Математика / 4020
.pdfв) действительная ось равна 6 и гипербола проходит через точку
A(9; –4);
г) гипербола проходит через две точки P(–5; 2) и Q(2 2 ; 2 ).
1.3.4. Парабола
Пример 1. Дано уравнение параболы y x2 . Найти координаты фокуса и уравнение директрисы.
Решение.
Из вида уравнения следует, что парабола симметрична относительно оси OY и ветви направлены вверх. Уравнение такой параболы
имеет вид: x2 2 py 2 p 1 p 12 . Тогда фокус имеет координаты
(0; 2p ). В нашем случае F(0; 14 ). Уравнение директрисы для такой па-
раболы имеет вид: y 2p . В нашем случае: y 14 .
Задачи для самостоятельного решения.
Составить уравнение параболы, зная, что: а) расстояние фокуса от вершины равно 3;
б) фокус имеет координаты (5; 0), а ось ординат служит директрисой;
в) парабола симметрична относительно оси X, проходит через начало координат и точку M(1; –4);
г) парабола симметрична относительно оси Y, проходит через начало координат и через точку M(6; –2);
д) симметрична относительно оси Y, фокус помещается в точке (0; 2) и вершина совпадает с началом координат.
11
ГЛАВА 2. МАТРИЦЫ. ОПРЕДЕЛИТЕЛИ. СИСТЕМЫ ЛИНЕЙНЫХ УРАВНЕНИЙ
2.1. Матрицы и действия над ними
|
|
2 |
0 |
1 |
|
Пример 1. Вычислить 3A 2 AT 7E , если |
|
1 |
2 |
0 |
|
A |
. |
||||
|
|
4 |
3 |
5 |
|
|
|
|
Решение.
2 |
0 |
1 |
2 |
0 |
1 T |
1 0 |
0 |
|
|||||||
|
1 2 |
0 |
|
|
1 2 |
0 |
|
|
0 |
1 |
0 |
|
|
||
3A 2 AT 7E 3 |
|
2 |
|
7 |
|
||||||||||
|
4 |
3 |
5 |
|
|
4 |
3 |
5 |
|
|
0 |
0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 0 |
3 |
|
2 1 |
4 |
7 0 |
0 |
|
||||||
|
3 6 |
0 |
|
|
0 |
2 |
3 |
|
|
0 |
7 |
0 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||
|
12 9 |
15 |
|
|
1 |
0 |
5 |
|
|
0 |
0 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
2 2 7 |
|
0 2 ( 1) |
0 |
|
3 |
2 4 0 |
|
|
|
9 |
|
|
2 5 |
|
|
|||||||||||||
|
3 2 0 0 6 |
2 2 |
7 |
|
0 |
2 3 0 |
|
|
|
|
3 |
|
|
9 6 |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|||||||||||||||||||||
|
12 2 1 0 |
|
9 |
2 0 |
0 |
15 |
2 ( 5) 7 |
|
|
|
10 9 2 |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
Пример 2. Найти произведение матриц А и В: |
|
|
|
|
|
|
6 |
1 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
0 |
2 |
|
3 |
|
|
|
|
||||
|
|
1 2 |
|
|
3 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
|||||||||
|
, B |
|
|
б) |
A |
|
4 1 5 |
|
3 |
|
, B |
|
|
|
|||||||||||||||
а) A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
3 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
0 |
||||||
|
|
|
|
|
5 |
|
9 |
|
|
|
|
|
|
3 |
1 1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
5 |
|
||||
|
|
|
8 0 |
1 |
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
1 2 0 |
|
, B |
|
2 |
4 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
в) A |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
4 2 3 |
|
|
|
|
1 |
|
2 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
а) A |
|
B |
C |
|
|
|
1 2 |
|
3 5 |
1 3 2 5 |
1 5 2 9 |
|
13 |
23 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
2 2 |
|
2 2 |
|
2 2 |
|
|
|
|
5 9 |
|
|
3 3 4 5 3 5 4 9 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 4 |
|
|
|
|
|
|
29 |
51 |
12
|
|
|
5 |
0 |
2 |
3 |
|
|
6 |
1 |
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
|
||||||
б) |
A3 4 B4 2 C3 2 |
|
4 |
1 |
5 |
3 |
|
|
|
|
||
|
|
|
7 |
0 |
|
|||||||
|
|
|
3 |
1 |
1 |
2 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
4 |
5 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 6 |
0 ( 2) 2 7 |
3 4 |
|
5 ( 1) 0 3 2 0 3 5 |
56 |
10 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
6 |
1 ( 2) 5 7 3 4 |
|
4 ( 1) 1 3 5 0 3 |
5 |
|
|
69 |
14 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
6 |
1 ( 2) 1 7 2 4 |
|
|
3 ( 1) 1 3 1 0 2 |
5 |
|
|
17 |
10 |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
0 |
1 |
|
|
2 |
|
3 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
в) A3 3 B3 3 C3 3 |
|
1 |
2 |
0 |
|
|
2 |
4 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
4 2 |
3 |
