1. С вята-Духаў сабор (былы кляштар бернардзінак)

Гісторыя сабора пачынаецца ў 1633—1642 гадах, калі быў пабудаваны касцёл і кляштар бернардзінак. У 1741 г. будынак быў разбураны пажарам, што зрабілася прычынай рэканструкцыі манастыра. Па дадзеных інвентарны вопісу 1784 г., амаль на гэтым месцы, але трохі ў бок былой Касмадзем'янаўскай вуліцы У 1918 г. набажэнствы ў храме спыніліся. Ён быў пераўтвораны ў спартовую залю, потым архіў.

З 1860 года ранейшы касцёл стаў праваслаўным храмам

25 лістапад 1990 года ў Мінску адбыўся першы за многія дзесяцігоддзі хросны ход - з Свята-Духава кафедральнага сабора ў ізноў асвячоную царквы Марыі Магдалены часціцу мошчаў роўнаапостальнай Марыі Магдаліны.

Цяпер Свята-Духава царква - Кафедральны сабор Мінска. У іканастасе ёсць цэлы шэраг выдатных абразоў Маскоўскай акадэмічнай школы. Але самая каштоўная рэліквія - цудатворны абраз Божай Маці, здабытая мінчанамі ў 1500 г. і названая Менскай.

святыняй храма з'яўляюцца нятленныя мошчы святой вернай Сафіі Слуцкай, унучкі Анастасіі Слуцкай. Яе нятленныя мошчы можна ўбачыць у бакавой нішы злева ад алтара. Бернардзінкі –манашкі, якія першапачаткова сяліліся пры мужчынскіх кляштарах ордэна і не прымалі абавязку сталага жыхарства пры кляштары

.Такім чынам, мы маем не саму царкву Святога Духа, а рэканструяваны будынак, прыстасаваны пад канцэртную залу дзіцячай філармоніі «Верхні горад». Базыльяне - манахі ордэна каталіцкай царквы з праваслаўным абрадам. Паводле падання, статут ордэна быў напісаны Базылём (Васілём) Вялікім у 4 ст. н.э. Першапачаткова ўзнік у Візантыі. У ВКЛ Базыльяне вядомы з кан. 15 ст.

К асцёл Святога Іосіфа і кляштар бернардзінаў

Касцёл Святога Іосіфа Помнік архітэктуры стылю барока 17 стагоддзя.

Кляштар бернардзінцаў у Мінску быў заснаваны ў 1624 годзе. Фундатарамі выступілі Андрэй і Ян Кансоўскія. Пасля пажару да1652 г. быў збудаваны каменны касцёл і кляштар. У 1864 годзе касцёл і кляштар былі зачыненыя і канфіскаваныя расійскімі ўладамі за ўдзел гараджанаў Мінску ў нацыянальна-вызваленчым паўстанні. Касцёл прыстасавалі пад праваслаўную палкавую царкву Св. Кірыла і Мяфодзія, а кляштарныя карпусы былі ператвораныя ў казармы Каломенскага пяхотнага палка і памяшканні следчае камісіі.У 1897 касцёл быў прыстасаваны пад архіў.

У 1983 г. касцёл часткова рэстаўраваны. Бернардзінцы - манахі каталіцкага ордэна, які адгалінаваўся ад францысканцаў і меў больш строгі статут.

Камила мартынкевич сядзела здесь у турме

кафедральны касцел Найсвяцейшай Панны Марыі (былы езуіцкі калегіум) – хто такія езуіты?Касцёл быў узведзены ў 1710 г. як езуіцкая рэзідэнцыя. У 1773 г. Таварыства Ісуса было скасаванае, і хаця на той час адзінай тэрыторыяй, дзе езуіцкі ордэн застаўся дзейнічаць, была Расійская імперыя, у свой былы прытулак, калі Мінск адышоў да Расiі, манахам вярнуцца не дазволілі. Затое сам храм з моманту заснавання ў 1798 г. Мінскай дыяцэзіі змяняе свой статус і перасвячаецца як кафедральны касцёл імя Найсвяцейшай Дзевы Мары

21 кастрычніка 1997 года кафедральны касцёл імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі быў урачыста асвечаны нанова Езуіты - манахі каталіцкага ордэна «Таварыства Ісуса», заснаванага ў 1534 г. І.Лаёлам для барацьбы з Рэфармацыяй

Беларуския езуиты: : Марцин Пачобут Адляцински, Петр Скарга, Андрэй Боболя, Васілём Амаскім

Мінская гарадская ратуша — адміністрацыйны будынак у цэнтральнай частцы Мінска, на Высокім рынку, пабудаванай у 1600 годзе. На ратушнай вежы знаходзіўся гадзіннік, што для таго часу было вялікай каштоўнасцю.

