- •Пәннің оқу-әдістемелік кешені
- •4. Пәннің пререквизиттер
- •5. Пәннің сипаттамасы
- •5.2. Пәнді оқытудың мақсаты.
- •5.4 Оқу тәртібінің мазмұны
- •6.1. Негізгі әдебиеттер:
- •6.2. Қосымша әдебиеттер:
- •8. Оқу тәртібінің саясаты.
- •Оқу пәні бойынша глоссарий
- •Ядролық катастрофа - жаппай қырып-жоятын ядролық қаруды қолдану нәтижесінде қалыптасатын глобалды экологиялық апат.
- •Тақырып: Экология және оның қысқаша даму тарихы.
- •2. Экологияның ғылым ретінде анықтамасы, оның қалыптасуының қысқаша тарихы.
- •3 Экология бөлімдері.
- •4.Экологияның негізгі бағыттары
- •2. Жер бетінде организмдердің таралуы.
- •3. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы.
- •5. Тіршілік орталары Тіршілік ортасы дегеніміз – кез келген организмнің өсіп-өніп, көбеюіне, ұрпақтарын жалғастыруға қолайлы табиғи, тарихи қалыптасқан орта.
- •Тірі ағзалық тіршілік ортасы
- •Тақырып: Экологиялық факторлар және олардың классификациясы.
- •2. Ортаның факторлары және ағзалардың оған адаптациясы.
- •3. Экологиялық факторлар әсеріне организмдердің жалпы заңдылықтары
- •Тақырып: Популяция экологиясы-демэкология.
- •2. Популяцияның құрылымы мен түрлері.
- •3. Популяцияның статикалық және динамикалық сипаттамалары.
- •4. Популяциялық гомеостаз – популяцияның санын реттеу.
- •Тақырып: Бірлестіктер экологиясы-синэкология.
- •1. Синэкологияның зерттеу обьектілеріне жалпы сипаттама
- •2. Қарым-қатынас типтері
- •3. Бәсекелестік арқылы жою принципі. Экологиялық қуыс
- •Тақырып: Экожүйенің құрылу заңдылықтары.
- •Тақырып: Биосфера және оның тұрақтылығы
- •1. Биосфера - ғаламдық экожүйе ретінде.
- •Тақырып: Тұрақты даму концепциясы.
- •Тақырып: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері. Халықаралық экологиялық ынтымақтастық.
- •2.Ресурстардың жіктелуі.
- •3 Табиғи қорларды пайдаланудың жалпы инженерлік шаралары.
- •4. Қоршаған ортаны бағалаудың экономикалық көрсеткіштері.
- •5. Табиғатты қорғаудың теориялық негіздері
- •6.Қазақстанның қазба байлықтары
- •2. Табиғат пен қоғамның өзара әсерлесу тарихы
- •Тақырып: Қазіргі таңдағы ғаламдық экологиялық мәселелер.
- •1.Демография түсінігі.
- •2.Өткендегі, қазіргі және болашақтағы демографиялық жағдайлар.
- •3. Қала экологиясы.
- •3. Қала экологиясы.
- •Тақырыбы: Табиғатты қорғау және тұрақты даму
- •2. Ерекше қорғауға алынған териториялар
- •3. Қазақстандағы ерекше қорғауға алынған және Қызыл кітапқа енген өсімдіктер.
- •1.Қазақстан су қорларының экологиялық мәселелері
- •2. Каспий аймағының экологиялық жағдайы.
- •3. Арал теңізінің экологиялық мәселелері.
- •4. Балқаш көлінің экологиялық мәселелері.
- •5. Кіші өзендерді қорғау мәселесі.
- •6.Экологиялық мониторинг.
- •Практикалық сабақ №1
- •Қолданбалы экология
- •Практикалық сабақ №2
- •Практикалық сабақ №3.
- •Практикалық сабақ №4.
- •Практикалық сабақ №5.
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма.
- •3 Тапсырма.
- •Практикалық сабақ №6.
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма.
- •«Экожүйе компоненттері»
- •Практикалық сабақ 7 Тақырыбы Биосфера және оның тұрақтылығы
- •Практикалық сабақ 8 Тақырыбы: Тұрақты даму концепциясы.
- •Практикалық сабақ 9 Тақырыбы: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері.
- •1 Тапсырма:
- •Практикалық сабақ 10 Тақырыбы: Табиғи ресурстар оларды тиімді пайдалану тұрақты дамудың негізгі аспектісі ретінде.
- •10.Табиғатты қорғаудың теориялық негіздері
- •2 Тапсырма Берілген есепті шығарып өз тұжырымдамаңызды дайындаңыз.
- •Практикалық сабақ №11
- •Практикалық сабақ №12
- •Практикалық сабақ №13
- •1 Тапсырма
- •Практикалық сабақ №14 Тақырып Табиғатты қорғау және тұрақты даму
- •Практикалық сабақ №15
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №1 Сабақтың тақырыбы: Экология ғылымының қысқаша даму тарихы.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №2 Сабақтың тақырыбы: Тірі ағзалар мекендейтін басты тіршілік ету орталары.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №3 Сабақтың тақырыбы: Экологиялық факторлардың түрлері.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №4 Сабақтың тақырыбы: Популяция экологиясы – демэкология.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 5 Сабақтың тақырыбы:Бірлестіктер экологиясы – синэкология.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 6 Сабақтың тақырыбы: Экожүйенің құрылу заңдылықтары.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 7 Сабақтың тақырыбы: Биосфера және оның тұрақтылығы
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы 8 Сабақтың тақырыбы: Тұрақты даму концепциясы.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы 9 Сабақтың тақырыбы: Тұрақты дамудың стратегиясы мен принциптері.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы № 10 Сабақтың тақырыбы: Табиғи ресурстар оларды тиімді пайдалану тұрақты дамудың негізгі аспектісі ретінде
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №11 Биосфера тұрақсыздығының шығыуындағы антропогендік фактордың әсері
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма.
