история вриант 38

Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Установа адукацыі

БЕЛАРУСКІ ДЗЯРЖАЎНЫ УНІВЕРСІТЭТ

ІНФАРМАТЫКІ І РАДЫЁЭЛЕКТРОНІКІ

Кантрольная праца па курсе

"Гісторыя Беларусі"

варыянт № 38

План.

1. Як распрацоўвалася і праходзіла ваенная аперацыя Баграціён, у чым яе значэнне.

2.У чым вызначаецца подзвіг і гістарычнае ўклад беларускага народа ў перамозе над фашызмам.

1.Увосень 1943 года, пасля рагрому фашыцкіх войскаў пад Курскам, пачалося выгнанне ворага з акупіраванай терыторыі Беларусі. 23 верасеня саветкія войскі сіламі 13-і войскі Цэнтральнага фронту вызвалілі першы раены цэнрт Беларусі - г.Камарын.

Развіваючы наступленне , савецкія войскі выбілі гітлерауцау з Клімавіч,Касцюковіч, Крычава і да канца верасня вышлі на подступы да Віцебска, Рагачова, Магілева. Разам з Чырвоным Войскам у наступальных баях удзельнічалі 1-я польская дывізія імя Т.Касцюшкі пад камандаваннем З.Берлінга.Свой гераічны шлях дывізія пачатку ў бітве 12 кастрычніка 1943 г. у раене ў.Леніна.

Надыходзячым часткам Чырвонага Войска дапамагалі партызансктя атрады і брыгады. Яны руйнавалі чыгуначныя магістралі, шашэйныя і грунтавыя дарогі, завязвалі баі з гітлерауцамі, затрымоўвалі іх да прыходу савецкіх войскаў, а затым сумесна грамілі праціуніка, удзельнічалі ў вызваленні Васілевіч, Калінкавіч, Мазыра і іншых населеных пунктау.

У лістападзе 1943 г. часці Чырвонага Войска пасля фарсіравання р.Сож вызвалілі буйны прамысловы і культурны цэнтр Рэспублікі - г.Гомель,які да выгнання немцау з Менска стау месцам знаходжання ўрада БССР. Усяго падчас восеньска-зімовага(1943-1944) наступлення савецкіх войскаў было вызвалена 40 раенау Магілеускай, Віцебскай, Гомельскай і Палескай абласцей.

У 1944 г. пачауся завяршальны этап Вяликай Айчынай вайны, які характарызавауся поуным выгнаннем акупантау з савецкай зямли і пачаткам вызвалення народау Еуропы пекла фашысцкай няволи.Адной з буйнейшых падзей гэтага этапу зъявилася Беларуская наступальная аперацыя, якая увайшла ў гисторыю пад кодавай назвай “Баграциен”.

Ды пачатку бітвы гитлерауцы на лініі фронту сканцэнтравали найбольш буяную групоуку сваих войскаў колькасцю 1.3 млн. чалавек, 9500 гармат і минаметау, 900 танкау і штурмавых гармат, 1350 самалетау. Створаную ў Беларусі систэму абароны, якая прыкрывала галоуныя стратэгичныя напрамки, гитлерауцы назвалі ‘Айчына’, паказваючы, што тут іх войска адстойвае рубяжы самой Нямеччыны.

6 чэрвеня 1944 года Вярхоўны Галоўнакамандуючы І.У. Сталін пісаў прэм'ер-міністру Вялікабрытаніі Чэрчылю: "Летні наступ савецкіх войскаў, арганізаванае паводле дамаўлення на Тэгеранскай канферэнцыі, пачнецца да сярэдзіны чэрвеня на адным з важных участкаў фронту. Агульны наступ савецкіх войскаў будзе развівацца этапамі шляхам паслядоўнага ўводу войскаў у наступальныя аперацыі. У канцы чэрвеня і на працягу ліпеня наступальныя аперацыі ператворацца ў агульны наступ савецкіх войскаў…".

