IV вопрос

Первые государственные образования на территории Беларуси (Полоцкое, Туровское и другие княжества).

Еурапейския тэндэнцыи фармиравання дзяржаунасци ахапили и беларуския земли. У «Аповесци минулых гадоу» гаварыцца, што палане, драуляне, дрыгавичы мели свае племянные княжанни—правобраз першапачатковага дзяржаунага утварэння. Найбольшыми сярод их были Полацкае, Смаленскае, Тураускае. У 10 ст. называюцца ужо Вицебскае, Менскае, Аршанскае, Друцкае, Слуцкае, Новагародскае и инш. На мяжы 8-9 ст. вакол Полацка пачало фармиравацца аб’яднанне крывичоу, чкое у дальнейшым ператварылася у самастойную тэратарыяльную, палитычную и эканамичную адзинку. Першыя летаписныя звестки адносяцца да 862 г. Полацкая зямля интэнсиуна развивалася дзякуючы водным гандлевым шляхам, якия звязвали Паудневую Русь, Византыю, арабски Усход, Прыбалтыку, Скандынавию. Анализуючы летаписы, даследчыки прыйшли да высновы, што Полацкае княства уваходзила у склад Киеускай дзяржавы, Але адносины з ей были наминальными и абмяжоувалися тольки удзелам ва узаемавыгадных ваенных мерапрыемствах.

Прыкладна у 70-я гг у Полацку пачау Княжыць Рагвалод. Ен киравау Полацкай зямлей, да саюзу з якой имкнулися наугародски князь Уладзимир и киеуски князь Яраполк. У 980 г.Уладзимир з братам Яраполкам захапили Полацк. Рагвалода забили, Яго дачка Рагнеда узята Уладзимирам у жонки.Яна нарадзила яму сына Изяслава. Згодна паданню, Яна зрабила няудалы замах на жыцце Уладзимира и разам з сынам яе саслали у крэпасць, якая пазней стала вядома як горад Изяслауль (Заслауе). Потым Изяслау быу запрошаны князем у Полацк. Так аднавилася дынастыя полацких князеу.

Пасля смерци Изяслава князем становицца Яго малодшы сын Брачыслау. Брачыслау з сынам Усяславам не личылися з киеускими князями и праводзили самастойную палитыку. Брачыслау у барацьбе з киеуским князем Яраславам Мудрым за Ноугарад атрымау Вицебск и Усвят, якия стаяли на важным шляху са Скандынавии у Византыю. Усяслау Брачыслававич, па прозвишчу Чарадзей, некаторы час падтрымливау мирныя адносины з киеускими князями, Але кали памиж ими пачалися межусобицы, разгарнуу барацьбу за падпарадкаванне Пауночнай Руси. У 1066 штурмам быу узят Ноугарад. У адказ на гэта киеуския князи Яраслававичы на чале з киеуским князем Изяславам пайшли на полацкую зямлю и захапили Менск. У 1067 на Нямизе адбылася битва. Усяслау адступиу. Нягледзячы на выйгранную битву, киеуския князи прапанавали мир и запрасили Усяслава на перагаворы. Усяслау згадзиуся, аднак киеуския князи схапили Яго пад Оршай и адвезли у Киеу. У 1068 г. киеуляне паустали супраць Изяслава, вызвалили Усяслава и зрабили Яго киеуским князем. Хутка ен вярнууся на радзиму. Пасля Яго смерци памиж сынами вялася мижусобная барацьба. Найбольш моцным удзелам быу Менски. Тут княжыу Глеб Усяслававич, ен праводзиу палитыку узвышэння Минска, имкнууся пашырыць Менскае княства. Феадальная раздробленасць и бясконцая варожасць князеу аслабляли Полацкую зямлю.

Тураускае княства прымыкала да паудневых межау Полацкай зямли. Палитычны цэнтр—Турау, буйны горад—Пинск. Турау упершыню упаминаецца у летаписе у 980 г. Турауская зямля адпавядае рассяленню дрыгавичоу. У Тураве быу адначасова и князь и пасадник, што незвычайна для княствау. У 10-11 ст. тураускае княствазнаходзилася у цесным палитычным кантакце с Киевам, Але у 12 ст. Турау выйшау з падпарадкавання Киеву, и у им склалася самастойная княжацкая дынастыя.