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
8 2 0 ( 2) 1 1 |
8 3 0 ( 4) 1 2 |
8 7 0 5 1 ( 6) |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
2 2 ( 2) |
0 1 |
1 3 2 ( 4) 0 2 |
1 7 2 5 0 ( 6) |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 2 2 ( 2) |
3 1 |
4 3 |
2 ( 4) 3 2 |
4 7 2 5 3 ( 6) |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17 |
26 |
|
50 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
10 |
|
20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Пример 3. Найти значение многочлена f (x) от матрицы А, если |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f (x) 3x2 2x 5, |
|
|
|
2 |
|
4 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
A |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
5 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
f (x) 3A2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
2A 5E , где E |
– единичная матрица размера 3 3. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
1 |
|
2 3 |
|
|
6 |
|
9 |
7 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
1 |
|
|
2 |
|
4 1 |
|
|
|
3 7 |
4 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
A2 A A |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
5 |
2 |
|
|
3 |
|
5 2 |
|
|
|
1 4 |
8 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
6 |
9 |
7 |
1 |
2 |
|
|
3 |
|
1 |
0 0 |
|
21 |
|
|
|
23 15 |
|||||||||||||||||
f (A) 3 |
|
3 7 |
4 |
|
|
2 |
4 |
|
|
1 |
|
|
|
0 |
1 0 |
|
|
|
|
|
|
34 10 |
|
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
5 |
|
13 |
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 4 |
8 |
|
|
3 |
5 |
|
|
2 |
|
|
|
0 |
0 1 |
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 25 |
13
Задачи для самостоятельного решения.
|
|
|
6 |
4 |
|
|
|
Пример 4. Вычислить 4 A 5AT 3E , если A |
|
|
. |
|
|
||
|
|
|
- 3 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
2 |
|
3 |
1 |
|
|
Пример 5. Вычислить A 4B 2CT , если |
|
4 |
|
0 |
5 |
|
, |
A |
|
|
|||||
|
|
1 |
1 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
0 |
1 |
|
7 8 |
1 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
3 5 |
|
C |
|
2 |
0 |
4 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
B |
, |
|
. |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
6 |
|
7 |
|
|
|
3 |
5 |
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
Пример 6. Найти произведение матриц A B : |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
2 |
|
1 |
|
5 |
|
|
|
|
|
1 |
1 |
2 |
|
1 0 4 |
|
|
||||||
а) |
|
|
|
|
б) |
A |
|
3 |
4 |
5 |
|
, B |
|
3 1 5 |
|
, |
||||||||
A |
|
|
, |
B |
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
6 |
0 |
|
|
|
1 2 8 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
5 |
3 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
в) |
, B |
|
8 |
2 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
0 |
1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
6 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Пример 7. |
Найти |
значение многочлена |
f (x) 2x2 4x 3 |
от |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
4 |
0 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
матрицы A |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2. Определители
Пример 1. Вычислить определители первого, второго и третьего
порядков: а) |
|
3 |
|
, б) |
|
2 |
3 |
|
, в) |
|
1 |
2 |
3 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
4 |
0 |
2 |
|
|||||||
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
4 |
5 |
|
|
|
6 |
5 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение.
а) 3 3,
14
б) |
|
|
2 3 |
|
2 5 ( 3) 4 10 12 22 , |
||||
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
4 |
5 |
|
|
|
|
в) |
|
|
1 |
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
4 |
0 |
|
2 |
|
1 0 ( 1) 2 ( 2) 6 4 5 ( 3) ( 3) 0 6 |
|||
|
|
|
6 |
5 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 ( 2) 1 4 2 ( 1) 66 . |
Пример 2. Вычислить определитель, используя теорему Лапласа
3 1 15 1 3 . 2 0 1
Решение.
