1.3-Сурет – дэ «Эволюция» маркалы 150 тепловозы
1.1 Ақ «с.М. Киров атындағы машина жасау зауыты»
АҚ «Киров атындағы машина жасау зауыты» 1942 жылы негізі қаланды және ТМД территориясы мен Балтық елдерінде жылу қозғалтқышты торпеданы бірден-бір өндіруші болып табылады. АҚ «С.М.Киров атындағы машина жасау зауыты» Қазақстан республикасының ең ірі машинажасау кәсіпорындарының бірі болып табылады. Ұлы Отан соғысы уақытында № 175-шi С.М. Киров атындағы көлік жасау зауыты Махачкаладан Алматыға көшкен болатын.
Кәсіпорын өзінің қызметінің кезеңдері ішінде торпеданың 20 түрі мен су асты және су үсті кемелеріне арналған кеме гидравликасының 150- түрлерінен астам бұйымдарын игерді. Торпеда дайындаудың толық технологиялық кезеңін орналастырады: әзірленгендерді алу, бөлшектерді дайындау, жинау, тәжірибеден өткізу және дайын бұйымның сапасын бақылауға дейін.
Кәсіпорынның сонымен қатар тәжірибелі мамандардың шығарылатын өнімнің сапасына ғылыми-зерттеу, құрылымдық жұмыстары, метрологиялық сараптама, зертханалық бақылау және сапалық талдау жұмыстарын орындайтын құрылымдаулық бюросы (ҚБ), бас технолог бөлімі (БТБ) және зертханалық-талдау орталығы (ЗТО) бар.
Өнімнің негізгі түрлері: теңіздік суасты қару жарақтары; кеме гидравликасының бұйымдары; қазандықтың жану үрдісін автоматты басқаруының кемелік жүйесі; темір жолға арналған қосымша бөлшектер; кен өндіруші өнеркәсібі мен мұнай газ кешеніне арналған бұйым.
Зауыттың аумағы 34 гектарды құрайды. 26 цех құрастырылған, 2,5 мың бiрлiк жабдықтары орнатылынған. Әскери өнiмдерден басқа, халық тұтынатын тауарларды шығарды: өтектер, керогаздар, столға қоятын газды тақталар, ет тартқыш, шәйнектер, сейфтер, орындықтар және тағы басқа. Кәсіпорында өндірістің келесі көріністері: ұсталық, құю, металл өңдеу, өндіріс резеңке техникалық бұйымының, серіппелердің, қатайту өндірісі де бұйымның сынақтары үшін зертханада бар. Зауыт теңiз су асты қаруларын, Қазан жануын процесстiң кеме гидравлигiнiң бұйымы, автоматты басқарудың кеме жүйелерiн өндiруде. Кен өндiру өнеркәсiбі және мұнайлы-газды кешен үшiн темiр жол, бұйымдар үшiн қосалқы бөлшектердiң шығарылымын жасауда. КСРО таралуынан кейін зауыт 8 мемлекет кіретін Варшавдық келісімнен айырылды, оған кіретіндер: КСРО, Румыня, Болгария, Польша, ГДР, Чехословакия, Венгрия және Албания. 90-жылдары С.М. Киров атындағы зауыттың қиын кезеңдері басталды. Жұмыс бiрақ қиын жылдарда да тiптi тоқтамады. Торпедалар және қорғаныс үшін әскери жабдықтар өндiрiсімен қатар, бiр уақытта азаматтық өнiмдi меңгере бастады. Ескерткiштер үшiн бұйымдардың құюы меңгерілді. Алматылықтар назарына Республика Алаңындаңы Алтын Адам және Абылай хан ескерткішін, астаналықтарға - Томирис ханшайым ескерткiштерін ұсынды. Зауыттың қазіргі сипаттамасы мәз емес.10 мың жұмысшылардан тек 600 адам қалды. Олардың iшiндегі көпшілігі зейнет жасындағылар. Зауытта жас мамандар да бар, бiрақ олар онша көп емес. 2003 жылы С.М.Киров атындағы көлік жасау зауытының мемлекеттiк акциялар пакетi "ҰК Қазақстан инжиниринг" серіктестігіне тапсырылды. (1.4-суретте көрсетілген – Киров атындағы зауыттағы өндірістік жұмыс цехі).
