- •1.Паняцце пра суч.Бел.Літ.Мову. Паняцце нац.Мовы. Асн.Адзінкі літ.Мовы. Форма існавання.
- •2.Бел.Мова ў сям’і індаеўрап.Моў. Бел.Мова адна са слав.Моў. Усходнеслав., заходнеслав. І паўднёва слав.Мовы.
- •4. Дыялекты на тэррыторыі Бел. Формы існавання дыялектнай мовы.
- •5. Функцыі мовы: камунікатыўная, пазнавальная (кагнітыўная), акумулятыўная, уплывова эмацыянальна-эстэтычная.
- •7. Фанетыка. Сувязь з інш. Раздзеламі мовазнаў. Прадмет і задач вывучэння.
- •8. Фанетычныя адзінкі, іх функцыянальная хар-ка.
- •10. Моўны апарат. Актыўныя і пасіўныя органы маўлення.
- •11. Артыкуляцыйная хар-ка зыч. Гукаў паводле: удзелу голасу і шуму, спосаб ўтварэння, месца ўтварэння, палатальнасць.
- •12.Артыкул. Хар-ка гал. Гукаў (рад, пад’ём, лабілізав., нелабілязав.)
- •13. Фанет. Законы (закон недысімілятыўн. Акання, асіміліяц., дысіміляцыя)
- •16.Пазіцыйныя і гістарычныя чаргаванні гукаў
- •17. Фаналогія. Паняцце фанема. Фанал. Школы. Варыянты і варыяцыі фанем
- •19.Складападзел у бел.Мове. Закон узрастаючай гучнасці. Хар-ка складоў.
- •20. Націск (разнамесны, рухомы і нерухомы) і інтанацыя ў бел.Мове.
- •21. Арфаэпія, яе задачы. Прычыны адхіленняў ад літаратурнага вымаўлення.
- •22. Вымаўленне зычных і спалучэнняў зычных у суч.Бел.Літ.Мове.
- •23. Графіка. Фарміраванне бел графікі.
- •24. Прынцыпы бел. Графікі. Піктаграфічнае, ідэаграф., фанаграф. Пісьмо.
- •25.Арфаграфія. Гісторыя фармірав. Бел. Арфаграф. Прынцыпы суч. Бел. А.
- •26. «Бел.Граматыка Тарашкевiча 1918г. Рэформа правапiсу 1933»
- •27. Лексікалогія як раздзел мовазнаўства. Азначэнне слова як асн. Адзінкі мовы. Лексічнае і граматычнае значэнні слова.
- •28.Полiсемiя, семан.Пераарыент.Слова ў тэксце.Асабл.Выкарыс.Тропаў у смi
- •29. Моўныя рэсурсы і маўленчыя рэалiзацыi лекс. Аманiмii. Тыпы амонiмаў.
- •4 Тыпы няпоуных амонiмау:
- •30. Прычыны узнiкнення I шляхi утв. Амонiмау. Размеж. Аманiмii I полiсемii.
- •31. Сiнанiмiя. Сiнанімічны рад. Паняцце пра дамiнанту.
- •32. Тыпы сiнонiмау.Лекс.,сiнтаксіч. Сiнанiмiя
- •33. Паронiмы. Мiжмоўныя амонiмы і паралексiя.
- •34. Антанiмiя. Тыпы антонiмаў.
- •35.Сутнасць антанiміч. Супрацьпастаўлення: антонiм, антытэза, аксюмаран.
- •36 І 37.Спрадвечна бел. І запаз. Лексіка, іх размежаванне. 37.Агульнаслав., усходнеслав., уласнабел. Лексіка.
- •38.Методыка вызначэн. Запазыч.Слова. Засваенне зап.Слоў: фанет., графіч., грамат., семантыч.
- •39.Запазыч.Словы са слав. І неслав.Моў. Інтэрнацыяналізмы і калькі.
- •40. Транслiтарацыя. Выкарыстанне варварызмаў і экзатызмаў у суч.Тэкстах.
- •43.Лексiка суч.Бел.Мовы паводле акт.I пасiўн складу.
- •44.Агульнаўжыв. Лексіка і абмежав. Ўжытку: дыялектызмы, тэрмін. І прафес. Лексіка, жарганізмы і аргатызмы. Выкарыстанне ў мастац. І публіц. Тэкстах.
- •47.Парадак кампанентаў у фраз.Сістэмат.Фраз.Адзінак.Тыпы фраз. Паводле семант. Злітнасці.
- •48.Полiсемiчнасць,сiн., аманiмiчн.Фразеалагізмаў.
- •49. Фразеалогія бел.Мовы паводле паходжання.
- •50. Прыказкi(прымаукi). Крылат.Выказваннi. Перыфразы.
- •51.Прадмет і задачы лексiкаграфii. Тыпы слоўнiкаў.
- •52. Энцыклапед.I лiнгвiст. Слоунiкi.
- •53. Змест слоўнікавага артыкула у лiнгвiст. Слоўнiку.
- •54.Слова і марфема. Тыпы марфем.
- •55.Сiнанiм. I аманiм. Марфем.
- •56. Аснова слова. Тыпы асноў, іх марфемны склад і будова.
- •57.Гiстар. Змены у марфемным складзе слова. Прычыны і характар змен.
- •58.Словаўтваральныя тыпы, маделi, гнезды.