Воспользуемся теоремой Лапласа и разложим определитель по элементам третьей строки.
|
|
3 |
1 |
1 |
|
2 A31 0 A32 1 A33 |
||||||||
|
|
|||||||||||||
|
|
5 |
1 |
3 |
|
|
|
|||||||
|
|
2 |
0 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 ( 1)3 1 |
|
1 |
1 |
|
|
|
1 ( 1)3 3 |
|
3 |
1 |
|
2 4 8 16. |
||
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
1 |
3 |
|
|
|
|
|
5 |
1 |
|
|
Пример 3. Вычислить определители, предварительно упростив их, используя свойства определителя:
|
|
|
|
|
|
|
а) |
|
191 |
391 |
|
, |
|
б) |
|
|
2 |
|
1 |
2 |
|
. |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
5 |
4 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
227 |
427 |
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
а) |
|
191 |
391 |
|
|
|
191 |
191 200 |
|
|
|
191 |
191 |
|
|
|
191 |
200 |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
227 |
427 |
|
|
|
227 |
227 200 |
|
|
|
227 |
127 |
|
|
|
227 |
200 |
|
|
0 191 200 227 200 200 (191 227) 7200 .
15
|
2 |
1 |
2 |
I III ( 2) |
|
0 |
5 |
4 |
|
I II 4 |
|
0 |
49 |
0 |
|
б) |
II III( 3) |
|
|
|
|
||||||||||
3 |
5 |
4 |
|
|
0 |
11 |
1 |
|
|
|
0 |
11 |
1 |
49 1 1 49 |
|
|
1 |
2 |
1 |
|
|
1 |
2 |
1 |
|
|
|
1 |
2 |
1 |
|
Задачи для самостоятельного решения.
Пример 4. Вычислить определители первого, второго и третьего
порядков: а) |
|
12 |
|
, б) |
|
3 |
6 |
|
, в) |
|
4 |
2 |
8 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
7 |
5 |
1 |
|
|||||||
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
9 |
5 |
|
|
|
3 |
2 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 5. Вычислить определители, используя теорему Лапла-
са:
а) |
|
2 |
3 |
4 |
|
, |
б) |
|
2 |
1 |
0 |
|
. |
|
|
|
|
||||||||||
|
2 |
5 |
9 |
|
|
4 |
2 |
8 |
|
||||
|
|
0 |
3 |
7 |
|
|
|
|
0 |
1 |
1 |
|
|
Пример 6. Вычислить определители, предварительно упростив их, используя свойства определителя:
а) |
|
3171 |
2161 |
|
, б) |
|
1 |
2 |
3 |
|
. |
|
|
|
|
||||||||
|
|
||||||||||
|
|
|
5 |
6 |
4 |
|
|||||
|
|
3172 |
2162 |
|
|
|
3 |
1 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3. Обратная матрица. Системы линейных однородных и неоднородных уравнений.
Пример 1. Найти матрицу A 1 , обратную данной матрице А, если она существует:
|
2 |
3 |
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
3 |
5 |
0 |
|
|
|
, б) |
|
4 |
1 0 |
|
, в) |
|
1 |
2 4 |
|
. |
||||||
а) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
1 |
3 |
5 |
|
|
|
5 |
1 |
8 |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
Решение. |
|
а) |
|
3 |
11. Так как определитель матрицы отли- |
|||
det |
|
|
8 |
|||
|
|
1 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
чен от нуля, то матрица невырожденная и, следовательно, существует
16
единственная обратная матрица. Для ее определения вычислим алгебраические дополнения данной матрицы.