Да адмены расійскімі ўладамі магдэбургскага права для Мінску (14 мая 1795) ў ратушы праходзілі пасяджэнні органа мінскага самакіравання - магістрата або рады, ў будынку захоўваліся эталоны адзінак вагі і аб'ёму.

У 2002—2003 гг. будынак ратушы быў адноўлены спецыялістамі ААТ "Стары Менск", якія выкарыстоўвалі старыя чарцяжы і малюнкі. Не спрабуючы прытрымлівацца іх у дакладнасці, дойліды захавалі галоўныя элементы будынка. Цяпер выкарыстоўваецца ў асноўным для прыёму ганаровых гасцей мінскіх гарадскіх уладаў. На 32-метровай вежы з флюгерамустаноўлены гадзіннік і герб горада. Куранты на вежы Мінскай ратушы кожную гадзіну на працягу 19 секунд адбіваюць мелодыю прыпеву «Песні пра Мінск» (музыка Ігара Лучанка).

У будынку размяшчаліся магістрат, суд, архіў і інш, у 1830-х гг. музычная школа. У 1884 прыстасаваны пад тэатр, які працаваў у 1844-1851. Тут паказваліся драматычныя і музычныя спектаклі на рускай, польскай і ўкраінскай мовах пастаянных гарадскіх антерприз Я. Хелмиковского, В. Вяржбіцкі, В. Драздоўскага. У лістападзе 1848 тут упершыню ў Беларусі пастаўлена п'еса М. Гогаля «Рэвізор». Фае, зала і ложа тэатра былі распісаны гарадскім дэкаратарам І. Кураткевичем [2].

Перад будынкам ратушы некалі стаяў помнік Аляксандру II, усталяваны ў студзені 1901 (дэмантаваны пасля рэвалюцыі 1917 г).

Будынак быў разбураны ў 1850-я гг. ў валадараньне Мікалая I.

Тро́ицкое предме́стье (Троицкая гора) — исторический район города Минска, расположенный в северо-восточной части исторического центра на левом берегу реки Свислочь. Некогда являлся торгово-административным центром столицы Белоруссии^[1][2].

На западе от Троицкой горы находится Минское Замчище, на северо-западе — Татарские огороды и Старостинская слобода, на севере — Сторожёвка, на востоке — Золотая горка, на юге — центральные районы Высокий и Низкий рынки^[3][4].

На территории предместья был расположен первый католический храм Минска. Здесь также находились не сохранившиеся до наших дней Свято-Вознесенский монастырь с одноименной церковью, Свято-Борисоглебская церковь, женский базилианский монастырь Святой Троицы (сохранился частично) и костёл и монастырь католического монашеского ордена мариавиток. Ныне предместье является одним из самых любимых мест отдыха минчан и гостей столицы На территории предместья действуют несколько музеев. Филиал Государственного музея истории театральной и музыкальной культуры Беларуси «Гостиная Владислава Голубка»

Р акаўскае прадмесце — гістарычны раён Мінску, размешчаны ўздоўж старадаўняга Ракаўскага шляху. Тут знаходзіліся вуніяцкая царква, кармеліцкі кляштар, Петрапаўлаўскі манастыр, ад якога захавалася Петрапаўлаўская царква. Падчас гітлераўскай акупацыі частка раёна ўваходзіла ў склад Мінскага гета.

На захадзе ад Ракаўскага прадмесця размяшчаецца Раманаўская Слабада, на поўначы — Татарская Слабада (Пятніцкае прадмесце), на ўсходзе — мінскае Замчышча, на поўдні — цэнтральны раён Нізкі Рынак

К асцёл Святога Сымона і Святой Алены (таксама вядомы як Чырвоны касцёл) — каталіцкі парафіяльны касцёл у Мінску. Касцёл знаходзіцца на плошчы Незалежнасці ў непасрэднай блізкасці ад Дому ўрада і з'яўляецца адным з сімвалаў Мінска. Ён атрымаў у народзе неафіцыйную назву «Чырвоны касцёл» з-за колеру дахоўкі і цэглы, з якой быў пабудаваны і з'яўляецца вялікай святыняй, помнікам культуры і гісторыі, які абараняецца законам Рэспублікі Беларусь. Пры касцёле пахаваны сам фундатарЭдвард Адамавіч Вайніловіч.

