- •1.Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. Закон Рэспублікі беларусь № 420-3 ад 23 ліпеня 2008 г.
- •2. Арфаграфія. Правапіс галосных. Галосныя літары. Літары о, ё. Літары э,е.
- •3.Перадача акання і якання на пісьме.
- •4.Правапіс літар а, о, э ў складаных словах. Правапіс літар е, ё, я ў складаных словах.
- •5.Прыстаўныя галосныя і, а.
- •6.Спалучэнні галосных у запазычаных словах.
- •7.Арфаграфія. Правапіс зычных. Зычныя літары. Правапіс звонкіх і і глухіх зычных.
- •8.Зычныя д, т і дз, ц
- •9. Некаторыя cпалучэнні зычных. Прыстаўныя і ўстаўныя зычныя
- •10.Нескладовае ў і у складовае. Нескладовае й
- •11.Падоўжаныя і падвоеныя зычныя
- •12.Правапіс мяккага знака і апострафа
- •13.Правапіс абрэвіятур
- •15.Правапіс некаторых марфем. Аднамарфемныя прыназоўнікі. Прыстаўкі
- •16.Правапіс некаторых марфем. Суфіксы
- •17. Агульныя правілы правапісу вялікай і малой літар
- •18.Вялікая і малая літары ў асабовых назвах
- •19. Вялікая і малая літары ў найменнях асоб, звязаных з рэлігіямі, назвах міфалагічных і казачных герояў
- •20.Вялікая і малая літары ў назвах дзяржаўных органаў і іншых арганізацый
- •21. Вялікая і малая літары ў найменнях пасад і званняў, ветлівых зваротах і спецыяльных абазначэннях
- •22.Вялікая літара ў назвах дзяржаўных і нацыянальных сімвалаў, рэліквій, дзяржаўных узнагарод, прэмій, грамат, прызоў, акументаў, іх зводаў, і інш.
- •23. Вялікая і малая літары ў назвах знамянальных падзей і дат, перыядаў і эпох, святаў
- •24. Вялікая літара ў назвах з двукоссем
- •25. Агульныя правілы напісання разам, праззлучок і асобна
- •26.Правілы напісання раза і праз злучок. Складаныя назоўнікі і прыметнікі.
- •27.Лічэбнікі і Прыслоўі разам і праз злучок
- •28. Прыназоўнікі, злучнікі, часціцы, выклічнікі разам і праз злучок
- •29. Правілы пераносу простых, складаных, складанаскарочаных слоў, умоўных графічныхскарачэнняў і іншых знакаў
- •30.Пунктуацыя. Пастаноўкі кропкі, пытальніка.
- •31. Правілы пастаноўкі клічніка, шматкроп’я
- •33.Коска пры адасобленых азначальных зваротах і словах
- •34. Коска пры словах і спалучэннях слоў, якія ўдакладняюць або абмяжоўваюць значэнне іншых слоў у сказе
- •35. Коска пры пабочных і ўстаўных канструкцыях, пры пытальных, адмоўных, сцв. Словах.
- •36. Коска ў складаназлучаным сказе, складаназлучаным, складаназалежным
- •38. Правілы пастаноўкі дужак і двукосся
- •40. Правілы пастаноўкі спалучэнняў знакаў прыпынку
- •41. Правілы паслядоўнасці знакаў прыпынку пры спасылках
3.Перадача акання і якання на пісьме.
Аканне:
О,э ў ненац.становішчы чаргуюцца з а:стрэхі – страха, шэры – шарэць.
Не падпарадкоўваюцца праілу словы са спалуч. ро,ло: кроў-крыві
Ва ўлас.іменах са слав.асн. і даўно зап.словах з неслав.моў у ненац. складах э-падпарадк. агульным правілам аканя: Беразіно,Чарапавец
Пасля шып., р,д,т,ц:жэрдка,жэмчуг
У запазыч.словах у фіналіях –эль,-эр пад нац.: гатэ́ль, мільярдэ́р.не пад нац.у гэтых жа фіналіях-а: шніцаль,лідар
Ва ўласных імёнах фіналіі –эль,-эр нязменна: Ла́ндэр, О́дэр, Пі́тэр, Юпі́тэр.
Яканне:
Е,ё у 1-ым складзе перад нац.=я:землі-зямля
У інш.ненац.складах-е:цецярук
Я ў 1-ым складзе перад нац. ва ўлас.іменах,геаграфіч.назвах са славянскай асн.і ў даўно запазыч.:Бялынічы,каляндар
Е-заўседы ў 1-ым складзе перад нац.пасля г,к,х:герой
Не,без
Пры напісанні не,без разам-яны становяцца прыстаўкамі і падпарадк.яканню:няхай
Я нязменна ў некаторых каранях:заяц,завязь
Я ў паслянац.складах некаторых наз.і дзеясл.:роўнядзь,сеяць
4.Правапіс літар а, о, э ў складаных словах. Правапіс літар е, ё, я ў складаных словах.
Захоўваецца ў першай частцы складаных слоў: мэтанакіраваны, мэтазгодна, рэдказубы, шэравокі, арэхападобны, крэдытаздольнасць, тэлебачанне
Калі ў другой частцы склад.слова нац. на 1 складзе, то ў першай частцы замест о пішацца а: дабрадзей, скараход
Калі ў другой частцы склад.слова нац.не на першым складзе, то ў першай частцы захоў-ваецца о:вòгнетрывалы, высòкаідэйны
Слова-, што-, фота-, мота-: словаформа, словатворчасць; штодзённы, штомесяц, штогод; фотаздымак, фотакопія, фотаплёнка, фотакамера, фотавыстаўка і г.д.; але: фатаграфія і вытворныя ад яго; мотагонкі, мотакрос, мотаспорт і г.д.; але: матавоз, матацыкл і вытворныя ад іх.
О,е пішацца ў першай частцы склад.слоў, калі другая частка пачынаецца з ў (у нескладовага): марозаўстойлівы, торфаўборачны
е захоўваецца незалежна ад месца нац: сенакасілка, серпадзюб.
ё захоўваецца пры нац.не на першым складзе другой часткі і замяняецца на е, калі націск на першым складзе другой часткі: лёгкаатлетычны, лёдадрабілка, мёдаварэнне;
велік-/вялік-: калі першы — пішацца е, калі дру-гі – пішацца я: велікадушны, велікарускі, велікамучанік
е пераходзіць у я, калі нац.на першым складзе у другой частцы склад.слова: баяздольны, зернясховішча,
5.Прыстаўныя галосныя і, а.
У пачатку слова перад спалучэннямі зыч.з першай літарай м: імшара, імчаць,
У пачатку слоў перад спалучэннямі зыч. з перад р, л, калі слова з такімі спалучэннямі зычных пачынае новы сказ або стаіць пасля знака прыпынку ці слова, што заканчваецца на зычную: іржа, ілгун.
Калі слова з такім пачатковым спалучэннем зычных стаіць пасля слова, якое заканчваецца на галосную, і пасля яго няма знака прыпынку, то прыстаўная не пішацца: Азалаціла восень поле ржышчам, дрэвы лісцем, гумны снапамі
У некаторых словах можа з’яўляцца прыстаўная галосная а: імшара і амшара.
Пасля прыставак і першай часткі склад.слова, якія заканчваюцца на гал, прыстаўныя літары і і а перад р, л, м не пішуцца: заржавець, заржаць.