- •В.А. Корнев, к.А.Елеусизова аналогты құрылғылардағы элекроника мен сұлбатехника
- •5В071900 «Радиотехника, электроника мен телекоммуникациялар» мамандығының студеттеріне арналған дәрістер курсы
- •1 Материалдардың электрөткізгіштігі
- •1 Сурет – 4 валентті жартылайөткізгіштің жазық графикалық моделі [6]
- •2 Сурет – Электрондық өткізгіштікті жартылайөткізгіш [6]
- •3 Сурет - Акцепторлы байланысты кристаллдық тордың жазық моделі [6]
- •1.1 Жартылайөткізгіштердегі токтар. Дрейф және диффузия.
- •4 Сурет – Заряд тасымалдаушылардың дрейфтіу механизмі [6]
- •2 Жартылайөткізгіш материалдардағы
- •5 Сурет – Материалдардағы ауысу түрлері
- •2.2 Тепе-теңдік күйдегі p-n-ауысуды алу
- •6 Сурет – p-n-ауысудың тепе-теңдік күйі [6]
- •2.3 Сыртқы кернеу бар кездегі р-n-ауысу
- •7 Сурет – p-n-ауысудағы кері жылжу
- •8 Сурет – p-n-ауысудағы тура жылжу
- •9 Сурет – p-n-ауысудың вас-ы
- •3.1 Жартылайөткізгіштік диодтар
- •10 Сурет – Жартылайөткізгіштік диодтың белгіленуі
- •11 Сурет – Идеал және реал диодтың вас-ы
- •3.4 Импульстік диодтар
- •3.5 Шоттки диоды
- •15 Сурет – Шоттки диодының вас-ы
- •3.6 Варикаптар
- •3.7 Стабилитрондар және стабисторлар
- •3.8 Туннельдік диодтар
- •3.9 Кері диодтар
- •3.10 Жартылайөткізгіштік диодтарды маркалау
- •16 Сурет – rc-тізбектегі ауысу үрдістері
- •5 Биполярлы транзистор
- •17 Сурет – Транзисторлардың схемадағы белгіленуі
- •18 Сурет – Әртүрлі типті транзисторлардағы токтар мен кернеулер
- •19 Сурет – Транзистордың түрліше қосылу схемалары.
- •20 Сурет – Транзистордың температуралық токтарының таралуы
- •21 Сурет – оэ схемасымен қосылған (а)
- •6 Өрістік транзистордың құрылымы мен
- •22 Сурет - Өрістік транзистордың конструкциялық-схемалық моделі
- •6.1 Басқарушы p-n ауысулы n-арналы өрістік транзистордың статикалық вас-ы
- •23 Сурет – n арналы өрістік транзистордың вас-ы
- •6.3 Орнатылған арналы мдж-транзистор
- •7 Биполярлы транзисторлар негізіндегі аз қуатты төменгі жиілікті күшейткіштерді есептеу
- •28 Сурет – Транзситордың амплитуда-жиіліктік және фазалық сипаттамасы
- •29 Сурет – Тізбектей-параллель кб
- •33 Сурет – в кластық режимдегі күшейткіш каскадтың жұмысы
- •8.1 Есептеулерге арналған практикалық ұсыныстар
- •34 Сурет – Ортақ эмиттерлі күшейткіш каскады схемасы [2]
- •8.2 Шектік шамаларды бағалау және транзисторды таңдап алу
- •9 Тұрақты ток бойынша күшейткішті есептеу
- •35 Сурет – а класты күшейткіш каскад режиміндегі транзистордың кіріс сипаттамасы
- •36 Сурет – а класты күшейткіш каскад режиміндегі транзистордың шығыс сипаттамасының графикалық баламасы
- •10 Күшейткіштің динамикалық есептеулері
- •37 Сурет – Динамикалық және статикалық жүктемелік сипаттамалар арасындағы байланыс
- •11 Күшейткіштің жиіліктік және қуаттық шамаларын есептеу
- •11.1 Күшейткіштің қуаттық шамаларын анықтау
- •12 Қуатты күшейту күшейткіштерінің есебі
- •12.1 Қорек көзін таңдау
- •12.2 Графиктік талдау әдісі
- •13 Кілттік сызбалар
- •39 Сурет –Электрондық кілт сызбасы
- •14 Ауыспалы кернеу түзеткіштері
- •40 Сурет – жартыпериодты түзеткіш сызбасы
- •41 Сурет – Кернеудің жартыпериодты түзеткіш диаграммасы
- •42 Сурет –Екі жарты периодты түзетіліну сызбасы.
- •44 Сурет –Бір фазалы түзеткіштің көпір сызбасы
- •45 Сурет – Түзеткіштің көпір сызбасындағы кедергіден өтетін ток диаграммасы
- •14.1 Тегістеу сүзгілері
- •46 Сурет – Түзетілген кернеу пульсаций тегістеу сүзгісінің сызбасы
- •47 Сурет – Түзетілген кернеудің пульсаций тегістеу сүзгілері Бірақ сүзгі қандай сапалы болмасын кернеу бұл жағдайда оте аз қолданылады және оны екінші процедураға, яғни түзету керек.
