8. Бду, пачатак дзейнасці

Рашэнне аб стварэнні Беларускага дзяржаўнага універсітэта было прынята Цэнтральным Выканаўчым Камітэтам Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь 25 лютага 1919 года Арганізацыйныя працы, аднак, зацягнуліся ў сувязі з часовай акупацыяй Мінска польскімі войскамі. Афіцыйнае адкрыццё БДУ адбылося 30 кастрычніка 1921 года Першым рэктарам БДУ стаў выбітны гісторык-славіст Уладзімір Іванавіч Пічэта. Прафесарска-выкладчыцкі склад у асноўным быў сфармаваны кадрамі Маскоўскага, Казанскага і Кіеўскага універсітэтаў. Першымі прафесарамі універсітэта Дзяржаўны вучоны савет прызначыў: В. Г. Кнорына (палітэканомія), В. М. Ігнатоўскага (гісторыя Беларусі), У. М. Іваноўскага (філасофія і педагогіка), І. М. Салаўёва (педагогіка), Д.П . Канчалоўскага, В. Н. Перцева, М. М. Нікольскага, У. І. Пічэта, Д. А. Жаринова, С. З. Каценбогена, Ф. Ф. Турука, А. А. Савіча (гісторыя), Н. Я. Янчука (этнаграфія), С. Я. Вольфсон, В. В. Якуніна (эканоміка), Я. Я. Святославского (статыстыка), М. М. Андрэева ​​(фізіка), Б. М. Беркенгейма (хімія), М . Б. Кроля (медыцына), П. І. Карузина (анатомія), А. Ф. Фядзюшына (заалогія) і інш 1 лістапада 1921 года на трох факультэтах - працоўным, медыцынскім і грамадскіх навук пачаліся рэгулярныя заняткі для 1390 студэнтаў. У першым навучальным годзе іх навучалі 49 выкладчыкаў, з якіх 14 прафесараў, 25 дацэнтаў і 10 асістэнтаў. У 1922 г. быў утвораны педагагічны факультэт, які вылучыўся з складу факультэта грамадскіх навук.

9. Бду у сістэме вышэйшай адукацыі бсср(1925-1941)

У 1925 г. адбыўся першы выпуск маладых спецыялістаў. У кастрычніку 1927 была адкрыта аспірантура. У 1930 г. было скончана будаўніцтва універсітэцкага гарадка, які прыняў першых студэнтаў. У сярэдзіне 20-х гг. ва універсітэце было створана навуковае грамадства. Да 1930 г. выйшла 25 выпускаў навуковых «Труд Беларускага дзяржаўнага універсітэта", а таксама шэраг манаграфій яго навукоўцаў. Характэрнай рысай развіцця навукі ў БДУ, было ўключэнне ў агульны еўрапейскі і сусветны кантэкст. Былі наладжаны навуковыя кантакты навукоўцаў універсітэта з калегамі з Польшчы, Чэхаславакіі, Літвы, Германіі, Францыі, Англіі, ЗША і нават Японіі. З пачатку 1930-х гг. як для універсітэта, так і для краіны ў цэлым пачаўся складаны і супярэчлівы перыяд. БДУ былі вымушаныя пакінуць многія вядомыя прафесары, дацэнты і выкладчыкі. Некаторыя з іх былі арыштаваныя, у тым ліку і першы рэктар БДУ У. І. Пічэта. Гэтая ж доля спасцігла і двух наступных кіраўнікоў ВНУ - Я. П. Кореневского (1929-1931) і І. Ф. Ермакова (1931-1933). У траўні 1931 Калегія Наркомпроса БССР прыняла пастанову аб стварэнні на базе БДУ пяці самастойных інстытутаў. ЦВК і СНК БССР канстатаваў, што за 10 гадоў свайго існавання Белдзяржуніверсітэт стаў базай для стварэння 12-ці ВНУ і шэрагу НДІ рэспублікі. Не гледзячы на ​​складанасці гэтага гістарычнага перыяду, менавіта ў гэтыя гады канчаткова склалася яго факультэцкіх структура. У БДУ функцыянуюць біялагічны, хімічны, фізіка-матэматычны, гістарычны, геаграфічны, філалагічны факультэты. Напярэдадні 20-гадовага юбілею БДУ складаўся з 6 факультэтаў і 33 кафедраў, на якіх працавалі 17 прафесараў, 41 дацэнт, больш за 90 выкладчыкаў і асістэнтаў. У аспірантуры займалася 60 чалавек, на ўсіх факультэтах навучалася 1337 студэнтаў. Працавалі розныя вучэбна-дапаможныя падраздзяленні: музеі, біястанцыі, лабараторыі, фундаментальная бібліятэка, аранжарэя і інш За 20 гадоў працы універсітэт падрыхтаваў 5240 гісторыкаў, юрыстаў, эканамістаў, філолагаў, матэматыкаў, хімікаў, біёлагаў, географаў. У розныя гады БДУ скончылі вядомыя беларускія пісьменнікі (Пятро Глебка, Кандрат Крапіва, Пятрусь Броўка і інш.) Тут выкладалі народны пісьменнік Беларусі Якуб Колас, будучы маршал Савецкага Саюза Г. К. Жукаў.