- •16 (Ias) Халықаралық қаржы есептілігінің стандарты
- •6. Мына терминдер осы Стандартта төменде көрсетілген мәнінде қолданылады:
- •Тану__________________________________________________________________________
- •7. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің өзіндік құны мынадай жағдайда ғана актив ретінде танылуы тиіс, егер:
- •Тану кезінде бағалау______________________________________________________
- •15. Актив ретінде танылуы тиіс жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісі бастапқы құн бойынша бағалануы тиіс.
- •Танудан кейінгі бағалау________________________________________________
- •36. Егер жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтардың жеке объектісі қайта бағаланса, онда осы актив жатқызылған жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтардың барлық тобы да қайта бағалануы тиіс.
- •Амортизация
- •43. Объектінің жинақталған өзіндік құнымен салыстырғанда бастапқы құны елеулі жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар объектісінің әрбір компоненті міндетті түрде бөлек амортизациялануы тиіс.
- •48. Әрбір кезең үшін амортизациялық есептеулер, егер олар басқа активтің қаржылық жағдай туралы есептік құнына қосылмаса ғана, пайдада немесе шығында танылуы тиіс.
- •50. Активті амортизациялау құны міндетті түрде жүйелі негізде оның пайдалы қызмет мерзіміне бөлінуі тиіс.
- •Амортизацияны есептеу әдісі
- •60. Амортизацияны есептеудің пайдаланылатын әдісі ұйымның болашақ экономикалық пайдасын болжамды тұтыну сұлбасын көрсетуі тиіс.
- •Қаржылық жағдай туралы есептан есептен шығару ______________________________________________
- •67. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісінің қаржылық жағдай туралы есептік құнын тану мынадай жағдайда міндетті түрде тоқтатылуы тиіс:
- •Ақпаратты ашу____________________________________________________________
- •73. Қаржы есептілігінде жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтардың әрбір түрі үшін мынадай ақпарат ашып көрсетілуі тиіс:
- •74. Қаржы есептілігі сондай-ақ мыналарды міндетті түрде ашып көрсетуі тиіс:
- •77. Егер жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісі қайта бағаланған құнымен көрсетілсе, мынадай ақпарат ашып көрсетілуі тиіс:
Қаржылық жағдай туралы есептан есептен шығару ______________________________________________
67. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісінің қаржылық жағдай туралы есептік құнын тану мынадай жағдайда міндетті түрде тоқтатылуы тиіс:
(а) шығып қалғаннан кейін; не
(b) оны пайдаланудан немесе шығып қалуынан болашақ экономикалық пайдалар күтілмесе.
68. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісін танудың тоқтатылуына байланысты туындайтын пайда немесе залал ондай объектіні тану тоқтатылған жағдайда міндетті түрде пайдаға немесе шығынға қосылуы тиіс (егер 17 (IAS) ХҚЕС кері жалдап сату кезінде өзгеше талап етпесе). Пайданы кіріс ретінде жіктеуге тиым салынады.
68А. Алайда, әдеттегі қызметтері барысында, күнделікті басқаларға жалға беруге иеленген жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар нысандарын сататын ұйым, жалға беруді тоқтатқанда, және сатуға арналғанда осындай активтерді қорға қаржылық жағдай туралы есептік құнымен өткізеді. Осындай активтерді сатудан түскен пайда 18 Табыс (IAS) ХҚЕС -ына сәйкес түсім ретінде танылуы тиіс. 5 (IAS) ХҚЕС сатуға арналған активтер істің қалыпты барысында қорға өткізілгенде қолданылмайды.
Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісінің шығып қалуы әртүрлі жолдармен жасалуы мүмкін (мысалы, сату, қаржылық жалдау шартын жасау немесе сыйға тарту жолымен). Ондай активтің шығып қалған күнді анықтау үшін ұйым тауарлар сатудан түскен түсімді тануға 18 (IAS) ХҚЕС өлшемдерін қолданады. 17 (IAS) ХҚЕС кері жалдап сату жолымен істен шығаруға қолданылады.
70. Егер 7-тармақта баяндалған тану принципіне сәйкес, ұйым жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісінің қаржылық жағдай туралы есептік құнында осы объектінің бір бөлігін алмастыру құнын танитын болса, осы алмастырылатын бөлік бөлек амортизацияланған ба, жоқ па, соған қарамастан, ол алмастырылатын бөліктің қаржылық жағдай туралы есептік құнын тануды тоқтатады. Егер ұйым активтің алмастырылған бөлігінің қаржылық жағдай туралы есептік құнын анықтай алмайтын болса, ол алмастыру құнын оны сатып алған немесе салған кездегі алмастырылған бөлік құнының көрсеткіші ретінде пайдалануға құқылы.
71. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісін танудың тоқтатылуына байланысты туындаған пайда немесе шығын, шығып қалудан болған таза түсімдер (егер ондайлар бар болса) мен осы объектінің қаржылық жағдай туралы есептік құны арасындағы айырма ретінде міндетті түрде анықталуы тиіс.
72. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісі шығып қалғаннан кейін алуға ыңғайласпа беру бастапқыда оның әділ құны бойынша көрсетіледі. Жылжымайтын мүлік, ғимараттар мен жабдықтар объектісі үшін ақы төлеуді кейінге қалдырған ретте алынған ыңғайласпа беру бастапқыда объектінің ақшалай қаражаттар баламасындағы бағамен көрсетіледі. Ыңғайласпа берудің атаулы сомасы мен ақшалай түрдегі баға баламасының арасындағы айырма, алуға өтемнің тиімді кірістілігі ескеріліп, 18 (IAS) ХҚЕС-ына сәйкес пайыздық кіріс ретінде танылады.