- •1.Прадмет гісторыі дзяржавы і права Беларусі, яго задачы і асаблівасці.
- •2.Гістарыяграфія гісторыі дзяржавы і права Беларусі.
- •3.Дзяржавы на тэрыторыі Беларусі ў іх–хіі стст. Грамадскі і палітычны лад. Службовыя асобы.
- •3 Теории характера гражданского и политического строя:
- •4.Права старажытных беларускіх дзяржаў і яго асноўныя рысы. Адлюстраванне звычаёвага права ў пісаным заканадаўстве.
- •5.Міжнародныя пагадненні і васальныя дагаворы – крыніцы старажытнага беларускага права.
- •6.Утварэнне Вялікага княства Літоўскага. Фарміраванне тэрыторыі дзяржавы. Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўладкаванне ў хiii–хvi стст.
- •7.Дзяржаўны лад Вялікага княства Літоўскага ў хiii–хvi стст. Вышэйшыя органы дзяржаўнай улады. Службовыя асобы цэнтральнай адміністрацыі.
- •8.Мясцовыя органы дзяржаўнай улады ў Беларусі ў хiii–хvi стст.
- •9.Органы кіравання ў гарадах Беларусі ў хiii–хvi стст. Магдэбургскае права ў гарадах Беларусі.
- •10.Крэўская унія Вялікага княства Літоўскага з Польшчай. Востраўскае пагадненне (гісторыка-прававая характарыстыка: прычыны заключэння, сутнасць, значэнне, наступствы).
- •11.Віленска-Радамская і Гарадзельская уніі (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •12. Клас феадалаў і саслоўе шляхты ў Беларусі ў хіv–хvіі стст.
- •13.Прававое і сацыяльнае становішча сялян Беларусі. Змены ў прававым і сацыяльным становішчы сялян ў хvі ст.
- •14.Прававое і сацыяльнае становішча гараджан Беларусі ў хіv–хvіі ст.Ст.
- •15.Люблінская унія (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •16.Берасцейская царкоўная унія (гісторыка-прававая характарыстыка).
- •17.Міжнародныя сувязі і дагаворныя адносіны Вялікага княства Літоўскага з суседнімі дзяржавамі ў хv–хvіі стст.
- •18.Палітыка- прававая думка ў Беларусі ў хіі–хvі стст.
- •19.Прававая сістэма Вялікага княства Літоўскага ў хіv–хv стст. Крыніцы права.
- •20.Агульназемскія граматы (прывілеі) – крыніцы права Вялікага княства Літоўскага.
- •21.Абласныя граматы: прычыны прыняцця, змест і значэнне.
- •22.Валасныя граматы: прычыны прыняцця, змест і значэнне.
- •23.Граматы беларускім гарадам на Магдэбургскае права (сутнасць, змест, значэнне). Крыніцы Магдэбургскага права.
- •24.Судзебнік Казіміра 1468г.: крыніцы, структура, змест.
- •25.Статут Вялікага княства Літоўскага 1529г.: крыніцы, структура, змест, значэнне.
- •26.Статут Вялікага княства Літоўскага 1566г.: прычыны распрацоўкі, важнейшыя палажэнні і асноўныя змены ў параўнанні з Статутам 1529г.
- •27.Статут Вялікага княства Літоўскага 1588г.: працэдура распрацоўкі і прыняцця, новыя нормы і важнейшыя палажэнні, значэнне.
- •28.Канстытуцыйнае права Вялікага княства Літоўскага.
- •29.Развіццё крымінальнага права Вялікага княства Літоўскага ў хv–хvі стст.
- •30.Агульная характарыстыка грамадзянскага права Вялікага княства Літоўскага.
- •33.Судовая рэформа хvі ст. У Вялікім княстве Літоўскім. Склад і кампетэнцыя новых судоў.
- •34.Цэнтральныя судовыя ўстановы ў Вялікім княстве Літоўскім. Галоўны суд (Трыбунал).
- •35.Замкавыя (гродскія) суды ў Беларусі.
- •1)Земский 2) подкоморский 3) замковый, или гродский
- •36.Мясцовыя суды для шляхты: склад, кампетэнцыя, значэнне.
- •37.Суды для гарадскога насельніцтва Беларусі ў хііі–хvіі ст. Ст.
- •38.Суды для сялян Беларусі.
- •39.Развіццё палітыка- прававой думкі ў Беларусі ў хvіі–хіх ст.Ст.
- •40.Дзяржаўны лад Рэчы Паспалітай. Абмежаванасць улады караля. Сойм і яго дзейнасць. Дзяржаўна-прававое становішча Вялікага княства Літоўскага ў складзе Рэчы Паспалітай.
- •41.Генрыхавы артыкулы. Пакта канвента.
- •42.Спробы правядзення рэформаў у Рэчы Паспалітай у другой палавіне хvііі ст. Першы падзел Рэчы Паспалітай ў святле міжнароднага права.