A ( 1)1 1 |
|
4 |
|
4 , |
A ( 1)1 2 |
|
|
1 |
|
|
|
1, |
|
A ( 1)2 1 |
|
3 |
|
3, |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A ( 1)2 2 |
|
2 |
|
2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Следовательно, |
для матрицы |
A |
|
2 |
|
3 |
обратной матрицей |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
будет матрица A 1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
3 |
4 /11 |
|
3 /11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1/11 |
2 /11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
б) |
|
4 |
1 |
|
|
0 |
|
|
|
|
5 |
0 36 3 0 40 12 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
det |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
3 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 1 |
|
1 0 |
|
|
|
5 |
, |
|
|
|
|
|
|
A |
|
1 2 |
|
|
|
4 0 |
|
|
|
|
20 |
, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
A ( 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 3 |
|
|
|
4 1 |
|
|
|
|
|
11, |
|
|
|
|
|
|
A |
( 1) |
2 1 |
|
2 3 |
|
1, |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
A ( 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
A ( 1)2 2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
8 , |
|
|
|
|
|
|
A ( 1)2 3 |
|
1 |
|
|
2 |
|
|
5 , |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
A ( 1)3 1 |
|
2 |
|
3 |
|
3, |
|
|
|
|
|
|
A ( 1)3 2 |
|
1 |
|
|
3 |
|
12 , |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
A ( 1)3 3 |
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
9 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
33 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
3 |
|
|
5 /12 |
|
|
1/12 |
1/ 4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Следовательно, A 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 |
|
|
|
|
|
|
8 |
12 |
|
|
|
5 / 3 |
|
|
|
|
|
|
|
2 / 3 |
|
|
1 |
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
5 |
9 |
|
|
|
|
|
11/12 |
5 /12 |
3 / 4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
5 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
в) |
|
1 |
2 |
|
|
4 |
|
48 100 0 0 12 40 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
det |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
5 |
1 |
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Так как определитель матрицы равен нулю, то матрица является вырожденной и, следовательно, для нее не существует обратной матрицы.
17
Замечание: для матрицы А обратная матрица A 1 найдена вер-
но, если выполняется условие A 1 A A A 1 E , где Е – единичная матрица.
Пример 2. Проверить совместность системы уравнений и в случае совместности решить ее:
1)по формулам Крамера;
2)с помощью обратной матрицы (матричным методом);
3)методом Гаусса.
x1 5x2 3x3 8 |
x1 5x2 3x3 6 |
||||||
а) 2x1 4x2 x3 7 , |
б) 3x1 x2 x3 2 . |
||||||
x 3x |
2 |
x 6 |
x 11x |
2 |
5x 3 |
||
|
1 |
3 |
|
1 |
3 |
Решение.
а) Совместность данной системы поверим по теореме Кронеке- ра-Капелли. С помощью элементарных преобразований найдем ранг
|
|
|
|
|
1 |
|
5 |
3 |
|
|
|
матрицы системы |
|
2 |
|
4 |
1 |
|
и ранг расширенной матрицы |
||||
A |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
1 |
3 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
1 |
|
|||||
|
~ |
1 |
5 |
3 |
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
системы |
|
2 |
4 |
1 |
|
7 |
|
|
|
|
|
A |
|
|
. |
|
|
|
|||||
|
|
|
1 |
3 1 |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
5 |
3 |
|
8 |
||
|
||||||
|
2 |
4 |
1 |
|
|
|
|
|
7 |
||||
|
1 |
3 |
1 |
|
6 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
II I ( 2) III I
1 |
5 |
3 |
|
8 |
III II (4 / 7) |
1 |
5 |
3 |
|
8 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
14 |
5 |
|
|
|
|
0 |
14 |
5 |
|
|
|
0 |
|
23 |
|
|
23 . |
|||||||
|
|
2 |
|
14 |
|
|
0 0 |
6 7 |
|
6 7 |
|
|
0 8 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Следовательно, rA r~ 3 (т.е. числу неизвестных). Значит, исходная
A
система совместима и имеет единственное решение. 1) По формулам Крамера.
