31. Компанияның ақша ағындарын басқару
Дисконтталған ақша ағындарының әдісі мынаны қараст.: жоба жиек\н ан\у; ақша ағын\ң болжамын құру;болжаулы кезең өткеннен кейінгі кезеңдегі компания құнын ес\у; дисконттау мөлшермлемеесін ан\у; комп\ң алдын ала бағасын есептеу; қорытынды бағаға түзетулер енгізіп есептеу.
Дисконтталған
ақша ағын\ң әдісі:
Мұнда : PV-болашақтағы бос ақша қаражат\ң ағыны\ң бүгінгі жиынтық сомасы; CF- i кезеңіндегі бос ақша қаражат ағыны; r-дисконттау мөлшерлемесі; i-дисконттау кезеңінің тізімдік номері.
Жоба жиек\н ан\у компанияның тұрақты даму көрсетк\ш\не жету кезеңі н\е болжауға қолайлы кезең; болаш\ғы бос ақша қаражат ағ\ң бүгінгі жиынтық сома\ң жиегі комп\ға болжаудың нақты болуы мен жосп\у кезеңіне байл.
Ақша ағын\ң болжамдарын құру CF= Inflow-Outflow ; CF-ақша ағыны; Inflow- ақша ағының кірісі; Outflow – ақша ағынының шығысы
32. Фирмаішілік қаржылық жоспарлау жүйесін талдау
Қаржыны жоспарлау – бұл табыстың барынша жоспарлануы және кәсіп-ң дамуын қам-з ету үшін ақша қаражат-ң шығын-н бағыт-у.
Атқарылу сипаты мен мерзімдері бойынша әр түрлі болып келетін құрылымдар мен персоналды қызметі ұйымның жоспарды орындаудың әр түрлі көрсеткіштері мен әдістерінің көмегімен өлшеуге, есептеуге және бақылауға болады.
1. Жүзеге асырылу мерзімі бойынша:
- оперативті жоспарлау қызметі жұмысшылардың міндеттеріне әрбір жұмысшыны оның жұмыс орны мен ағымдағы жұмыс кезегіне, жақындағы күндер, апталар, айға тапсырмалар туралы ақпаратпен жұмыс істейтін құралдармен , жабдықтармен, материалдармен дайындықтармен қамтамасыз ету, барлық ұжымның келісілген жұмысын ұйымдастыруын қамтиды.
Оперативті жоспарлаудың ең маңызды және күрделі қызметтерінің бірі болып жұмыстарды жұмыс орындары бойынша үлестіру табылады. Ол сатылы түрде жүзеге асырылады: цехтарда, одан кейін учаскілерде және бригадаларда. Үлестірудің негізгі мақсаты - өндірістік бағдарлама тапсырмаларының толық және нақты орындалуын қамтамасыз ету, сондай-ақ кәсіпорынның, оның цехтарының, учаскілерінің, бригадалары мен жұмысшыларының ырғақты жұмысын сақтау.
- ағымдық- кәсіпорын мен оның жеке бөлімшелері үшін халықаралық деңгейдегі оперативті жоспарларды жан-жақты құрастыру жолымен жүзеге асырылады.
- орта мерзімді жоспарларға сандық көрсеткіштер , оның ішінде ресурстарды бөлу жөніндегі көрсеткіштері енеді және де белгілі бір кезектегі іс-шаралардың жасалуын қарастырады.
- ұзақ мерзімді - өткен кезеңнің нәтижелерін қолданып , оптимистік мақсаттарды қою негізінде болашақ кезеңге біршамам жоғары көрсеткіштерді тарату.
-Стратегиялық жоспарлау кәсіпорын болашақ кезеңде мүмкін болатын мәселелерге кешенде ғылыми негіз беру мақсатын қояды және жоспарлық кезеңге кәсіпорын дамуының көрсеткіштерін есептеп шығаруды белгілейді. Стратегиялық жоспардың шектері соңғы нәтижені алу мерзімдері мен шығындар соммасы сияқты өзгермелі болады. әдетте тек негізгі жауапты атқарушы бекітіледі, өйткені бірінші сатыда жұмыстар мазмұны мен көлемі белгісіз.