• Касцёл Святога Сымона і Святой Алены чырвоны не толькі знешне, але і знутры.

• На браме цэнтральнага ўвахода паўколам размешчаны чалавечыя фігуры, якія ўвасабляюць сабой асноўныя этапы будаўніцтва касцёла.

Касцёл з'яўляецца выдатным помнікам гісторыі і архітэктуры. І як усе такія прыкметныя помнікі паспеў абрасці прыгожымі легендамі і міфамі. Вось некаторыя з іх:

• Легенда кажа, што нібыта дачка Эдварда Вайніловіча Алена перад сваёй смерцю намалявала на аркушы паперы эскіз будучага касцёла з чырвонай цэглы, які ёй прысніўся напярэдадн

У 1932 годзе касцёл быў зачынены, у ім размясціўся Дзяржаўны польскі тэатр БССР, затым ён пераабсталяваны пад кінастудыю. Падчас акупацыі горада нямецкімі войскамі храм быў зноў адкрыты. Пасля вайны будынак быў рэканструяваны, і яго зноў заняла кінастудыя. З 1975 года ў будынку размяшчаўся Дом Кіно і Музей гісторыі беларускага кіно.

У 1990 годзе Чырвоны касцёл быў вернуты Каталіцкай царквы. У 1996 годзе ў касцёла была ўсталяваная скульптура Архангела Міхаіла, пранізваць змея. У 2000 годзе быў усталяваны помнік «Звон Нагасакі».

У им знаходзицца турэнская плашчаница

Национальный академический театр имени Янки Купалы (белор. Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы) (Минск, Республика Беларусь) — старейший театр Беларуси. Упершыню адкрыўся 14 верасня 1920 (будынак Мінскага губернскага тэатра, пабудаваным па праекце архітэктараў караля Казлоўскага і Канстанціна Увядзенскі ў 1890 годзе з дапамогай ахвяраванняў грамадзян).

У 1917 годзе ў будынку Мінскага гарадскога тэатра праходзіў Другі з'езд армій Заходняга фронту, у лютым 1919 года - Першы Усебеларускі з'езд Саветаў.

У 1944 годзе быў перайменаваны ў гонар класіка беларускай літаратуры, паэта Янкі Купалы.

З будынкам тэатра звязана легенда, згодна якой прыбіральня, што знаходзіцца каля тэатру (працуе па сённяшні дзень) з'яўляецца копіяй асабняка, гаспадар якога не разлічыўся з архітэктарам. 1 мая 1917 г. артысты «Першага беларускага таварыства драмы і камедыі», створанага акцёрам і рэжысёрам Фларыянам Ждановічам, прадставілі мінскаму гледачу «Паўлінку» Янкі Купалы і «У зімовы вечар» паводле Элізы Ажэшкі. Тут ставіліся п`есы «Эльга» Гаўптмана, «Зялёны какаду» Шніцлера, «Пінская шляхта» Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча

У 1944 г. рэжысёр Леў Літвінаў паставіў славутую «Паўлінку» Янкі Купалы

Усеагульнай славе тэатра спрыяла майстэрства і талент выдатных акцёраў. Гэта Стэфанія Станюта, Здзіслаў Стома, Галіна Макарава, Павел Кармунін, Зінаіда Браварская, Мікалай Яроменка-старэйшы, Генадзь Гарбук, Генадзь Аўсяннікаў, Лілія Давідовіч, Марыя Захарэвіч, Віктар Тарасаў, Аўгуст Мілаванаў, Галіна Талкачова, Валянцін Белахвосцік

«Вечар» «Каханне ў стылі барока»

«Людзі на балоце» «Паўлінка«Пінская шляхта»

«Сымон-музыка»

А. Дом урада

Перад галоўным фасадам быў усталяваны помнік Леніну. Пад час нямецкай акупацыі 1941—1944 у Доме ўрада быў размешчаны штаб СС, гестапа, люфтвафэ і харчовыя склады. Да будынку была праведзеная нават асобная чыгуначная галіна ад станцыі Мінск-Пасажырскі для падвозу грузаў. Пры адступленні будынак гарэў і быў замінаваны, аднак узарваны не быў.

 Узведзены ў 1930—1934 па праекце Іосіфа Лангбарда. Размешчана на плошчы Незалежнасці. Найбуйнейшы грамадскі будынак міжваеннага перыяду аб'ёмам 240 000 м³, адзін з лепшых помнікаў канструктывізму, паклаў пачатак фарміраванню новага цэнтра горада — б.плошчы Леніна. У будынку працуе заканадаўчы орган дзяржаўнай улады — Парламент, які складаецца з дзвюх палат — Палаты прадстаўнікоў і Савета Рэспублікі; Савет Міністраў — цэнтральны орган выканаўчай улады, Прэзідэнцкая бібліятэка Рэспублікі Беларусь, іншыя дзяржаўныя ўстановы.