З пункта погляду ваеннай стратэгіі найболей аптымальным участкам фронту, на якім магло бы быць спланаванае такі наступ, з'яўлялася Ўкраіна. І нямецкае кіраўніцтва зрабіла менавіта такая здагадка, засяродзіўшы на Ўкраіне наймагутную вайсковую групоўку. Аднак, савецкае камандаванне вырашыла інакш. У адпаведнасці з задумай, наступ Чырвонага Войска пачалося ў Беларусі. План аперацыі па вызваленні гэтай рэспублікі і значнай часткі Прыбалтыкі, атрымаў умоўны назоў "Баграціён" і явіў сабою сапраўдны прыклад вайскоўца прадбачанні і вайскоўца мастацтвы.

Умела выкарыстаўшы ўсё перавагі лясіста-багністай мясцовасці, немцы за два года акупацыі Беларусі стварылі моцную, у інжынерным дачыненні, лінію абарону, якую мелі ўсе падставы лічыць непрыступнай. Яе займалі войскі групы войскаў "Цэнтр". Улетку і ўвосень 1941 г. дывізіі гэтых войскаў дзёрліся да Масквы, а ўлетку 1944 г. яны затулялі найкароткі шлях на Берлін. Можна вобразна сказаць так: прамая дорога да варот фашысцкай Нямеччыны пачыналася ў беларускіх лясах.

Беларуская аперацыя 1944,адна з найбуйных наступальных аперацый Чырвонага Войска ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Праведзеная 23.6-29.8.1944. Да пачатку аперацыі лінія фронту ў Беларусі праходзіла ўсходней Полацка, Віцебска, Оршы, Магілёва, Бабруйска і далей па рацэ Прыпяць да Ковеля, утворачы так званы беларускі выступ працягласцю каля 1100км, праз які праходзілі найкароткія шляхі да меж Нямеччыне.

Паводле плану “Баграціён” раніцай 23.6.1944 галоўныя сілы 1-го Прыбалтыйскага, 3-го і 2-го Беларускіх франтоў пасля моцнай артылерыйскай і авіяцыйнай падрыхтоўкі перайшлі ў наступ на Віцебскім, Аршанскім і Магілёўскім кірунках. 24 чэрвеня пачалі наступаць войскі 1-го Беларускага фронту на Бабруйскам кірунку. За 6 дзён яны прадзерлі абарону суперніка на глыбіню 100-150 км.

Віцебска- Аршанская аперацыя. Наступ пачалося раніцай 23 чэрвеня. Войскі 43-й і 6-й гвардзейскага войска 1-го Прыбалтыйскага фронту прадзерлі варожую абарону поўнача -заходней Віцебска, 24 чэрвеня фарсіравалі Заходнюю Дзвіну каля Бешанковіч і занялі некалькі плацдармаў на левым беразе. Войскі 39-й і 5-й 3-го Беларускага фронту прадзерлі абарону паўднёваўсходней гарады. У ноч на 25 чэрвеня войска сумежных 43-й і 39-й войскаў злучыліся каля вёскі Гнездиловичи і ўтварыўся так званы Віцебскі ‘кацёл’, у якім апынулася 5 варожых дывізій, да 27 чэрвеня яны былі разгромленыя. 26 чэрвеня вызвалены Віцебск. Адначасова войскі левага крыла 3-го Беларускага фронту преадалевали упартае сапрациуленне ворага на Аршанскім кірунку. У зроблены 5-й войскам пракапаўшы фронту суперніка былі ўведзеныя ў раёне Богушевска конна- механізаваная група, 5-я гвардзейскае танкавае войска і ў раёне вёскі Клюковка - 5-й гвардзейскі танкавы корпус. 26 чэрвеня 5-я гвардзейскае танкавае войска і 2-й гвардзейскі танкавы корпус перарэзалі чыгуначную і шашэйную дарогі Масква- Менск у раёне Цвінтар-Талачын, стварыўшы пагрозу асяроддзя аршанскай варожай групоўкі. 27 чэрвеня 11-я гвардзейская і 31-я войскі вызвалілі Оршу. У выніку чаго былі створаныя ўмовы для паспяховага наступу на Менск і Прыбалтыку.