- •43.Чатырохгадовы сойм Рэчы Паспалітай і яго заканадаўчыя акты. Канстытуцыя Рэчы Паспалітай 1791г. Таргавіцкая канфедэрацыя. Другі падзел Рэчы Паспалітай.
- •44.Паўстанне 1794г.. Трэці падзел Рэчы Паспалітай. Прычыны распаду Рэчы Паспалітай.
- •45.Сістэматызацыя права Беларусі ў першай палавіне хіх ст. Праект Зводу мясцовых законаў заходніх губерняў. Русіфікатарская палітыка царызму. Закрыццё Віленскага універсітэту.
- •46.Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Беларусі ў канцы хvііі - пачатку хіх ст.Ст. Органы ўлады, мясцовага кіравання і суда.
- •47.Скасаванне прыгоннага права ў Беларусі. Рэформа мясцовых органаў.
- •48.Судовая рэформа 1864г. І асаблівасці яе правядзення ў Беларусі.
- •49.Земская рэформа 1864г. І асаблівасці яе правядзення ў Беларусі.
- •50.Беларусь у пачатку хх ст. Дзейнасць беларускіх нацыянальных арганізацый. Лютаўская рэвалюцыя ў Расіі і яе значэнне для Беларусі.
- •51.Усталяванне савецкай улады ў Беларусі. Абласны выканаўчы камітэт Заходняй вобласці і фронту. Савет народных камісараў Заходняй вобласці.
- •52.Спробы ажыццяўлення «права нацый на самавызначэнне» ў Беларусі. Усебеларускі з’езд (кангрэс) 1917г.
- •53.Брэст-Літоўскі мірны дагавор. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі. Устаўныя граматы.
- •54.Першы з’езд Кампартыі Беларусі. Дзяржаўна-прававое значэнне яго пастаноў. Вызначэнне тэрыторыі Беларускай Савецкай Рэспублікі.
- •55.Першы ўрад Беларускай сср і яго Маніфест.
- •56.Першы з’езд Саветаў Беларусі. Дэкларацыі з’езда.
- •57.Першая Канстытуцыя Беларускай сср.
- •58.Літоўска-Беларуская сср: утварэнне, дзейнасць, ліквідацыя.
- •59.Аднаўленне Беларускай сср у 1920г. Дэкларацыя аб незалежнасці ссрб.
- •60.Другі з’езд Саветаў Беларускай сср. Дапаўненні да Канстытуцыі бсср.
- •61.Дзяржаўна-прававыя адносіны Беларускай сср з рсфср і іншымі савецкімі рэспублікамі. Дагаворы паміж бсср і рсфср. Рыжскі мірны дагавор.
- •62.Утварэнне дзяржаўнага апарата ў бсср у 1921–1922 г.Г. Уваход бсср у склад ссср.
- •63.Палітыка нацыянальна–дзяржаўнага будаўніцтва ў бсср.
- •64.Вяртанне ў склад Беларускай сср усходніх раёнаў Беларусі.
- •65.Крымінальнае і крымінальна-працэсуальнае права Беларускай сср у 1920-1930-я г.Г.
- •66.Грамадзянскае і грамадзянска-працэсуальнае права Беларускай сср у 1920-1930-я г.Г.
- •67.Канстытуцыя Беларускай сср 1927г. (прычыны прыняцця, змест). Вышэйшыя і мясцовыя органы ўлады.
- •68.Парушэнні законнасці ў Беларусі ў 20-50г.Г. (прычыны і сутнасць). Дзейнасць нкус, органаў пракуратуры і суда.
- •69.Канстытуцыя Беларускай сср 1937 г: прычыны прыняцця, агульная характарыстыка. Змены ў сістэме і кампетэнцыі органаў дзяржаўнай улады.
- •70.Мясцовыя органы кіравання і самакіравання на тэрыторыі Заходняй Беларусі ў 1921–1939г.Г. Прававое становішча насельніцтва. Канстытуцыі Польскай дзяржавы 1921 і 1935 г.
- •71.Пачатак Другой сусветнай вайны і разгром Польскай дзяржавы. Утварэнне часовых органаў народнай улады ў Заходняй Беларусі ў 1939г.
- •72.Народны (Нацыянальны) сход Заходняй Беларусі і яго дзяржаўна-прававыя акты. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср і стварэнне органаў савецкай улады ў заходніх абласцях Беларускай сср.
- •73.Савецкая дзяржава і права ў перыяд Вялікай Айчыннай вайны. Нямецкі акупацыйны рэжым у Беларусі. Партызанскі рух.
- •74.Вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкай акупацыі і адбудова дзяржаўнага апарата бсср.
- •75.Беларуская дзяржава і права ў пасляваенны перыяд. Змены ў дзяржаўным апараце. Пашырэнне правоў рэспублікі ў канцы 50–х – пачатку 60-х г.Г. Хх ст.
- •76.Беларуская дзяржава і права ў 60-я - 80-я г.Г. Хх ст. Кадыфікацыя заканадаўства. Канстытуцыя бсср 1978г.