2. Тағайындалу қызметтеріне байланысты
- Өндірістік - өндірістің жұмыс істеуіне және болашақта дамуына байланысты жасалынатын жоспар.
- коммерциялық – яғни ақша ағымдрының қозғалысын, ақшаның дұры жұмсалуын жоспарлайды.
- инвестициялық
3. Кәсіпорынды басқару деңгейі бойынша
- жалпы фирмалық
- цехтық
4.Бұйымдар мен жұмысшылар дың түрлері, оның ішінде өнім бойынша
-өндіріспен игерілген
- игерілу үдерсіндегі
-болашақта игерілуі ескеріліп жобаланатын.
33. Корпорацияның капитал құрылымын жоспарлау
Корпорациялық капиталдың құрылымы мен мөлшері.
Капитал – қаржылық менеджменттің маңызды түсініктерінің бірі. Қаржылық менеджмент түсінігінен капитал корпорацияның активтеріне салынған материалдық және материалдық емес формадағы ақша қаражаттарының мөлшері. Корпоративтік қаржы түсінігінен капитал корпорациялар арасындағы және басқа да шаруашылық субьектілердің арасындағы қарым-қатынас кезінде пайда болған ақшалай қатынастарды көрсетеді. Мұндай қаржылық қатынастар корпорациялар арасында заңды тұлғалармен, олардың акционерлерімен, несие берушілермен, жеткізушілермен, өнімді сатып алаушылармен, қор нарығына қатысушыларынмен болады.
Капиталды салу қорытындысында негізгі және айналым капиталы пайда болады. Қызмет барысында негізгі капитал – айналымнан тыс активтердің формасына, айналым капиталы – айналым активтер формасына ауысада. Айналым активтеріне салынған корпорацияның ақша қаражаттарының қорлары айналым қаражаты болып табылады.
Капитал келесідей болады. Капитал - өзін өзі өсіруге арналған байлық. Капиталды сату және өндіріс процессіне инвестициялағанда кәсіпкердің табысы қалыптасады.
Экономикалық теория тқрт факторды бөледі: капитал, жер, жұмыс күші және менеджмент (кәсіпорынды басқару).
Салуына байланысты капитал кәсіпкерлік және ссудалық болып бөлінеді. Кәсіпкерлік капитал корпорацияны басқару және табыс алу мақсатында раелды және материалдық активтерді аванстайды. Ссудалық капитал бұл несиені мерзімінде қайтарып беру мақсатында берілген ақша капиталы. Ссудалық капитал кәсіпкерлік капиталмен салыстырғанда корпорацияға салынбайды, керісінше ол пайыз түрінде табу үшін уақытша қолдануға беріледі. Ссудалық капитал несие нарығында товар түрінде болады оның құны пайыз мөлшері болып табылады. Төмен пайызға алынған несие арзан ақша, ал жоғары пайызға алған несие қымбат ақша болады. 15 күннен аз мерзімге алынған ақша қысқа ақша болып табылады.
Капитал құны – капиталға қандайда бір соманы тартқаны үшін төленетін ақша қаражытының мөлшері.
Сонымен капитал дегеніміз корпорацияға табыс алып келетін қаражаттар көзі.
Капитал ағымдағы және болашақ периодқа арналған негізгі көзі болады. Капитал корпорацияның нарықтық құнын өлшейтін негізгі құрал. Біріншіден бұл таза активтердің мөлшерін анықтайтын өзіндік капиталға жатады. Бұл уақытта қолданылатын өзіндік капитал қосымша табыс алып келетін заемдық капиталды өзіне тартады.
Яғни компания капиталын оңтайландыру ол өзінің ағымдағы қаржылық жағдайына қарауы керек. Ең тиімді шешімдердің бірі ол дұрыс инвестицияларды таңдау және инвестор көзі кім болатыннына мұқият карау. Инвестицияның ең тиімдісін таңдай білу үшін қаржылық модельдеу тәсілін таңдау керек. Шынына келгенде амбебап оңтайландыру шаралар жоқ. Бірақ, әр кәсіпорынға өзнің дамуы бар соған карау керек, бизнестің қай саласында жұмыс істейтініне және қазіргі жағдайына қарауы керек. Жалпы капитал құрылымы ол қарыздық міндеттеме мен меншіккапиталының ара қатынасын береді.