Адначасова праходзіла Магілёўская аперацыя. 23-го чэрвеня войска 49-й войскі фарсіравалі раку Проня, 24-25 чэрвеня з правофланговыми часткамі 50-й войскі- раку Басуючы. На левым флангу 24 чэрвеня перайшоў у наступ 121-й стралковы корпус 50-й войскі. У выніку 3-х дзённых цяжкіх баёў пазіцыі суперніка былі прадзёртыя па фронце да 70 км і на глыбіню да 30 км. 26-27 чэрвеня войска 49-й войскі фарсіравалі Днепр, абыйшлі Магілёў з захаду і паўднёва-захаду, перарэзалі шашу Магілёў- Менск, Магілёў- Бабруйск. Войскі 33-й войскі вызвалілі Горкі, Копысь і Шклоў. Войскі 50-й войскі 27 чэрвеня фарсіравалі Днепр паўднёвей Магілёва, авалодалі прадмесцем Магілёва- Луполовом, злучыліся з часткамі 49-й войскі. Вораг быў акружаны і 28-го чэрвеня разгромлены. Гітлераўцы страцілі больш 6000 чалавек забітымі, каля 3400 палоннымі, шмат зброі, тэхнікі. Чырвонага Войска дапамагалі партызаны. За 3 дня да аперацыі яны пачалі руйнаваць чыгуначныя камунікацыі ворага метадам рэйкавай вайны, паралізавалі яго перавозкі, толькі на чыгунцы Орша- Магілёў падарвалі больш 5тыс рэек і два маста.

Войскі правага крыла 1-го Беларускага фронту нанеслі ўдары з раёна Рагачова і Жлобіна ў кірунку Бабруйск -Асіповічы з раёна паўднёвей Парэччы ў кірунку Бабруйск- Слуцк.24 чэрвеня войска 65-й і 28-й войскі прадзерлі абарону суперніка ўведзены ў прарыў 1-й гвардзейскі танкавы корпус прасунуліся ў кірунку Бабруйска на 20 км. І выйшаў у тыл порической групоўкі ворага.25 чэрвеня ў наступ уведзеная конна- механізаваная група, якая выйшла ў раёне Глуска да р.Пціч і месцамі форсировавшая яе 26 чэрвеня 65-я войска выйшла да р.Бярэзіна паўднёвей Бабруйска перарэзала шашу Бабруйск- Слуцк, 28-я войска вызваліла Глуск у ноч на 27-е чэрвеня. 1-й гвардзейскі танкавы корпус перарэзаў дарогу , ідучую ад Бабруйска на захад і поўнача -захад. Наступ 3-й і 48-й войскі развівалася з вялікімі цяжкасцямі. Толькі пасля моцных бомбавых удараў 16-й узвод войска і ўвод танкавых сіл варожая абарона была зламаная.Уведзены ў наступ з раёна паўднёвей Рагачова 9-й танкавы корпус абыйшоў Бабруйск з поўначы і 27-го чэрвеня злучыўся з 1-м гвардзейскім танкавым корпусам, завяршыўшы асяроддзе 40-тыс. групоўкі суперніка ў раёне паўднёва- усходней Бабруйска і ў горадзе. Утварыўся так званы бабруйскі кацёл, ліквідаваны 28-го чэрвеня. Галоўныя сілы наступалі на Менск і Слуцк.29-го чэрвеня вызвалены Бабруйск, 30-го чэрвеня - Слуцк. Дняпроўская ваенная флатылія падтрымлівала сухапутныя войскі агнём, перапраўляла байцоў і тэхніку праз Бярэзіну. Савецкім войскам дапамагалі партызаны, захоплівалі пераправы, загадай выведку ў тылу ворага, удзельнічалі ў баях. Уваходзе аперацыі пабітыя галоўныя сілы 9-й нямецкага войска, ліквідаваная бабруйская групоўка суперніка, створаныя спрыяльныя ўмовы для наступу на Менск і Баранавічы. Знішчыўшы варожую абарону паміж Заходняй Дзвіной і Прыпяццю, савецкія войскі накіраваліся на Захад. 1-й Прыбалтыйскі фронт наступаў на Полацак і Глыбокае, 3-й,2-й і 1-й Беларускія франты загадай наступ па збежных кірунках на Менск. Войскі 3-го Беларускага фронту 30 чэрвеня галоўнымі сіламі фарсіравалі Бярэзіну ў раёне Барысава, разбілі барысаўскую групоўку гітлераўцаў і 1-го ліпеня вызвалілі горад, 2 ліпеня - Вілейку, Чырвонае і перарэзалі чыгунку Менск-Вільнюс. Войскі 1-го Беларускага фронту 30 чэрвеня вызвалілі Слуцк, 2 ліпеня - Слупкі, Городею, Нясвіж і перарэзалі чыгунку Менск- Баранавічы. Вырашальны ўдар па варожым гарнізоне ў Менску, які складаецца з 3 пяхотных і 1 танкавай дывізій, 3 палкоў СС і розных адмысловых падпадзяленняў, быў нанесены досвіткам 3 ліпеня. З усходу і поўнача- усходу ў горад уступіў 2-й гвардзейскі танкавы корпус, з поўначы - часткі 5-й гвардзейскага танкавага войска і перадавыя атрады 11-й і 31-й войскаў 3-го Беларускага фронту. У другой палове 3.7.1944 Менск быў вызвалены цалкам. З выхадам 3-го і 1-го Беларускіх франтоў да Менска ўсходней гарады завершанае асяроддзе галоўных сіл 4-й і асобных злучэнняў 9-й нямецкай войскаў, створаны Менскі кацёл. Праводзіць аперацыю Чырвонага Войска дапамагалі партызанскія брыгады і злучэнні.