x |
|
1 |
, |
x |
|
|
2 |
, x |
3 |
, |
где |
|
1 |
5 |
3 |
|
|
12 , |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
2 |
|
|
2 |
4 |
1 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3 |
1 |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18
|
|
8 |
5 |
3 |
|
|
|
12 , |
|
|
|
1 |
8 |
3 |
|
|
24 , |
||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
1 |
|
7 |
4 |
1 |
|
|
|
2 |
2 |
7 |
1 |
|
|
||||||
|
|
6 |
3 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
6 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
5 |
8 |
|
12 . |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
3 |
|
2 |
4 |
7 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
3 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом, x |
12 |
1, x |
2 |
24 |
2, x |
12 1. |
|
||||||||||||
1 |
12 |
|
|
|
|
|
12 |
3 |
|
12 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) Система уравнений записанная в матричной форме имеет вид AX B , где
|
1 |
|
|
5 |
|
3 |
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
||||||
|
|
2 |
|
4 |
|
|
|
, |
B |
|
7 |
|
, |
|
X |
1 |
|
|
|||||||
A |
|
|
1 |
|
|
|
x2 |
. |
|
||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
3 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|||||||||
Следовательно, решением будет матрица X A 1B . |
|||||||||||||||||||||||||
Так как det A 12 0 , |
то матрица А невырожденная и для |
||||||||||||||||||||||||
нее существует единственная обратная матрица |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
14 |
|
17 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
A 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
5 |
|
. |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение системы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
x |
|
|
|
|
1 |
1 14 |
|
17 |
8 |
|
|
1 |
|
|
12 |
|
1 |
||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
X x2 |
|
|
|
|
|
|
1 2 |
|
|
5 |
7 |
|
|
|
|
24 |
|
2 . |
|||||||
12 |
|
|
12 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
8 |
14 |
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
1 |
|||||||||
Итак, x1 1, x2 2 , x3 |
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) Решим систему методом Гаусса.
Так как система совместна и имеет единственное решение, то с помощью элементарных преобразований приведем расширенную матрицу системы к трапециевидной форме и последовательно выразим неизвестные. Выполняя аналогичные преобразования, как и при нахождении ранга расширенной матрицы системы, получим:
19
x |
5x |
2 |
3x |
8 |
|
|
|
1 |
|
3 |
|
|
|
|
14x2 5x3 23. |
|
||||
|
|
6 7 x3 |
6 7 |
|
||
|
|
|
||||
Из полученной системы находим x1 1, x2 2 , x3 |
1. |
б) Проверим совместность системы с помощью теоремы Кроне- кера-Капелли.
|
|
|
|
|
|
II I 3 |
|
|
|
|
|
|
III II ( 1) |
|
|
|
|
|
|
1 |
5 |
3 |
|
6 |
III I |
1 |
5 |
3 |
|
6 |
1 |
5 |
3 |
|
6 |
||||
|
|
|
|||||||||||||||||
|
3 |
1 |
1 |
|
2 |
|
|
0 16 |
8 |
|
|
|
|
0 16 |
8 |
|
|
||
|
|
|
|
|
16 |
|
|
16 . |
|||||||||||
|
1 |
11 |
5 |
|
3 |
|
|
0 |
16 |
8 |
|
3 |
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
13 |
Ранг матрицы системы rA 2 , ранг расширенной матрицы системы
r~ 3. Так как rA r~ , то из теоремы Кронекера-Капелли следует не-
A A
совместность исходной системы.
Пример 3. Проверить совместность системы уравнений и в случае совместности решить ее.
x |
2x |
|
x 4 |
3x1 4x2 x3 1 0 |
|
|||||
1 |
|
2 |
|
|
3 |
|
||||
а) 3x1 x2 4x3 1 ; |
б) x |
2x |
|
2x 3 0 |
. |
|||||
x 5x |
2 |
6x 7 |
1 |
|
2 |
3 |
|
|||
|
1 |
|
|
3 |
Решение. |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Так как метод Гаусса позволяет одновременно и проверять со- |
вместность системы уравнений и решать ее, то воспользуемся этим |
||||||||||||||||||
методом. |
|
|
|
|
|
|
|
|
~ |
и находим rA |
и |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
а) Составим расширенную матрицу системы A |
||||||||||||||||
rA с помощью элементарных преобразований строк. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
~ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
II I ( 3) |
|
|
|
|
|
4 III II |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 1 |
|
4 |
III I |
1 |
2 |
1 |
|
1 |
2 |
1 |
|
4 |
|
||||
|
|
|
||||||||||||||||
|
3 |
1 4 |
|
1 |
|
|
0 |
7 |
7 |
|
|
|
0 |
7 |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
11 . |
||||||||||
|
1 |
5 6 |
|
7 |
|
|
0 7 |
|
|
|
|
0 0 |
0 |
|
0 |
|
||
|
|
|
|
7 |
|
11 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Следовательно, |
rA rA 2 3 (количества неизвестных). |
Поэтому |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
~ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
система совместна и имеет бесчисленное множество решений, зависящих от одного (3 2 1) параметра.
20