- •15 Кернеу стабилизаторы
- •48 Сурет- жартылайөткізгішті стабилитронның вольтамперлік сипаттамасы
- •49 Сурет - Параметрлік стабилизатор
- •50 Сурет - Жүйелі кернеу стабилизаторы
- •51 Сурет– Компенсационный стабилизатор сызбасы
12 Қуатты күшейту күшейткіштерінің есебі
Қуатты күшейту күшейткіштерінің есебін жүргізу барысында әдетте транзистордың қорек көзінің кернеуін таңдау қажеттігімен қоса, Мн дБ жиіліктік қажалу коэффициенті кезінде Fн – Fв жиіліктер диапозонында жұмыс жасайтын Rн жүктемесіндегі Рн шығыс қуатын қамтамасыз ететін шығыс каскадтың негізгі параметрлерін есептеу қажет.Сондай-ақ қажетіне қарай каскадтың Pm берілу және Po қолдану қуатының кіріс сигнал мөлшеріне тәуелділік графигін сызу.
Қуатты күшейту күшейткіштерінің сызбасы ретінде 38 - суретте көрсеітлген трансформаторсыз нұсқасын таңдауға болады.
38 Сурет – Қуатты күшейтетін трансформаторсыз күшейткіш сызбасы
Бірінші сатыда коллектордағы рұқсат етілген шашырау қуатын табамыз:
Коллектордағы рұқсат етілген шашырау қуаты мынаған тең:
Күшейтудің шектік жиілігі мына төмендегі формула бойынша анықталады:
Шығыс кернеу мен ток амплитудасын анықтауда келесі өрнек қолданылады:
= 0,8 0,95 –кернеу бойынша қорек көзінің қолданылу коэффициенті;
Қорек көзінің кернеуін табамыз:
Рұқсат етілген шектік коллекторлық кернеу анықталады:
Ukдоп Бұл параметрлер бойынша шеткі каскад үшін транзистор таңдайды, мәселен, VT1(n-p-n)- КТ805АM және VT2(p-n-p)- КТ837А. Төменде олардың параметрлері көрсетілген:
Ikmax = 5 (A)
Uкэmax = 70 (B)
Pkmax = 30 (Bт) жылу алмасумен
Pkmax = 1 (Bт) жылу алмасуынсыз
h21 = 15
h21 = 15 ток алмасу коэффициентін ескере отырып, транзистордың VT1(VT2) кіріс тогын табамыз.
I1(2)вх m = I kmaх/ h21
12.1 Қорек көзін таңдау
Е 2(Uэкмах)+Uқан
Uқан– транзистордың қанығу режиміне енетін коллекторлық кернеу (сөздіктегі мәндер бойынша анықталады және Uқан = (0,5...2), В).
Қорек көзі кернеуінің үлкнедігін жоғары мәнге дейін домалақтап,қорек көзі кернеуі қатарынан қажеттісін таңдайды.
Қорек көзі кернеуі қатары
Еп, В 5 6 9 12 15 24 30 48 100 150
12.2 Графиктік талдау әдісі
Ең бірінші төменде көрсетілгендерді табамыз:
Uкэ= Еп/2 (B)
Iк=Еп/2Rн (A)
Шығыс сипаттаманың координиталар жүйесінде қуат үшбұрышы тұрғызылады: Uнач. түзуі базалық токтардың сызықтық емес аймақтарын кесіп өтіп, Uнач -дан Uкэ үлкендігі кейінге қалдырылып,әрмен қарай Iк мен Uкэ нүктелерін қосады. Кейінірек аталмыш есептеулерде қуат үшбұрышы аймағына кірмейтін, бірақ оған максимум жақындайтын Рк доп – жүктеме қисығы тұрғызылады. Егер қисық қуат үшбұрышы аймағына енетін болса,онда транзисторлар радиаторлармен жұмыс істеуге тиіс
Кіріс сипаттама бойынша жұмыс жасау аймағын анықтайды.
ООС тереңдіігн анықтаймыз:
F=1+g21*Rн , мұндағы g21 транзистор сипаттамасының орташа тік мөлшері.
F=95,2
Шығыс каскад үшін кернеу бөліндісін есептейміз:
Iдел=(35)Iбmin;
Iдиода= Iдел+Iб0
Диодқа түсетін кернеу 2Uэб0=1 B құрауы керек.
Диодқа мұндай кернеудің түсуіне байланысты – қажетті мөлшерде түсірілген кернеуді қамтамасыз ету мақсатында КД510А бір диодын қосу қажеттігі туындайды.
ООС- ны ескергендегі кіріс кедергінің есебі:
; мұндағы ;
Кірістегі амплитуда мәндерін есептейміз:
;
Конденсатордың С1 және С2 сыйымдылықтарын табамыз:
Кіріс пен шығу арасындағы жиіліктік қажалуды тең бөлеміз:
М = Мвх · Мвых, тогда:
.
Мұннан:
Шығыс (берілетін) қуатты табамыз:
Номинал режим үшінқорек көзінен қолданылатын қуатты анықтаймыз:
Есепті аяқталды деп санауымызға болады.