У выніку 1-го этапу аперацыі “Баграціён” (23 чэрвеня- 4 ліпеня) варожая група войскаў Цэнтр патрывала катастрафічную паразу, яе галоўныя сілы былі разромленыя. У цэнтры савецка германскага фронту ўтварылася 400- кіламетровы пралом, зачыніць яе ў кароткі тэрмін супернік не змог. Войскі савецкага войска атрымалі магчымасць імкліва наступаць на захад.

З 29 чэрвеня па 4 ліпеня праходзіла Полацкая аперацыя. На подступах да горада вораг стварыў магутную паласу абароны пад назовам ‘Тыгр’. Развіваючы пачатае з 23 чэрвеня наступ, злучэнні 4-й націскнога войска з поўначы і 6-й гвардзейскай з поўдня 29 чэрвеня наблізіліся да Полацка. Часткі 23-го гвардзейскага стралковага корпуса фарсіравалі Заходнюю Дзвіну і 3-го ліпеня ўварваліся з поўдня ў цэнтральную частку горада, часткі 22-го стралковага корпуса загадай баі на яго поўнача - усходніх і ўсходніх ускраінах. Да 6 гадзінам раніцы 4-го ліпеня Полацак быў вызвалены. Войскі 6-й гвардзейскай і 43-й войскаў прасунуліся на захад на 110-130 км і вышлі на мяжу Браслаў - Козяны- возера Нарач. 3 ліпеня вызвалены горад Глыбокае. У выніку Полацкай аперацыі разгромлена 6 нямецкіх дывізій.

Баранавіцка-Слонімская аперацыя - наступальная аперацыя правага крыла 1-го Беларускага фронту 5-16.7.1944 Савецкія войскі наступалі з мяжы Данілавічы- Цугля - Нясвіж - Клецк у кірунку Баранавічы- Слонім - Пружаны. Нямецкае командывание спрабавала затрымаць савецкія войскі ў барановическом умацаваным раёне. Найболей упартыя баі разгарнуліся за Баранавічы, куды супернік перакінуў 3 дывізіі з іншых участкаў. Пасля 2-дзённых цяжкіх баёў савецкія войскі ўдарамі з Усходу, Поўначы і Поўдні 8 ліпеня вызвалілі Баранавічы, 10- Слонім. 16 ліпеня войска фронту вышлі на мяжу Свіслач - Порозово- Пружаны, стварылі пагрозу асяроддзя Брэста.У выніку Люблінска- Брэсцкай аперацыі было завершана выгнанне нямецка-фашистких захопнікаў з територии БССР.28 ліпеня быў вызвалены горад Брэст.

