27. Өндірістік иық әсерін бағалау және талдау Операционный рычаг (операционный леверидж)

Операционный рычаг (операционный леверидж) показывает во сколько раз темпы изменения прибыли от продаж превышают темпы изменения выручки от продаж. Зная операционный рычаг можно прогнозировать изменение прибыли при изменении выручки.

Минимальный объем выручки, необходимый для покрытия всех расходов, называется точкой безубыточности, в свою очередь, насколько может уменьшиться выручка, что бы предприятие сработало без убытков показывает запас финансовой прочности.

Изменение выручки может быть вызвано изменением цены, изменением натурального объема продаж и изменением обоих этих факторов.

Введем обозначения:

В	—	выручка от продаж.
П	—	прибыль от продаж.
Зпер	—	переменные затраты.
Зпост	—	постоянные затраты.
Рц	—	ценовой операционный рычаг.
Рн	—	натуральный операционный рычаг.

Ценовой операционный рычаг вычисляется по формуле:

Рц = В/П

Учитывая, что В = П + Зпер + Зпост, можно записать:

Рц = (П + Зпер + Зпост)/П = 1 + Зпер/П + Зпост/П

Натуральный операционный рычаг вычисляется по формуле:

Рн = (В-Зпер)/П

Учитывая, что В = П + Зпер + Зпост, можно записать:

Рн = (П + Зпост)/П = 1 + Зпост/П

Сравнивая формулы для операционного рычага в ценовом и натуральном выражении можно заметить, что Рн оказывает меньшее влияние. Это объясняется тем, что с увеличением натуральных объемов одновременно растут и переменные затраты, а с уменьшением — уменьшаются, что приводит к более медленному увеличению/уменьшению прибыли.

Пример:

В		60 000		выручка от продаж.
П		5000		прибыль от продаж.
Зпер		30 000		переменные затраты.
Зпост		25 000		постоянные затраты.
Рц		12		ценовой операционный рычаг.
Рн		6		натуральный операционный рычаг.

Таким образом: При увеличении цены на 1% прибыль увеличится на 12%. При увеличении объемов на 1% прибыль увеличится на 6%.

При этом не надо забывать, что операционный рычаг действует и «в обратную сторону »:

При уменьшении цены на 1% прибыль уменьшится на 12%. При уменьшении объемов на 1% прибыль уменьшится на 6%.

28. Дивидендтік саясатты басқару

Дивиденттік саясат – кпиталды басқару құрылымы сияқты капитал нарығы компанияның жағдайына тікелей әсер етеді,яғни оның акция бағасының динамикасына. Дивидент бұл – акционерлердің қаржылық табысын көрсетеді. Коммер/қ ұйымдағы акционерлердің акцияға салған акциялары жетістікке жеткенін көрсетеді. Есептік кезеңнің табысын орналастыру жеңілдетілген түрде келесідей көрсетуге б/ды: табыстың бір бөлігі дивидент түрінде төленеді, қалған бөлігі компанияның активтеріне реинвестицияланылады. Реинвестицияланған табыстың бөлігі компанияның қаржыландыру қызметінің ішкі көзі б/п таб/ды. Сондықтан дивиденттік саясат қаржыландырудың сыртқы көздеріндегі компанияның көмегіне маңызды әсер етеді. Табысты реинвестициялау – өз қызметіне кеңейтетін компанияның арзан фирмада қаржыландыру б.т. табысты реин-ң жаңа акцияны шығарған кезде қосымша шығындарды болдырмауға көмектеседі. Теориялық тұрғыдан дивиденттік саясатты таңдау 2 маңызды сұрақты қарастырады: 1) дивиденттердің көлемі акционерлердің байлығының жиынтығының өзгеруіне әсер ете ме? 2) егер ие болса оның оптималды көлемі қандай болу керек?Бірінші сұрақ б/ша дивиденттік саясат компанияның капиталды басқару құрылымы сияқты оның иелерінің жағдайының өзгеруіне маңызды әсер етеді. Бұл мағлұматты дәлелдеу үшін Горданның ең негізгі акция бағалау моделін еске түсірейік._Vt=P1/r-g мұнда, Vt – акцияның теориялық құны; P1-алдағы кезеңдегі дивидент болжамы;r – мүмкін болатын табыстылық; g - дивидент/ң өсу қарқынының тиімділігі.Бірақта, бұл нәтиже өте тікелей көрсетілген. Оны басқаша түсіндіруге б/ды: 1) классикалық түрде дивиденттерді өтеу компанияның сол мезетте үлкен саладағы бос ақшалай қаражаттарды көздейді. 2) дивиденттерді өтеу табысы қайта қаржыландыру мүмкіндігін төмендетеді. Бұл ұзақ мерзімді перспектива б/ша компанияның табысына теріс әсерін тигізуге мүмкін , яғни оның иелерінің жағдайын қоспағанда.

Ал, осы айтылған б/ша керісінше нәтиже шығады жоғары дивидент қолайлы емес. Қаржылық теорияға сәйкес оптималды дивидент саясатының 3 көрінісін аламыз: - дивиденттік иррелеванттық теориясы; - дивидент саясатының іске асыру теориясы; - салық дифференциясының теориясы. Дивиденттің иррелеванттық теориясы Ф. Модельяни ж/е М. Миллермен шығарылған. Олар, дивидент көлемі акционерлердің байлық жиынтығының өзгеруінің әсер етпейтіндігін дәлелдеген. Сонымен қатар, дивиденттің көлемі инвестициялық саясаттың дұрыстығына байланысты б/ды. Басқаша айтқанда фирманың құнының көрінуі факторы сияқты оптималды дивидент саясатының болуы мүмкін емес.