34. Қазақстан экономикасына тікелей шетел инвестиция ағындарын әртараптандыру
35. Қазақстан экономикасының инвестициялық тартымдылығын жоғарылату
36. Компанияның бюджеттеу үдерісін ұйымдастыру ерекшеліктері
Бюджет іс-әрекеттерінің жоспарын құндық тұрғыдан сандық көрінісін сипаттайтын түсінік.Сандық бағалау жағынан қарастырғанда к/о-ң ағымдағы қызметін жоспарлаудың негізі б/п өзара б/ты операциондық ж/е қаржылық бюджет/ң жүйесін құратын нег.бюджетті жасау үдерісі жатады.Мындай бюджеттерді қысқа ж/е ұзақ мерзімді құру бюджеттеу д.а.Негізгі бюджет – алға қойған мақсаттарға жету үщін қажетті маркетингтік ж/е өндірісті жоспарлардың анықталған сандық,қаржылық көрінісі.Осы негізгі бюджеттің міндеттері: 1)Пайда мен залалдар туралы есептің болжамы жөніндегі құжат; 2)Ақшалай қаражат/ң қозғалысы туралы есеп/ң болжамы жөніндегі құжат; 3)Баланстық есептің болжамы б/ша құжат. Операциондық бюджетті дайындау келесілерді қамтиды: 1)Сату көлемі б/ша бюджет; 2)Өндіріс бюджеті; 3)Өндірістік қорлар бюджеті; 4)Материал/ға кеткен тура шығын/ң бюджеті;5)Қосымша өндірістік шығ/р бюджеті; 6)Еңбекақыға жұмсалатын тура шығ/ң бюджеті; 7)Комм/қ шығ/р бюджеті. Қаржылық бюджетке келесілер кіреді: 1)Инвест/қ бюджет; 2)Кассалық бюджет; 3)Баланс/қ есеп. Бюджеттердің тиімділігі мен нәтижелілігін бағалау үшін қаржылық талдау мен зерттеу құралдары қолданылады.Бюджеттеу ұйым/ң шектелген ресурстарын құру,бөлу ж/е пайдалану б/ша нұсқаларда қамтитын құжат б/п таб/ды.Бюджеттеу менеджментке ұйымның қызмет етуі мен оның қаржылық жағдайын бақылауға қаржылық нәтижені болжауға мүмкін б/н тәуекелдерді басқарып шығ/ды оптимизациялауға бөлімшелер алдында нақты көрсеткіштерге қол жеткізуге,жеткізі мақсаттарын қоюға ж/е әр түрлі көрсеткіштерге бөлімшелер мен жобаларға б/ты кірістер мен шығыс/ң қатынасын талдауға мүм. береді.
37. Компанияның қаржы активтерін талдау мен бағалау
Финансовые активы это:
1) монетарное золото
2) ценные бумаги
3) валюта
4) займы
5) дебиторские и кредиторские счета
6) страховые фонды
7) депозиты
Произведенные финансовые активы
А) материальные
накопительный основной капитал или основные фонды (здания, сооружения, передаточные устройства, рабочие, силовые машины и оборудование, транспорт, хозяйственный инвентарь, рабочий скот, культурные насаждения)
Б). Нематериальные
затраты на разведку полезных ископаемых, произведения искусства, программное обеспечение
Непроизведенные финансовые активы
А) материальные
земля, недра, водные ресурсы, естественные биологические ресурсы
Б). Нематериальные
патенты, лицензии, авторские права, ноу-хау, связи.
Использование производственных материальных активов осуществляется через показатели:
для основных фондов: первоначальная стоимость; возрастной состав; уровень износа, фондотдача (количество продукции с 1 рубля фонда); амортизация; срок службы, коэффициент прироста и др. показатели.
К материальным производственным активам относят оборотные средства.
Оборотные средства: Оборотные фонды, Фонды обращения
Оборотные фонды:
производственные запасы
объем незавершенного производства
расходы будущих периодов
Фонды обращение:
денежная наличность в кассе предприятия
денежная оценка готовой продукции на складе, в купе.
В расчетах
дебиторско-кредитная задолженность.
