29. Компанияның ақша қаражаттарын басқаруды жетілдіру

К/о қаржылық саясатының бір бағыты ретінде б/к. Оның мақсаты – қаржыны басқарудың тиімді жүйесін құру, ал ол стратегиялық және тактикалық мақсаттарға жеткізеді. К/о ақша ағыны оның шаруашылық әрекетімен бай-ы уақыт б-ша бөлінген ақша қараж-ң түсімі мен төлемдері б/к. Басқару функциялары: жоспарлау, есеп, талдау. Ақша ағыны к/о ақша қараж-мен байл-ы, ол капиталдың қалыптасуына, бөлінуіне, қолдануымен де бай-ы. Ақша ағынын басқару: 1. Ақша қаражат-ң қозғ-н есептейді. 2. ағынын талдау 3. ақша қаражат-ң бюджетін құру. Ақша ағынын талдау мақсаты – ақша қаражат-ң қалыптасу деңгейін анықтау, оынң тиімді қолдануын тексеру, сон. қатар көлем мен уақыт б-ша к/о-ның оң және теріс ақша ағынының балансталуы. Ақша ағыны үш қызмет түрі б-ша бөлінеді: негізгі, инвестициялық, қаржылық.

Ақша қаражат-ң бюджетін құру мақсаты – ақша қаржат-ң қажетті көлемі, және оның жетіспеушілігін алдын ала білу. Бұл түрлі кризстік жағдайларды алдын алуға көмектеседі. Ақша қаражат. бюджеті – белгілі бір уақытқа күтілудегі ақша қаражат-ың түсімі пен төлемдер сметасы.

К/о ақша ағынын басқару ақша қаражат-ың келуі мен кетуін белгілейді. Бұл жағымсыз жағдайларды болжамдауға және оларды алдын алу шарттарын қолдануға мүмкіндік береді. Ол үшін келесідей шарттарда ұстану керек: 1. ақша қаражат-ң әр түсімі мен кетуін талдау 2. тусімді ынталандыру механизмін құру. 3. ақша қаражат-ң бюджетін қалыптастыру. 4. түсім мен шығындардың уақыттық және көлемдік қатынасын бақылап отыру.

30. Компанияның дебиторлық қарызды басқаруды жетілдіру

Дебиторлық қарыз – заңды тұлға-ң, жеке тұлға-ң к/о, компаниямен шаруашылыө қарым-қатынас салдарынан біріншілерінің екіншілеріне қарыз сомасын айтамыз. Д.қ. басқару үшін келесідей ақпарат көзі болу керек: 1. дебиторлардың төленбеген шоттары б-ша қарыз мәліметтері 2. әр шот б-ша өтеуді кешіктіру. 3. күмәнді және шығында дебит. қарыз көлемі. 4. контрагенттің несие тарихы.

Д.қ. басқару үшін алдымен несие саясатын қалыптастыру керек. Яғни, несие беру ережелерін бекіту және д.қ. мәжбүрлеп алу. Несие саясаты жылға қаб-ды. Несие саясаты мынадай бөліктерден тұрады: 1. несие саят-ң мақсаты. 2. несие саяс. типі. 3. сатып алушылардың стандартты бағалары 4. д.қ. басқару бөлімшесі 5. персонал іс әрекеті 6. д.қ. басқару үшін қажетті құзаттар.

Несие саясатының үш турі бар: консервативтік, ұстамды, агрессивті.

Д.қ. бойынша тізім әр кезең соңына құрылады және мынадай категорияларға бөлінеді: 1. экспорт 2. ішкі нарық. Ал алынатын ақпаратқа: субшот номірі, клиент аты, шетел ваютасындағы қарыз сомасы, ұлттық валютадағы сомасы. Әр клиентке уақыттық талдау мынадай түрде болады: 1. ағымдық (0-30,30-60,60-90,90-1жылға, 1ж. жоғ); күмәнді қарыздар б-ша резерв құру, оны үшке бөлу: баст. сальдо, қозғалыс, соңғы сальдо.; жалпы д.қ. б-ша резерв.; резервтің жалпы сомасы; несиеге сату шарты; мәжбүрлеп алуға жататын жалпы д.қ. сомасы.