13.Правапіс абрэвіятур

Літарныя, гук.і змеш.абрэвіятуры пішуцца вялікімі літарамі без кропак, злучкоў і апострафаў: БДУ

Калі да абрэвіятуры дадаецца лічба, то яна пішацца праз злучок:ВАЗ-21

Калі абрэвіятура скланяецца, канчаткі пішуцца разам малымі літарамі: у нашым ЖЭСе, Дапускаецца напісанне малымі літарамі агульнавядомых абрэвіятур, калі слова ўспрымаецца як простае: схадзіў у жэс

Малыя літары могуць уваходзіць у камбінаваныя абрэвіятуры: ЛіМ

скарочаныя часткі пішуцца так, як у адпаведных поўных словах: гарвыканкам (гарадскі выканаўчы камітэт)

У некаторых абрэвіятурах напісанне можа не адлюстроўваць натуральнае вымаўленне: ТЮГ –– Тэатр юнага гледача (вымаўляецца [ц’ух]

Запазыч.абрэвіятуры не расшыфроўваюцца: завуч (намеснік дырэктара па вучэбнай рабоце)

14.Правапіс графічных скарачэнняў

Нельга скарачаць на галосную літару, на ь, на й і на ў.

Пры графічных скарачэннях ставіцца кропка і захоўваюцца тыя ж знакі і пачатковыя літары, якія ўласцівы поўнаму напісанню: В.-Д. к. (Волга-Данскі канал)

Пры спалучэнні дзвюх аднолькавых зыч.скарачэнне робіцца пасля першай зычнай: насен. фонд.

Пры збегу дзвюх або некалькіх зыч.скарачэнне робіцца на апошнюю зыч: народн. Творчасць

Стандартныя скарочаныя абазначэнні метрычных мер пішуцца без кропак: га (гектар),

Калі імя або імя па бацьку пачынаецца з дыграфа Дз, то ініцыялам выступае толькі літара Д: Дзмітрый Дзмітрыевіч –– Д.Д.

15.Правапіс некаторых марфем. Аднамарфемныя прыназоўнікі. Прыстаўкі

Прыстаўка су-:

У назоўніках, дзе выдзяляецца гіст: сусед, сувязь, супын

У новых утварэннях, калі ёсць слова і без су-: суграмадзянін

У словах, якія без су- не ўжываюцца: суквецце

У суадносіць, супадпарадкоўваць, сумяшчаць, суіснаваць, сустракаць, сутыкацца, супярэчыць, супастаўляць, супадаць;сумежны, сукупны, суладны, сугучны, сучасны, сувымяральны, супольны, сумесны, суцэльны;супраць (супроць).

Прыстаўка са-:

У некаторых назоўніках, дзе прыстаўка выдзяляецца толькі гіст: сасуд, савет

сапраўдны

У запазыч. і кальках (з р.м.): саіскальнік,

У лексемах, словаўтваральна звязаных са словамі з прыстаўкай са-: саўдзел (саўдзельнік)

У дзеясл, калі са- з’яўляецца варыянтам с- (перад збегам зычных): садраць (здзяру), сагнаць (зганю)

Прыстаўкі на стыку кораню:

Калі апошняя зыч.прыстаўкі і першая літара кораня супадаюць, то пішуцца абедзве літары: аддача,

Словы-тэрміны іншамоў.паходжання часткова падпарадкоўваюцца гэтаму ж правілу:сюррэалізм

У некаторых выпадках, калі слова ўспрымаецца як невытворнае ў беларускай мове, літары не падвойваюцца: інавацыя. Напісанне такіх слоў-тэрмінаў вызначаецца па слоўніку

У расол, расольнік, расада, расаднік адбылося сцяжэнне гукаў.

Прыстаўкі на з:

з пішацца перад зв, санор.ётаванымі(перад апострафам): збіць,

разявіць і вытворных,узлаваць і ўзлавацца

с перад глух: скінуць,

Калі корань пачынаецца з а, у, э ненац і, якое пераходзіць у ы, пішацца с-: сарганізаваць, але: зымправізаваць, зыначыць.

ісці, хадзіць, прыстаўкі на з- пішуцца ў залежнасці ад лексічнага значэння: зысці –– сысці

У дыз- перад гал.пішацца з, а перад зычнымі –– с: дызасацыяцыя, дысгармонія

дэз- пішацца нязменна: дэзактывацыя,

прыстаўкі перад пачатк.і:

Пасля прэфіксоідаў (звыш-, між-, пан-, супер-, транс-, контр-)захоўваецца: звышімклівы,

Пасля прыст.на зыч.пішацца ы: абыграць

Прэфіксоід экс- пішацца праз злучок, і і не пераходзіць у ы: экс-інжынер,

Некаторыя словы з коранем -ход- маюць варыянтныя формы: адыходлівы –– адходлівы, адыходнае –– адходнае, адыходы –– адходы, адыходнік –– адходнік