- •59.Марфалагiчныя спосабы ўтвар.Слоў.
- •60. Немарфалагiчныя спосабы ўтварэння слоў.
28.Полiсемiя, семан.Пераарыент.Слова ў тэксце.Асабл.Выкарыс.Тропаў у смi
Полiсемiя- семант.пераарыентав.слова у тэксце, мнагазначнасць. Адназначныя словы – тэрмiны, уласныя назвы, частка слоу роднасцi, некат.працэсы… Мнаг-ць – узнiкае шляхам пераносу значэння; 3 тыпы: 1-метафара(слова у пер.значэннi, развiв на аснове падабенства 2 прадметау цi з`яу у вынiку увасаблення) 2-метанiмiя (перанос назвы на iншы прадмет цi з`яву на падставе сувязi памiж iмi) 3-сiнекдаха (перанос назвы, замена аднаго паняцця др на аснове колькасн.прыкмет.
Метафара:*наменатыуныя,*кагнетыуныя,*вобразныя 1)моуныя(у слоун. – паметка перанос), 2)мастацкiя(пiсьменн)
29. Моўныя рэсурсы і маўленчыя рэалiзацыi лекс. Аманiмii. Тыпы амонiмаў.
Амонiмы – словы, якiя аднолькава гучаць, але маюць розная значэнне. Лексiчныя амонiмы – словы аднаго граматычнага класса (адной часцiны мовы), яны супадаюць гучаннем I напiсаннем або ва усiх уласцiвых iм формах, або толькi часткова. Паводле гэтага падзяляюць на : Поўныя і няпоўныя.
Поуныя- супадаюць ва усiх граматычных формах. Напр., кавалер(1-нежанаты чал, асоба з ордэнамi).
Няпоуныя- супадаюць гучаннем I напiсаннем не ва усiх уласцiвых м граматычных формах. Напр., настойваць(1-патрабаваць)-неперах, (2-рабiць настойку)-перах.
4 Тыпы няпоуных амонiмау:
*амаформы (у асобных формах)- палi-палi
*амафоны (супад. У вымаулен, адрозн у напiс)- код-кот, казка-каска
*амографы (пiш аднолькава, вымаул. па-розн.)- кАса-касА, сЫпаць-сыпАць, стАлы-сталЫ
*сiнт.амонiмы (адн. Па форме, розн сiнтаксiчн. функцыi)- (яны) студыi (мн.лiк), (ей) студыi (адз.лiк)
Па марфалагiчнай будове амонiмы бываюць простыя(невытворныя) I вытворныя. Невытворныя у асноуным сустрвкаюцца сярод назоунiкау (таран-рыба, удар), а вытворныя – сярод дзеясловау (вЫхадзiць-многа прахадзiць, вылечыць).
30. Прычыны узнiкнення I шляхi утв. Амонiмау. Размеж. Аманiмii I полiсемii.
Шляхi утварэння: 1.распад полiсемii 2.страты сэнсавай сувязi памiж значэннямi мнагазн. Слоу. (Напр. 1-гасцiнец 1)шлях;2)падарунак →госць-*купец* 2-каса1)вiд жаночай прыгажосцi;2)водмель;3)прылада для касьбы)
Прычыны узнiкнення – гукавае супадзенне этымалагiчна розных слоу: 1) спрадвечнабеларускiх i запазычаных(бор -1лес,2хiм,3стамат);2)запазыч. з розных моу(акцыя -1кашт.папера,2дзеянне); 3)запазыч.з адной i той жа мовы(крона-з ням.1вяршына,2грошы)
Размежаванне аманiмii i полiсемii:1) семант.спосаб:прыналежнасць слоу да пэунай лексiка семант. Групп(журавель-1птушка,2прыстасаванне; гасцiнец-1шлях,2падарунак) + фанет.спосаб
2) спалучальнасцю з iнш.словамi (русая каса-новая жалезная касса;шыр.драуляная лава-горная расплауленая лава)3)словаутв.спосаб: амонiмы трапляюць у розныя словаутв.рады (смалiць –смазаць смалой
31. Сiнанiмiя. Сiнанімічны рад. Паняцце пра дамiнанту.
Сiнонiмы – словы пэунай часцiны мовы, якiя абазн. Аднолькавыя цi падобныя значэннi, але адрознiваюцца гучаннем, адценнем значэн, эмац-экспр афарбоукай, спалуч. З iнш словамi. (марозны-халодны-студзены)
Сiн.рад – некалькi сiнонiмау, не толькi асобныя словы, але I фразеалаг. (многа-шмат-хоць кассой касi)
Дамiнанта – слова у сiн.радзе з найбольш.агульным значэн, нейтр. у экспрэс. I стылiст.адносiнах.
Тыпы сiн: 1-семантычныя(адрозн.сэнс. адценнямi I ужыв. Ва усiх стылях ~ лес-бор, гай, дуброва) 2- стылiст(аюрозн.толькi стылicт.афатбоукай~ гаварыць-балтаць, малоць яз, тачыць лясы) 3-семант-стылiст(адрозн.i сэнсав,I стылiст.афарбоукамi~ павозка-брычка, пралетка, кабрыялет(уст)) 4-кантэкст-аутарск(сiн толькi у пэуным кантэксце~брынь-джазны аркестр) 5-абсалютныя (мовазнауства-лiнгвiстыка)