Показателями, характеристиками оборотных средств являются:
- материалоемкость
- коэффициент использования материала
- коэффициент глубины переработки
- нормы и нормативы использования материала на единицу продукции
Длительность одного оборота использование во дней этого оборота
В состав материальных произведенных активов включаются также товары длительного использования, накопленные домохозяйствами.
38. Банкроттық ықтималдылығын болжау әдістері
Банкрот - дәрменсіздігі сот белгіленген борышкер.Банкроттық - борышкердің сот шешімімен танылған оны таратуға негіз болатын дәрменсіздігі. Альтман американдық экономист, профессор өзінің зерттеулерінде тұрақты болған, бірақ бес жыл ішінде банкроттыққа ұшыраған фирмалар мен компанияларды алды. Z-моделі мультипликаталық дискриминалдық талдау (Multiple-discriminant analysis - MDA) аппарататының көмегімен құрылды. Оның мақсаты моделді фирманың, яғни банкроттық қаупі тұрмаған ж/е болашақта күйреуінің жоғары ықтималдығы бар компанияның дифференциациясына қолдану мүмкіндігін анықтау.Альтман моделі акцияларының нарықта бағаланбаған кәсіпорындар үшін арналған. Екі факторлы модель: Z=-0.3877-1.0736Ктл+0.0579Кфз. Ктл-ағымдық өтімділік кофициенті=айналым активтер/қысқа мерзімді міндеттемелер. Кфз-қаржылық тәуекелділік коэфициенті=қарыз капиталы/пассивтер. Егер Z>0 болса, банкронттыққа ықтималдылығы 50%↓,ал Z<0 болса, банкронттыққа ықтималдылығы 50%↑. Бесфакторлы Альтман моделі: Z = 1,2 * Х1 + 1,4 * Х2 + 3,3 * Х3 + 0,6 * Х4 + 0,999 * Х5, егер Егер, Z≤1,8 болса, банкроттыққа ықтималдылығы өте жоғары, Z 1,81-2,7 болса, банкроттыққа ықтималдылығы жоғары, Z 2,8-2,9 болса, банкроттыққа ықтималдылығы мүмкін, Z≥3 болса, банкроттыққа ықтималдылығы аз. Х1=айналым капитал/активтер Х2=бөлінбеген пайда/активтер Х2-қаржылық тұтқа деңгейін сипаттайды Х3=салық салынуға дейінгі пайда/активтер X3-операциялық қызметттің тиімділігін көрсетеді Х4=меншікті капитал/қарыз капиталы Х5=түсім/активтер. Альтман моделін банкроттық тәуекелі диагностикасына қолдануға болды ж/е бір жылдан аз емес өте ұзақ мерзімге. Альтман моделі – банкрот болу ықтималдығын бағалайтын ең қарапайым модель. Бұл модель келесідей басымдықтарға ие: 1) қарапайымдылық 2)ақпараттардың шектелген көлемінде де қолдануға мүмкіндік береді.
39. Компанияның қарыз тәуекелдер құрылымын басқару
40. Жобаның ақша ағындары тәуекелін болжау мен талдау
Дисконтталған ақша ағындарының әдісі мынаны қараст.: жоба жиек\н ан\у; ақша ағын\ң болжамын құру;болжаулы кезең өткеннен кейінгі кезеңдегі компания құнын ес\у; дисконттау мөлшермлемеесін ан\у; комп\ң алдын ала бағасын есептеу; қорытынды бағаға түзетулер енгізіп есептеу.
Дисконтталған ақша ағын\ң әдісі:
Мұнда : PV-болашақтағы бос ақша қаражат\ң ағыны\ң бүгінгі жиынтық сомасы; CF- i кезеңіндегі бос ақша қаражат ағыны; r-дисконттау мөлшерлемесі; i-дисконттау кезеңінің тізімдік номері.
Жоба жиек\н ан\у компанияның тұрақты даму көрсетк\ш\не жету кезеңі н\е болжауға қолайлы кезең; болаш\ғы бос ақша қаражат ағ\ң бүгінгі жиынтық сома\ң жиегі комп\ға болжаудың нақты болуы мен жосп\у кезеңіне байл.
Ақша ағын\ң болжамдарын құру CF= Inflow-Outflow ; CF-ақша ағыны; Inflow- ақша ағының кірісі; Outflow – ақша ағынының шығысы