- •77.Узнаўленне знешне–палітычнай дзейнасці Беларускай сср. Удзел бсср у стварэнні аан.
- •80.Утварэнне снд. Дзяржаўна-прававыя сувязі Рэспублікі Беларусь з Расіяй і краінамі бліжняга замежжа. Дагавор аб стварэнні Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі ад 8 снежня 1999г.
- •81.Пераход Беларусі да дзяржаўнай самастойнасці. Рэарганізацыя дзяржаўных органаў. Змены у канстытуцыйным праве ў 1990-я г. (не совсем то,но это все, что нашла!!)
- •82.Актывізацыя міжнароднай дзейнасці Рэспублікі Беларусь у канцы хх ст.
- •84.Актывізацыя грамадска-палітычнай дзейнасці ў Рэспубліцы Беларусь у 1990-я г. Стварэнне і дзейнасць палітычных партый.
- •85.Развіццё права Рэспублікі Беларусь у канцы хх ст. Кадыфікацыя заканадаўства.
11.Віленска-Радамская і Гарадзельская уніі (гісторыка-прававая характарыстыка).
18 янв 1401 г – в Вильно феодалы ВКЛ принимают католичество,подтвержд союз с Польшей.А в марте 1401 г – то же самое приняли польские феодалы в Радоме .
Тогда союз был закреплен в Виленско-Радомском акте. Суть: -подтверждалась обособленность и самостоятельность ВКЛ, -опредеялась связь с Польшей как уния 2ух гос-в под верховенством одного государя, -объедин усилия для борьбы против внешних врагов.
1413 г – Городельская уния. собрались польские феодалы и феод-католики ВКЛ.
Издали 3 грамоты:1)польских феодалов- они согласны поделиться с веод-катол ВКЛ честью носить гербы
2)феодалов ВКЛ – они принимали гербы польских феод
3)от имени Ягайлы и Витовта – грамота была католической агрессией, укрепление и расширение католичества. В грамоте говорилось про включение ВКЛ в Польшу, однако ВКЛ сохр самост.
Итоги уний:Унии способст сближен народов Бел,Лит,Укр,Пол.Остановили захват немецкими агрессорами.
12. Клас феадалаў і саслоўе шляхты ў Беларусі ў хіv–хvіі стст.
В ВКЛ сущ феодалы(землевлад) и феод-завис крестьяне.
Клас феодалов делился на неск групп:
1)наиболее богатые,привилегированные феод (“магнаты”)– князи,паны(паны-радные и паны-хоруговные) – занимали высшие должности, много земли,много завис крестьян,собств вооруж силы,широкие суд полномочия.
2)средние - средние имели знач роль в гос.аппарате;
3)мелкие феодалы. мелкие – могли разориться и перейти в низшие соц группы.
Представители класса феодалов вошли в сословие шляхты.
*простая жен – замуж за шляхтича – станов. шляхт.,дети их тоже –шлях.
*муж не шлях – женится на шляхтенке – не станов. шлях.,дети –тоже нет.
Утрата шляхетской принадлежности происходила в суде,если соверш преступ,начал заним торговлей.
Правовое положение шляхты:1.могли владеть землей
2.освобождались от податков,кроме воен.службы
3.могли уезжать за границу
4.неприкасаемость личности и имущества
Мелкая шляхта-права ограничены,суд над ними – их паны.
Закреплены были в земских привелеях
13.Прававое і сацыяльнае становішча сялян Беларусі. Змены ў прававым і сацыяльным становішчы сялян ў хvі ст.
Крестьяне - зависимые.(привилей 1447г – оформил пригонное право, потом в закрепилось оно в статутах)
Крестьяне делились на:
1)Государственные – зависели от великокняж админ, жили на гос землях
2)Панские- жили на земле пана, зависели от феодала
3)Церковные – жили на зем церкви,монастыря, зависели от духовенства.
Все крестьяне делились еще на группы:
- челядь невольная – самые бесправные (продавались сами в неволю, преступники, плен)→отменили все причины неволи(кроме плена) челяди дали землю→крестяне –огородники.
- тяглые крестьяне – отрабатывали барщину, ремонтировали и строили дороги,мосты.
- осадные крестьяне – платили денеж оброк – чинш
-крестьяне-данники – денежный или натуральный оброк(дань)
-бобыли,кутники,коморники,халупники–малозем и беззем крест.,заним ремеслом,наем труд
Перейти из разряда крестьян в привилег сословие шляхты можно было для богатых горожан и крестьян,котор несли воен службу.В 14-15в приняв католич они признавались шляхтой.
Прав положение:1.не имели собствен на зем
2.нельзя приобретать замки
3.без согласия феод нельзя менять место жительства
4.нельзя занимать должности в гос аппарате
5.находились в подсудности хозяина
6.жизнь,собственность крестьян охранялась законом меньше ,чем др сослов.