Б. Оперны театр

Архітэктарам тэатра быў Лангбард. . Будаўніцтва тэатра пачалося ў 1933г., а завяршылася ў 1938г. У 1941 годзе ў тэатр трапіла бомба і пашкодзіла глядзельную залу. Падчас нямецкай акупацыі 1941—1944 гадоў тэатр быў пераўтвораны ў стайню і сховішча. Інтэр'еры і ўпрыгожванні былі разрабаваны. Па вяртанні ў Мінск пасля вызвалення яго ад нямецкіх акупантаў Лангбарда, ён распрацаваў практычна новае рашэнне інтэр'ераў. узор савецкага канструктывізму з элементамі ар-дэко. Пастаноўкі большасці спектакляў у тэатры ідуць на мове арыгінала, а таксама на абедзвюх дзяржаўных мовах краіны — на беларускай ірускай. Аснову рэпертуару^[29] Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь складаюць оперы сусветнай скарбонкі — еўрапейскай і рускай класікі, у тым ліку шэдэўры італьянскага бельканта: «Набука», «Баль-маскарад», «Аіда», Джузэпэ Вердзі, «Мадам Батэрфляй», «Тоска», «Багема» Джакама Пучыні. У рэпертуары таксама знаходзяцца опера «Князь Ігар» Аляксандра Барадзіна, «Травіята» Д. Вердзі, «Кармэн» Жоржа Бізэ, «Яўген Анегін» Пятра Чайкоўскага. Не сходзіць са сцэны і ўзоры беларускай нацыянальнай оперы — «Дзікае паляванне караля Стаха» Уладзіміра Солтана, прызнаная адной з лепшых беларускіх оперных пастановак^[30].

Рэжысёры:Віктар Скарабагатаў Алег Мельнікаў КанцэртмайстарыЛарыса Таўкачова — Георгій Карант Народныя артысты БеларусіІгар Артамонаў Вольга Гайко Людміла КудраўцаваАксана Волкава, меца-сапранаНагіма Галеева, Канстанцін Кузняцоў

В. Тэатр імя м. Горкага

У 1906 годзе на вуліцы Серпухаўскай (Валадарскага) была пабудавана і адчыніла свае дзверы галоўная (харальная) сінагога Менску.Пасьля рэвалюцыі будынак сінагогі прыватызавалі і ў 1923 годзе сінагогу пераабсталявалі ў "Нацыянальны яўрэйскі тэатар БССР". Пасьля вайны 1941-1945 гг. будынак кінатэатра быў перабудаваны для Рускага драматычнага тэатра імя Максіма Горкага. Цяпер гэта Нацыянальны акадэмічны драматычны тэатр імя Максіма Горкага.Рэпертуар: «Мещане», «Дети солнца», «Васса Железнова» М.Горького, «Оптимистическая трагедия» В. Вишневского «Власть тьмы» Л.Толстого, «Ревизор» Н. Гоголя, «Поднятая целина» М. Шолохова, «Маскарад» М. Лермонтова, «Три сестры» и «Дядя Ваня» А. Чехова, «Любовь Яровая» К. Тренева.акторы Лесная, Оксана НиколаевнаГолуб, Анатолий Вячеславович Жданович, Александр Викторович Захаревич, Андрей Юрьевич.

а. Рэзідэнцыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь

Будынак рэзідэнцыі прэзідэнта пабудавана ў 1939-1941 гг. (Скончана ў 1947 г.) Будынак пастаўлена ў 40 м ад чырвонай лініі, перад ім разбіты зеленыйй газон. У 1976 з паўднёва-захаду дабудавана правае крыло, рашэнне якога паўтарае архітэктуру галоўнага фасада.На восі будынка і цэнтральнага сквера створана цэнтральная плошча горада. У рэзідэнцыі размешчаецца адміністрацыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Раней тут быу штаб ЦККПБ - Машеров

б. Палац Рэспублікі

. Адкрыццё Палаца Рэспублікі адбылося 31 снежня 2001. У яго склад уваходзяць: вялікая глядзельная зала на 2700 месцаў; малая глядзельная амфітэатральная зала на 500 месцаў; канферэнц-залы на 200 і 100 месцаў; прэс-цэнтр; урадавы комплекс