21.Фарміраванне бел.Нацыі.К-ра Бел. У 60-90я гг.19ст.

Нацыя –гіст. супольнасць людзей, якая характарызуецца ўстойлівымі эканам.і тэрытар. сувязямі, агульнасцю мовы, к-ры, характару, побыту, традыцый, звычаяў, самасвядомасці..1 з асн.прыкмет нацыі-агульнасць экан.жыцця н-ва.Рэформа 1861г. ствар.умовы для капіт.перабудовы памешч. І сял.гаспадарак з арыентацыяй на рынак.У к. XIX ст, паступова стабілізавалася этніч. Тэр. беларусаў.. Этнічн.тэрыторыя беларусаў уваходзіла ў межы 5 заходніх губерняў Рас.імперыі. Яна ўключала поўнасцю Магілёўскую і Мінскую губерні;

Лідскі, Ашмянскі і паўднёвую частку Свянцянскага павета ў Віленскай губерні; Віцебскі, Гарадоцкі, Дрысенскі, Лепельскі і Полацкі паветы Віцебскай губерні; Брэсцкі, Ваўкавыскі, Пружанскі і Слонімскі па-веты Гродзенскай губерні. Абсалютная большасць беларусаў жыла ў сел. Мясцовасці. У другой палове ХІХ-пачатку XX ст. працягваўся працэс фарміравання мовы беларускай нацыі. Кансалідацыя беларускага этнасу ў нацыю суправаджалася ростам нац. самасвядомасці. 3 2й пал.XIX ст. усё болып актыўна ўжываюцца назва "Беларусь" і этнонім "беларусы".Адукацыя:школ.рэформа-пашырэнне сеткі пачатков.школ адмяняла сасл.абмежаванні для паступаючых у выш.і сяр.навуч.установы.Мужч.гімназіі дзял.на класіч.і рэальныя.Выпускнікі класіч.гімназіі маглі паступіць ва ун-т без экзаменау,а вып.рэал.гімназіі-па конкурсе у выш.тэхніч.навуч.установы.Для падрыхтоукі педагаг.кадрау створ.наст.семінарыі.Л-ра:у сувязі з паустаннем 1863-1864гг шыр.распаус.ананімн.”гутаркі”(“Муж.прауда”,Пісьмы з-пад шыбеніцы”).Тэатр:у бел.гарадах дзейнічалі мясц.рус.драмат.трупы.Ствар.аматар.тэатр.калектывы.У 1890г.у Мінску б адкр.пастаянны тэатр=створ.Таварыства аматарау маст-ва.Выяул.м-ва:1866г.-ствар.Вілен.рысав.школы-для прафес.падрыхтоукі мастакоу.У 90ягг.19ст.б адчынены маст.школы В.Мааса у Мінскуі Пэна у Віцебску.На Б працав.рус.жывапісцы К.Савіцкі,І.Шышкін.Бел.пейзажны жывапіс-Н.Сілівановіч.Арх-ра: Зрухі ў эканам. жыцці грамадства прывялі да хуткага росту гарадоў , іх добраўпарадкавання, будаўніцтва водаправодаў, усталявання электрыч.асвятлення. Адбываліся змены ў планіроўцы гарадоў. У выніку ўладкавання забудовы ў цэнтр. частцы гарадоў

з'яўл. новыя плошчы і бульвары, будаваліся мураваныя шмат-павярховыя дамы. Аднак трэба адзначыць, што масавая гарадская забудова характарызавалася ў 1ю чаргу драўляным 1-павярх. жыллём. Да к. XIX ст. у бел.дойлідстве панавала эклектыка, якая вызначалася некрытычным выкарыстаннем рознастылявых форм: неаготыкі, неабарока, неара-како, неакласіцызму, неараманскага і псеўдавізантыйскага стыляў. Пасля падаўлення паўстання 1863 - 1864 гг. распаўсюджанне набыў псеўдарускі, або псеўдавізантыйскі, стыль у правасл.куль-тавым дойлідстве.

.Культура Беларусі На пач.20ст

Адукацыя:падрыхтоука настаунікау-ствар.наст.інстытутау.1ы наст.ін-т-адкр у 1910г.у Віцебску,1913г.-у Магілеве,1914г.-у Мінску.Перыяд.друк:1900-1905гг.выйшлі “Вязанка” Я.Лучыны.,”Калядная пісанка на 1904г.1905-1907гг-з’яв.шмат нов.часопісау і газет розн.паліт.накірункау(“Северо-запад.голос”,”Свободное слово”).1906г.-у Вільні выйшау першы нумар газеты на бел.мове “Наша доля”.+”Наша ніва”. Уздым бел. нацыян-вызваленчага руху, рост нацыян. самасвядомасці бел.народа, з'яўленне нов. значных твораў белар.драматургіі спрыялі ў пач. XX ст. стварэнню шматлікіх музычна-драматычных гурткоў і арганізацыі т. зв. Белар. вечарынак. На вечарынках звычайна выступалі хоры, танцоры, чыталіся белар. Літарат.творы, ставіліся п'есы. На першапачатковым этапе сваёй дзейнасці ўдзельнікі вечарынак сутыкнуліся з недахопам беларускіх п'ес, таму яны ставілі драма-тычныя творы рускіх, украінскіх аўтараў. Рэпертуар вечарынак ук-лючаў таксама п'есы "Паўлінка" і "Прымакі" Я.Купалы, "Антось Лата" Я.Коласа, "Модны шляхцюк" К.Каганца. На традыцыях беларускіх вечарынак узнікла Першая беларуская трупа Ігната Буйніцкага - сапраўдны тэатр прафесійнага тыпу. ў 1910 г. пасля ўдзелу ў Першай беларускай вечарынцы ў Вільні тэатр І.Буйніцкага ператварыўся ў прафесійны. На рубяжы XIX - XX стст. у беларускім жывапісе з'явіўся шэраг таленавітых мастакоў. Ю.Пэн працаваў у бытавым і партрэтным жанры, Я.Кругер — пераважна ў жанры партрэта. 1870 - 1889). У культавым дойлідстве Беларусі склаўся таксама і неараманскі стыль. Найбольш вядомы помнік, які спалучае матывы раманскай і гатычнай архітэктуры, — Чырвоны касцёл (касцёл Сымона і Алены) у Мінску, пабудаваны ў 1908 г. Храм мае асіметрычную кампазіцыю з трыма вежамі: дзвюма меншымі і адной высокай, у яго дэкаратыў-ным афармленні выкарыстаны элементы неаготыкі (вялікае акно-ружа, арнаментальныя паясы і інш.) Побач з неастылямі адбывалася станаўленне новага стылю — мадэрна. Для архітэктуры мадэрна характэрны пераплеценыя лініі, асіметрычныя кампазіцыі, багаты ляпны дэкор. Мадэрн пры-мяняўся для новых тыпаў пабудоў (чыгуначныя вакзалы, масты, пра-мысловыя збудаванні), выкарыстоўваў новыя будаўнічыя матэрыялы і канструкцыі (цэмент, металічная арматура, фабрычная дахоўка). Шырока выкарыстоўвалася шкло, з якога рабілі нават дахоўку. Прык-ладам архітэктуры мадэрна з'яўляецца пазямельна-сялянскі банк уВіцебску, храм у Міры, некаторыя жылыя дамы ў Мінску, Гродне, Гомелі, Магілёве. Мадэрн праіснаваў на тэрыторыі Беларусі да пер-шай сусветнай вайны, аднак шырокага прымянення не атрымаў.