5.2.2. Моноаминоксидазаны тежейтін антидепрессантар

Екінші топқа жататын дәрілер орталық жүйкедегі рецепторлардың моноаминоксидазды ферменті тежейді, сондықтан бұл жердегі моноаминдер көбейеді. Ниаламид 0,025 драже ретінде жедел, яғни асқынған депрессияға карсы қолданылады. Қатерлі әсерлері: ауыз құрғау, диспепсия, қан қысымының төмендеуі. Жүрек декомпенсациясында, бауыр, бүйрек қызметі мен мидың қан айналымы бұзылғанда қолдануға болмайды.

Rp.: Dr. Nialamidi 0,025

D.t.d. № 20

S. 1 дражеден күніне 2 рет.

#

3. Көкіректікті, яғни манияны емдейтін дәрілер.

Манияға (көкректікке) қарсы - Lithii carbonas – лития карбонат –қолданылады.

Мания дегеніміз ақылсыздық немесе көкірегі көтеріңкі қозулы жағдаймен көрінетін дерт. Манияны емдеуге нейролептиктермен бірге литий тұздарын (Lithii carbonas, Lithii oxybutiratum) қолданады.

Литий карбонаты (Квилониум, Контемнол, Литосан және т.б.) - 0,3 г қаптама және литий оксибутираты (Литий гамма-оксибутираты) 0,5 г түймедағы және 20% ерітіндісі 2 мл ампуласы түрінде шығарылады. Литий тұздары тек манияға тікелей әсер етеді. Психикалық жағдайды қалыпқа келтіреді. Бұлардың әсер ету механизмі жүйкенің ұшынан норадреналиннің шығуын азайтады және норадреналиннің азаюы нейрондардың кері қармап алуының белсендігіне байланысты болады.

Литий тұздары әртүрлі маниякальді жағдайларда қолданылады. Бүйрек, қалқанша безінің аурулары, асқазан жарасы, холецистит, жүрек-тамыр декомпенсациясыда қолданбайды. Бұларды пайдаланған кезде құсу, диарея, атаксия, қалтырау, диспепсия, полиурия, дизартрия, кома байқалуы, ал кейде өлім себебі болуы да мүмкін.

Rp.: Lithii carbonates 0,3

D.t.d. № 10, 50 in caps.

S. 1 қаптамадан күніне 2-3 рет.

#

4.Транквилизаторлар

Транквилизаторлар – Diazepam – диазепам

Phenazepamum – феназепам, нозепам, мезапам, лоразепам, буспирон – қорыққанда, шошынғанда т.б. ұқсас жағдайларда қолданылады.

Транквилизаторларды қорқыныш, үрей, тынышсыздану, невроздық жағдайларда қолданады. Медицина тәжірибесінде бензодиазепин туындысына жататын көптеген транквилизаторлар пайданылады: диазепам (Diazepam), феназепам, нозепам, мезапам, лоразепам және т.б. Бұлардың бәрі бір-біріне ұқсас келеді.

Бұлар бензодиазепиндік рецепторлармен әрекеттеседі және гаммааминомай қышқылы (ГАМҚ) рецепторларымен тығыз байланысты болады. Сондықтан ГАМҚ рецепторларының белсенділігі арта түседі. Транквилизаторлар тыныштандырып, ұйқышылыдық шақырады, тырысуды басады, қан қысымды өзгертпейді.

Бензодиазепиндік транквилизаторлар психикалық, невротикалық жағдайларда, ұйқы бұзылуы, қояншық, невроздар (үрей, қорқу, мұңаю) және т.б. вегетатикалық дисфункция кезінде қолданылады. Қолдану барысында жанама әсерлері байқалуы мүмкін: маужырау, бас айналу, жүрек айну, іш қату, тері қышымасы, бұлшық еттің босаңсуы, шайқалу, ауыз құрғау. Шапшаң қимылдауды қажет ететін жұмыстарда, миастенияның ауыр түрінде, жүктілік, бауыр мен бүйрек ауруларында қолдануға болмайды.

Диазепам (Сибазон, Седуксен, Реланиум, Диазеплекс және т.б.) - 0,005 г түймедағы; 0,001 және 0,002 қапталған түймедағы балаларға арналған; 0,5% ерітіндісі 2 мл ампуласы егуге арналған. Бұл ең бір күшті өте көп таралған тәжірибелі медицинада қолданылатын дәрі болып табылады. Қорқу, шошу сияқты көптеген жағдайларда жақсы әсерін тигізеді, содан соң ем ретінде жүйке ауруларына да (неврозға, психопатиялық шизофренияға ұқсас ауруларға), эмоциялық рухани бұзылыстарында қолданылады.

Rp.: Diazepami 0,001 (0,002)

D.t.d. № 20 in tab.

S. 1 түймедақтан күніне 2 рет.

#