1.Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. Закон Рэспублікі беларусь № 420-3 ад 23 ліпеня 2008 г.

Пастановай Савета Міністраў РБ у жніўні 1993 года была створана Дзярж.камісія па ўдакладненні правапісу бел.м..Яна разгледзела агульныя праблемы, тэарэтыч.абгрунт. мэтазгоднасць з унясеннем зменаў. Навуковы калектыў у складзе акадэміка Падлужнага, прафесараў Міхневіча, Яўневіча, Шубы, к.ф.н.Крывіцкага, кіруючыся рэкамендацыямі Дзярж.камісіі, на працягу 1997-1998 гадоў падрых.праетк новай рэдакцыі “Правілаў”.На завяршальным этапе ў 2006г. Мін.адук. была створана рабочая група, пад кір Іўчанкава і Лукашанца канчаткова дапрацавала “Правілы” з улікам заўваг і пажаданняў. 2010 год азнаменаваны тым, што ў дзеянне ўступае Закон Рэспублікі Беларусь “Аб правілах беларускай арфаграфіі і пунктуацыі”, прыняты 23 ліпеня 2008 года. Змены ў правапісе не вырастаюць на пустым месцы, а дыктуюцца натуральных ходам развіцця мовы. Правапіс – люстэркавы адбітак таго, што адбываецца ў мове і ўвогуле ў грамадстве.

Змены:

о пішацца пад націскам:Токіа,Ватэрлоа,арол

ё пішацца ў складаных словах з першай часткай радыё:радыёграма

калі першая частка ўтвараецца ад назвы хімічнага элемента,пішам е:радыебіялогія.У першым складзе перад націскам пішам я:радыяметрыя.

На канцы запазычаных слоў,уласных імен,геаграфічных назваў,пасля зычных,акрамя л,к пішам э:купэ,Мерымэ

Выкл.:сальта-мартале,філе,кам’юніке,піке

Пасля губных зычных у запазычаных словах,пасля з,с,н літару э пішам згодна з літаратурным вымаўленнем:капэла,экзэмпляр

Запомніць!медаль,менеджмент,нервы,парламент,перспектыва,газета,сервіз

Ненаціскныя фіналіі –эль,-эр у запазычаных словах перадаюцца праз –аль,-ар:шніцаль

Ненаціскныя фіналіі перадаюцца нязменна ў іменах іншамоўнага паходжання:Юпітэр

Дзявяты,дзясяты,сямнаццаць,васямнаццаць

Калі першай часткай складанага слова з’яўляюцца часткі велік\вялік,напісанне е\я залежыць ад таго,які склад у другой частцы націскны:1-е,2-я:Вялікабрытанія

Спалучэнне іо пішацца пад націскам у пачатку слова:іон

Спалучэнне іа пішацца не пад націскам у пачатку слова:Іакагама

Кантрасны,кампосны,фарпосны,баласны

Ў пішацца пасля галосных пры чаргаванні у з ў:хацела ўзяць-хацеў узяць

Ў пішацца ў сярэдзіне слова пасля галосных перад зычнымі:аўдыенцыя.Але!траур

У пішацца пад націскам:да урны

У пішацца ў запазычаных словах,якія заканчваюцца на –ум,-ус:прэзідыум

У застаецца ў канцы запазычаных слоў:фрау

У застаецца ў пачатку імен і назваў:на Урале

На пачатку слова:Нью-Ёрк,Ёфе

2. Арфаграфія. Правапіс галосных. Галосныя літары. Літары о, ё. Літары э,е.

О:

Пад націскам: год, кот, Не пад націскам: гады́, каты́

Увага: То́кіа, Ватэрло́а, тры́а, Медэ́а, ада́жыа, сальфе́джыа, арпе́джыа, дыза́жыа, капры́чыа, імпрэса́рыа, партфо́ліа, Кастэ́ліа.

Ё:

Пад націскам:лёс, вёска

Не пад націскам у словах з каранямі: ёд- і ёт-: ёдапірын, ёта́цыя.

Увага! Калі першая частка склад. слова ўтворана ад хім. эл. радый, то пішацца літара е радыеактыўнасць,

У складаных словах з першай часткай радыё-: радыёста́нцыя

Э:

У запазыч.словах пасля губных зыч,пасля з, с, н: капэла, сурвэтка,але: медаль, менеджмент, нервы, парламент, перспектыва, газета, сервіз.

На канцы запазыч.нязменных слоў,уласных імён і геаграфіч.назваў пасля зыч, акрамя л, к: купэ, рэзюмэ,Морзэ, Душанбэ, але: сальта-мартале, філе, камюніке, піке.

У запазыч.словах у фіналіях –эль,-эр пад нац.: гатэ́ль, мільярдэ́р.не пад нац.у гэтых жа фіналіях-а: шніцаль,лідар

У пачатку выкліч: эге

Пасля прыстаўной г у слове гэты і вытворных ад яго, назвах літар: бэ

Пасля шып., р,д,т,ц:жэрдка,жэмчуг

У пачатку э,е ў адпавед з вым:Еўропа,Эўклід