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №12
- •1 Тапсырма Төмендегі тақырыптар бойынша Эссе жазыңыздар
- •Студенттердің оқытушылармен өздік жұмысы №15 Қазақстан Республикасының тұрақты дамуға қатысты өзекті экологиялық мәселелері.
- •1 Тапсырма Төмендегі тақырыптар бойынша Эссе жазыңыздар.
- •1) Жыл мезгіл өгерістерінде эволюция процесінде негізгі реттеуші абиотикалық факторы:
- •13) Редуценттер немесе қайта қалпына келтірушілерге жатады:
- •25) Тұрмыста пайдалуна болған сарқынды сулар құрамында мыналар болады:
Практикалық сабақ №5.
Тақырыбы: Биоценоздағы организмдердің биотикалық қарым-қатынастары.
Мақсаты:жердегі тіршіліктің күрделі жүйесі биотикалық қарым-қатынастар және олардың түрлері, тірі ағзалар үшін маңызын анықтау.
1 Тапсырма.
Биотикалық қарым-қатынастардың түрлері мен оларға анықтама беріңіздер.
Қарым-қатынастар түрлері |
Анықтамалары |
|
|
|
|
2 Тапсырма.
Екі ағзаның арасындағы қарым-қатынастардың түрлерін теориялық түрде былай көрсетуге болады: (+), (-), (0)-мұндағы, (+)-ағзалар үшін жағдайдың жақсаруы, (-)-оның нашарлауы, (0)-араларында айтарлықтай өзгерістердің болмауы. Төменде берілген биотикалық қарым-қатынастардың тұсына, мысалдар келтіре отырып, белгілерді қойыңыздар.
Жыртқыштық___________________________________________________
Симбиоз (селбесу)________________________________________________
Аменсализм____________________________________________________
Комменсализм __________________________________________________
Бәсекелестік____________________________________________________
Паразитизмт.б.____________________________________________________
3 Тапсырма.
Ағзалардың арасындағы биотикалық қарым-қатынастардың қандай түрлеріне жататындығын анықтаңыздар.а). сиыр-адам,б).жабысқақ балық-акула, в).бұлғын-тиін, г).шырша-сібір тұт жібегінің жұлдыз құрты.
4 тапсырма.
Жарық үшін бәсекелестікте болатын ағзаларға мысалдар келтіріңіздер.
5 тапсырма.
«Экологиялық қуыс», Гаузе принципі. (Бәсекелестік арқылы жою немесе ығыстыру принципі)
6. тапсырма
Биоценоздағы доминантты, аз санды, сирек санды түрлердің ролі
7 тапсырма
Аллелопатия, микориза, антибиоз қатынастарының экологиялық мәні.
Пайдаланылған әдебиеттер
Негізгі әдебиеттер:
1.Р.С. Оразбаева «Экология негіздері», Астана-2003
5.Оспанова Г., Бозшатаева. Экология. Оқу құралы. Алматы, 2000.
Қосымша әдебиеттер:
1.Жамалбеков Е.Ү., Білдебаева Р.М. Жалпы топырақтану және топырақ географиясы мен экологиясы. Алматы, «қазақ университеті», 2000.
2.Фурсов В.И. Экологические проблемы окружающей среды. Алма-Ата, «Ана тілі», 1991.
3.Байтулин И.О. Экология Казахстана. Алматы, 2003.
4.Николайкин Н.И. и др. Экология М.: Дрофа, 2003.
7.Бродский А.К. Краткий курс экологии. СПб.: Изд-во С-Петербургского университета, 2000.
Практикалық сабақ №6.
Тақырыбы Экожүйедегі негізгі биогенді элементтердің айналымы
Мақсаты: экожүйелердің құрылымымен, экожүйелердегі негізгі биогенді элементтердің айналымдарымен, экожүйелердің негізгі түрлерімен және олардың ерекшеліктеріне тоқталу.
1 Тапсырма.
Бақылау сұрақтарына жауап беріңіздер
1.Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе. Экожүйенің жіктелуі
2.Экожүйелердің гомеостазы. Ле Шателье - Браун принципі.
3.Экожүйелердің энергетикасы. Э.Бауэр ұсынған тірі жүйелердің тұрақты теңсіздік принципі.
4.Экожүйелердің ұйымдасу заңдылықтары
5.Экожүйедегі қоректік қатынастар
6.Организмдердің қоректену типі мен энергияны өзгерту механизмі
7.Экологиялық сукцессиялар. Сукцесия ұзақтығы, маңызы, түрлері. Климаксты бірлестік.
8.Экологиялық пирамидалар
9.Линдеман заңы (10% ережесі)
10.1% ережесі
11.Экожүйелердің өнімділік заңдары
12.Экожүйелердің динамикасы мен дамуы
13.Экожүйелер тұрақтылығының негізгі шарты
14.Агроценоздар, агроэкожүйелер. Бумеранг эффектісі. Фунгицидтер.