Савецкія войскі працягнулі сваё імклівае пасоўванне на Захад. Да 29 жніўня 1944 года яны вышлі на Віслу і да мяжы Ўсходняй Прусіі. І толькі там, пасля 68 сутак бесперапынных наступальных баёў, быў атрыманы загад аб пераходзе да абароны.

Вынікі аперацыі "Баграціён" уражлівыя. Пабітая найбуйная фашысцкая групоўка. Супернік страціў больш 400 тысяч салдат і афіцэраў. У палону апынулася больш 200 тысяч нямецкіх ваякаў. Цалкам вызваленыя: Беларусь, частка Польшчы і частка рэспубалік Прыбалтыкі, што стварыла спрыяльная умовы для вызвалення шэраг краін Еуропы і разгрому фашысцкай Нямеччыны.

2.Перамога народау Савецкага Саюза і яго войскі над гітлераускай Германіяй і мілітарыстычнай Японіяй у вайне 1939-1945 гг. мелу сусветнае гістарычнае значэнне. Яна аказала велізарнае уздзеянне на абчапі ход сусветнага развицця ужо ў тым, што абъектыуна зъявилася гістарычным прысудам фашызму, пераканаучым пацвярджэннем важнасці аб'яднання самых розных палітычных, сацыяльных, ідэалагичных сіл супраць ваенай пагрозы.

Важнейшым фактарам дасягнення Вялікай Перамогі быу удзел шматлікіх дзяржау і народау ў агульнай барацьбе супраць фашысцкага блока. Значэнне і роля баявых дзеяннеу узброеных сіл ЗША, Англіі, Францыі, Кітая, намаганні і стойкасць іншых краін, якія змагаліся з Германіяй і мілітарыстычнай Японіяй, несумненна відавочны.

Аб'ектыуные гістарычныя матэрыялы і факты сведчаць, што рашаючы ўклад у вызваленне народау Еуропы і Азіі пекла фашысцкагк рабства панеслі народы Савецкага Саюза і Савецкия Узброеныя сілы.

Разам з усимі народамі Савецкага Саюза з гонарам выканау свой абавязак перад Радзімай і чалавецтвам беларускі народ. На алтар Вялікай Перамогі Беларусь прынесла мільены жыццяу сваіх грамадзян. Ні адной сям'і не абыйшла вайна, таму нашы людзі добра ведаюць цану заваяванга міру.

Крыніцай перамог над агрэсарам стала дзейнасць Комуністычнай партыі, Савецкіх Узброеных Сіл, сяброўства народаў СССР, савецкі патрыятызм. У свеце не знайшлося такой сілы, якая бы спыніла фашысцкіх агрэсараў. Толькі за 16 дзён супрацівіўся ім народ Польшчы, за 42 дня была акупіравана Францыя. Савецкія людзі і іх узброеныя сілы ваявалі супраць нямецка - фашысцкіх захопнікаў 1418 дзён і атрымалі перамогу.

Вялікая Айчынная Вайна была всенароднай. Ужо ў першыя 8 дзён у Савецкія Ўзброеныя сілы ўлілося больш 5 млн. чалавек. Толькі за ліпень - жнівень 1941 г. больш паўмільёна мужчын Беларусі, здольных насіць зброю, уступілі ў шэрагі Чырвонага Войска. Усяго на франтах Вялікай Айчыннай вайны ваявалі 1млн 300тыс. беларусаў і выхадцаў рэспублікі. Яны ўдзельнічалі ў бітвах пад Брэстам, Масквой, Сталінградам, на Курскай дузе, у вызваленні Каўказа, Украіны, Прыбалтыйскіх рэспубалік, а таксама ў вызваленні ад фашызму народаў Еўропы і Азіі. Падчас вайны за мужнасць і гераічнасць ордэнамі і медалямі было ўзнагароджана больш 7млн ваеннаслужаючых, больш 11тыс чалавек удастоеныя званні Героя Савецкага Саюза. Больш 300 тыс. салдат і афіцэраў - выхадцаў Беларусі- атрымалі ордэна і медалі, 441 ваяр удастоены званні Героя Савецкага Саюза, а чацвярым гэта званне прысвоена двойчы.

