1. 3. Праблемы экалогii на Беларусi

У канцы ХІХ ст. ужо стала бачна, што прырода пераходзiць у рабскую залежнасць ад людзей.

Экалагiчныя праблемы нясуць з сабой сацыяльныя, экалагiчныя, палiтычныя.

I. Стан атмасферы

У атмасферу Беларусi кожны год паступае прыкладна 3 млн т шкодных рэчываў: ²/₃ вокiсу вуглярода, ¼ сярнiстага ангiдрыду, вуглевадароды, вокiслы азоту, фармальдэгiд, пыл, двухвокiс азоту, фенол, амiяк.

Па зводках Галоўгiдрамета за 1992 г. IЗА (iндэкс забруджання атмасферы) склаў: Магiлёў – 10,4

Орша – 10,0

Бабруйск – 9,9

Мазыр, Наваполацк, Гомель – 7,7

Вiцебск – 7,7

Мiнск – 6,6

МАГIЛЁЎ	МIНСК
Высокiя паказчыкi канцэнтрацыi двухвокiсу азоту, серавугляроду; забруджанне паветра фенолам, двухвокiсам серы, бензапiрэнам; нiзкая ступень улоўлiвання серавугляроду (36 %) і серавадароду (30 %) на вытворчым аб'яднанні “Хiмвалакно”. Аб'ём выкiдаў у атмасферу – 170 тыс. т (на 1988/89 гг. ).	Павышанае ўтрыманне ў атмасферы амiяку, бензапiрэну, пылу, фармальдэгiду, двухвокiсу азоту і амiяку. Асноўнымі забруджвальнiкамi з'яўляюцца: ЦЭЦ-3,4; аўтамабiльны і трактарны заводы; завод абагравальнага абсталявання. Аб'ём выкiдаў прыкладна 230 тыс. т.

II. Засаленне глебы

Небяспечная сiтуацыя ў Салiгорскiм прамысловым раёне. Вытворчае аб'яднанне “Беларуськалiй” выкiдвае шмат адходаў. У сувязі з гэтым узнікаюць наступныя праблемы:

1) пахаванне адходаў,

2) перапрацоўка адходаў вытворчасцi калiйных угнаенняў для прадухiлення засалення асяроддзя.

III. Транспарт – крынiца выкiдаў

На долю транспарту прыпадае 50 % агульных выкiдаў. У адпрацаваных газах транспарту змяшчаюцца свiнец, бензапiрэн.

Пры згараннi 1 т этыліраванага бензiну ў атмасферу паступае 0,3 кг свiнцу. Таму распрацавана праграма пераводу аўтатранспарту на неэтыліраваны бензiн і маласярнiстае палiва у першую чаргу ў Магiлёве, Мiнску, Гомелi, Наваполацку; пераход на газавае палiва, выкарыстанне электрычнай энергii.

IV. Стан водных крынiц

На Беларусi – 20,8 тыс. рэк і ручаёў, больш як 10 тыс. азёр, прыкладна 150 вадасховiшчаў.

Шкода ідзе ад:

1) узорвання зямлi у поймах рэк часта да ўрэзу вады,

2) невыканання прыродаахоўных патрабаванняў па хiмiзацыi сельскагаспадарчых угоддзяў,

3) забруджання вады сцёкамі прадпрыемстваў і арганізацый Мiнсельгаспрада, Мiнжылкамгаса.

Неспрыяльная сiтуацыя склалася зараз на рэках Вiлiя, Сож, Мухавец, Нёман, Бярэзiна, Днепр, Заходняя Дзвiна, Свiслач.

Рака Днепр	Рака Свiслач
Забруджаннi ў Оршы, Шклове, Магiлёве, Быхаве, Рэчыцы, Лоеве ад прадпрыемстваў жыллёва-камунальнай гаспадаркi, хiмiчнай, лесаапрацоўчай, энергетычнай, медыка-бiялагiчнай прамысловасцi, сельскагаспадарчай дзейнасцi; ля Магiлёва павышана ўтрыманне нафтапрадуктаў, азотуаманiйнага і нiтратнага фасфатаў, злучэнняў медзi, цынку, хрому 6-валентнага, фенолаў.	Сцёкавыя воды з прадпрыемстваў Мiнска; павышанае ўтрыманне сульфатаў, хларыдаў, злучэнняў азоту, фосфару, злучэнняў медзi, цынку, нiкелю, нафтапрадуктаў.
	Возера Нарач
	Ёсць забруджаннi: амонiсты азот, злучэннi медзi, нафтапрадукты; 36 аварыйных, залпавых і iншых выкiдаў.

Праблемы азёр:

1) заглеенасць (больш як 50 %);

2) разрастанне сiне-зялёных водарасцей;

3) згубiлi сваё значэнне як крынiцы такiя буйныя азёры, як Чырвонае, Вечар, Судобаль, Асвейскае, Мотальскае;

4) забруджаны падземныя воды, назіраюцца нязначныя змены хiмiчнага складу вады.