12.Этнасацыяльныя і паліт. Працэсы на тэрыторыі Усходняй Еуропы у V-XII ст.

Усходняя Еўропа 5-12в

Пачатак працэсу адасаблення славян са старажытнай індаеўрапейскай агульнасці адносяць да II тыс. да н.э. Паступова вылучаюцца тры этнічных галіны - паўднёвая (балгары, сербы, харваты і інш.), заходняя (чэхі, славакі, палякі) і ўсходняя (рускія, украінцы, беларусы). У VI-VII стст. у выніку вялікага перасялення народаў усходнія славяне рассяліліся на тэрыторыі ад Карпацкіх гор на захадзе да Сярэдняй Акі і вярхоўяў Дона на ўсходзе, ад Нявы і Ладажскага возера на поўначы да Сярэдняга Падняпроўя на поўдні па берагах буйных рэк і азёр.

Кіеўская Русь, раннефеадальная дзяржава 9 - пачала 12 стст., узніклае ва Ўсходняй Еўропе на мяжы 8-9 стст. у выніку аб'яднання ўсходнеславянскіх плямёнаў, старажытным культурным цэнтрам якіх было Сярэдняе Прыдняпроўе з Кіевам на чале. Кіеўская Русь ахоплівала велізарную тэрыторыю - ад Таманского паўвострава на поўдні, Днястра і вярхоўяў Віслы на захадзе да вярхоўяў Паўночнай Дзвіны на поўначы, з'яўляючыся адным з найбуйных дзяржаў Еўропы. Стварэнню Кіеўскай Русі папярэднічаў перыяд (6-8 стст.) з'яўлення перадумоў феадальных адносін і паспяванні іх у нетрах ваеннай дэмакратыі.

За час існавання Кіеўскай Русі ўсходнеславянскія плямёны склаліся ў старажытнарускую народнасць, якая стала пасля асновай для фармавання трох братэрскіх народнасцяў - рускай, украінскай і беларускай. Кіеўская Русь паклала пачатак дзяржаўнасці ва ўсходніх славян, аб'яднанне якіх у межах адзінай Старажытнарускай дзяржавы спрыяла іх грамадска-эканамічнаму, палітычнаму і культурнаму развіццю.

Гісторыя Кіеўскай Русі ўмоўна падзяляецца на 5 этапаў. 1-й этап (да 882) - стварэнне феадальнай дзяржавы са сталіцай у Кіеве, якая ахоплівала яшчэ не ўсіх усходніх славян і абмяжоўвалася тэрыторыяй плямёнаў палян, русі, паўночнікаў, дрэўлян, дрыгавічаў, палачан і, магчыма, словен. 2-й этап (882-911) - захоп улады ў Кіеве Алегам, па ўсёй верагоднасці, правадыром варажскай лютвы, 3-й этап (911-1054) - росквіт раннефеадальнай манархіі Кіеўскай Русі, абумоўлены ўздымам прадукцыйных сіл, развіццём феадальных адносін,

паспяховай барацьбой з качэўнікамі-печанегамі, Візантыяй і варагамі. У гэты перыяд Кіеўская Русь аб'яднала амаль усе ўсходнеславянскія плямёны, 4-й этап (1054-93) - з'яўленне першых адчувальных элементаў распаду Кіеўскай Русі. Адначасова адбываецца рост прадукцыйных сіл, злучаны з прагрэсіўнай роляй феадальнай фармацыі тым часам, 5-й этап (1093-1132) - узмацненне феадальнай манархіі, бо князі ў сувязі з націскам полаўцаў у канцы 11 ст. імкнуліся кансалідаваць свае сілы. Ізноў ствараецца больш ці меней адзіная дзяржава, але развіццё феадальных цэнтраў, узрослая роля баяраў узмацнялі імкненне яго асобных частак да самастойнасці. У 1132 Кіеўская Русь распалася, пачаўся перыяд феадальнай раздробненасці.

Норманская теория предполагает, что народ русь происходит из Скандинавии периода экспансии викингов, которых в Западной Европе называли норманнами. Этот вывод базируется на толковании содержащегося в «Повести временных лет» «Сказания о призвании варягов» о событиях 862 года. Атынарманская (славянская).