Сваё ўкладанне ў разгром фашыцкіх захопнікаў занеслі партызаны і падпольшчыкі Беларусі, якую ў гады акупацыі па праве звалі Рэспубліка- партызанка. Партызаны і падпольшчыкі карысталіся шырокай падтрымкай і дапамогай усяго беларускага народа. Мясцовыя жыхары складалі пераважную большасць партызан(88,9%). Насельніцтва давала партызанам прытулак і ежу, перадавала здабытую зброю, інфармавала аб кожным кроку ворага, удзельнічала ў баях. Барацьба насельніцтва супраць акупантаў насіла масавы характар. Фактычна ўвесь беларускі народ дзейнічаў у тылу ворага адзіным фронтам і выяўляў масавую гераічнасць і мужнасць. На тэрыторыі Беларусі ваявалі з ворагам больш 374 тыс. партызан. Дзейнічала 1255 партызанскіх атрадаў, у падпольных антифашистких групах было больш 70 тыс. чалавек.

За тры года гераічнай вайны ў тылу ворага на тэрыторыі акупаванай Беларусі забілі і ранілі больш 500 тыс. гітлераўцаў, падарвалі і пусцілі пад адхон 11128 эшалонаў і 34 бронецягнікі, раграмілі 29 чыгуначных станцый, 948 штабоў і гарнізонаў, перабілі больш 300тыс. рэек. За гераічнасць і адвагу каля 140тыс беларускіх партызан і падпольшчыкаў узнагароджаныя ордэнамі і медалямі.

Перамога над фашысцкім блокам была не толькі палітычнай і ваеннай, але і эканамічнай. У атрыманні яе адыгралі сваю ролю эканамічныя рэсурсы СССР, ЗША, Англіі, Францыі і іншых краін антыгітлераўскай кааліцыі.

Вялікае ўкладанне ў забеспячэнні Вялікай Перамогі над ворагам занёс савецкі тыл, у тым ліку эвакуяваныя з Беларусі на ўсход краіны прадпрыемства і ўстановы. Вывезеныя з Беларусі прадпрыемства размяшчаліся ў асноўным у Паволжа, на Ўрале, Татарскай, Башкірскай АССР, Пермскай, Аренбугскай, Томскай і іншых абласцей. Працоўныя, інжынеры, тэхнічныя працаўнікі падчас будаўніцтва вытворчых пляцаў, мантажу абсталявання паказвалі образцы працоўнай гераічнасці. Завод Гомсельмаш змантавалі ў г. Кургане за месяц. Да лета 1942 года больш 60 беларускіх прадпрыемстваў працавалі на абарону. Усяго ва ўсходніх раенах СССР працавала прыкладна 1.5 млн эвакуяваных жыхароў Беларусі.Дзесяткі тысяч беларусаў за працоўныя подзвігі былі ўзнагароджаныя ўрадавымі ўзнагародамі.

Адзінства фронту і тылу ўзмацнялі сілы ваяроў Чырвонага Войска ў барацьбе з ворагам. Ужо ў канцы 1942 года суадносіны па асноўных выглядах ваеннай тэхнікі на савецка- германскім фронце змянілася ў карысць Савецкага Войска, а з лета 1943г. яно працягвала павялічвацца. За час вайны ў серыйную вытворчасць паступіла 25 новых маделях самалётаў.

Працаўнікі калгасаў і саўгасаў забяспечвалі войска прадуктамі і фуражом. Толькі за 4 года(1941-1944), не гледзячы на акупацыю Беларусі, Украіны, іншых раёнаў краіны, было нарыхтавана 4.3 млрд.п. хлеба.

Нельга не адзначыць, што ўвесь цяжар земляробскіх прац падчас вайны легла на далікатныя плечы жанчын, а цёк жа на старых і падлеткау.Ды і прамысловай вытворчасці дзель якія працуюць жанчын складала да 56%.

Дзякуючы высілкам працаўнікоў тылу Савецкія Ўзброеныя сілы атрымалі за гады вайны больш 10млн т баяпрыпасаў, 16млн т паліва, 40млн т ежы і фуражу, а таксама вялікая колькасць матэрыяльных сродкаў. Адзінства фронту і тылу, працоўная гераічнасць жыхароў гарадоў і вёсак былі моцным падмуркам для Вялікай Перамогі.

Неацэннае ўкладанне ў Вялікую Перамогу занеслі інтэлігенцыя, працаўнікі народнай адукацыі і навукі, культуры, літаратуры і мастацтвы Беларусі. На ўсход краіны з рэспублікі былі эвакуираваны 60 навукова- даследчых істытутау і лабараторый, 6 тэатраў, больш 20 вышэйшых і сярэдніх навучальных устаноў. Белдзяржуніверсітэт працягваў сваю працу па скарочаных навучальных планах пад Масквой на станцыі Сходня, Акадэмія навук БССР - у Казані, тэатр імя Янкі Купалы- у Томску.

Нягледзячы на цяжар вайскоўца часу, народ выяўляў клопат аб выхаванні і адукацыі дзяцей. Каб даць магчымасць падлеткам працягнуць навучанне без адрыва ад вытворчасці, з 1943 года па меры вызвалення Беларусі, арганізоўваліся агульнаадукацыйныя школы, школы працоўнай і сельскай моладзі.

Яшчэ раней пачалі сваю дзейнасць, так званыя лясныя школы, або партызанскія. У 1942-1943 навучальным году толькі ў Любанско-Кастрычніцкай партызанскай зоне працавала каля 20 такіх школ.

Вялікую выхаваўчую ролю падчас вайны адыгравала літаратура. Глыбокі водгук у салдат, партызан, насельніцтва атрымала творчасць Я.Купалы, Я.Коласа, П.Беражкі, А.Куляшова,М.Танка і інш.Шматлікія творы беларускіх аўтараў былі перакладзеныя на рускую мову.

Интарэсы фронту займалі галоўнае месцы ў творчасці беларускіх кампазітарау і мастакоў. Нагадаем оперу Алеся Я. Цикоцкага,сімфанічныя творы Аладава, карціны М.Филиповского і Я.Красоўскага.

Адмыслова для абслугоўвання партызан і насельніцтва акупіраванай рэспублікі пры Ўсесаюзным радыекомитэце была створаная беларуская рэдакцыя радыёвяшчання, якая штодня выпускала радыёперадачы.

Працаўнікі народнай адукацыі, навукі, культуры, літаратуры, жывапісу, сродкаў масавай інфармацыі ў гады вайны работалі для народа, выхоувалі пачуццё патрыятызму і мужнасці, нянавісці да захопнікаў, натхнялі на непрымірымую барацьбу з ворагам.

Укладанне беларускага народа ў Вялікую Перамогу, у справу рагрому фашызму атрымаў прызнанне ва ўсім свеце. Лічачы ўсё гэта, 27 красавіка 1945 года міжнародная канферэнцыя, склікана для стварэння ААН, прыняла рашэнне аб уключэнні БССР у лік краін - заснавальніц гэтай новай і самой аўтарытэтнай міжнароднай арганізацыі, якая і сёння ахоўвае свет і бяспека народаў.

Спіс літаратуры

1. Гісторыя Беларусіу двух частках пад рэдакцыяй Я.Новика і Г.Марцули Мн. Вышэйшая школа 2003

2.Беларусь падчас Вялікай Айчыннай вайны 1941-1945. Энцыклапедия Мн. 1990

3. Гісторыя Беларускай СССР. У 5т. Мн.1975 т.4

4.Аперацыя “Баграціён”. Вызваленне Беларусі. Масква. Олма-Прэс 2004