2.4 Ауа сызықтарын құру

Трасса дегеніміз ауа сызығын өтейтін жоғары қабатты із жолы. Сызықтық жоба жасағанда трассаны картада таңдайды, оның бағытын тігінен болатындай етіп таңдауға тырысады, соның ішінде орманда сым жүргізуден бас тартады. Саз немесе басқа қолайсыз жағдайлар және көптеген өтуге келмейтін жолдар, сызықтық жобалар т.б.

Кедергілері жоғары кернеулі кедергісі бірге, төмен Вольтты сымдарды елді мекен жерлерінде салуға болмайды.

Трассаны таңдаған кезде жолдың барлығын тексеру керек және оған жақын монтаждық жұмыстар үшін және келесі ауа сымдарын орналастыру ең соңғы бағытты трассаның 20 кВт дейін аймақты таңдаған кезде алады.

Орманды жерде ауа сымдары өтсе, ауа жолын жасайды. Ені ауа сымдарының ауылдық жерлердегі кернеу 35 кВт дейін, ал орман ұзын болғанда Н 4 м артық; Д+2Н мұндай болу керек О аралық шеткі сымдар сызығы.

Орман ұзын болғанда кемі 4 м ағаштар шетте өсетін бұталарды кесіп тастау керек. Егер олардың ұзындығы негізгі массивтен жоғары болса, ауа сымдары өту кезінде бағандарының биіутігі 4 м болса, оны кесу міндетті емес. Ауа сымдары үшін 1кВт дейін болғанда ағаштарды кесу міндетті емес.

2.5 Электр энергиясының есебі

Электр энергиясының есеп айырысуы деп өңделген, сонымен қатар тұтынушыларға ақшалай есеп айырысуға арналып, босатылған электр энергиясының есебі аталады.

Есеп айырысу үшін құрылған арнайы счетчиктер есеп айырысу счетчиктері деп аталады.

Электр энергияның техникалық есебі деп электрлік станцияларының, подстанцияларының, кәсіпорынның ішіндегі, ғимараттардағы, пәтерлердегі т.б. электр энергиясы шығынын бақылауға арналған есеп аталады.

Электрлік жүйелер нысаны салуға белгіленген тәртіпке сәйкес бекітілген жобамен белгіленеді.

2-кесте. Электр тасымалдау желісінің құрылысына тұрақты пайдалануға берілетін жер белдеуінің ені

ЭТЖ тірегі	кВ желілік кернеудің м² жер учаскесінің ауданы
	0,4-20	35	40-150	220	330	550
Темір бетон	150	150	150	150	150	150
Болат	-	-	-	-	-	-
Еркін тұратын	150	300	400	550	450	650
Ауырлатылған	-	-	3700	5500	4000	1300
Ағаш	150	450	450	450	-	-

Жер үсті желілік жабдықтары ( желдеткіш, шахталар, желілік құдықтар, сіңірілетін құрылымдар, ауыстырылатын пунктер) ауылшаруашылық жерлерінде орналастырылмайды. Жер үсті желілік жабдықтары үшін бөлінген жер учаскесінің ауданы белгіленген қағидаға сәйкес, егер ол тұрғылықты пунктер жерінде, өндіріс аймақтарында орналастырылатын болса, жобамен белгіленеді. Құрылыс кезінде электр тасымалдайтын кабель желілерінің уақытша қысқа мерзімді пайдалануға бөлінген жер белдеуінің ені 35 кВт кернеу үшін 6 метр, ал 110 кВт кернеуі және одан жоғарғысы үшін 10 метр болуы керек. ЭТЭ-ті нақты жөндеу үшін уақытша қолданылатын жер белдеуінің ауданы мен белдеуі белгіленген тәртіпке сәйкес жобамен белгіленеді. Тұрақты қолданылатын электр тасымалдайтын ауа желісі, тұйықталған тіректің жер ауданы мына формуламен есептеледі:

F = n/ (Fₒ + f)

Fₒ – тіректің ішкі контурындағы жер ауданы Н м²

n – тірек саны

f – ішкі тірек контуры жер бедерінің ауданы, ендері 1 м болады.

Егер 2 – 20 кВ, 35 – 500 кВт болса, ені 2 м болады.

3 – кесте. Электр тасымалдау желісінің құрылысына уақытша пайдалануға берілетін жер белдеуінің ені

әуе ЭтЖ тірегі	кВт желілік кернеудің жер белдеуінің ені 36 м²
	0,4–20	35	110-115	220	330	550
Темір бетон	8(8)	8(9)	10(12)	12	21	28(28)
Болат	8(8)	10(11)	12(15)	15(17)	18(22)	30(33)
Ағаш	8(8)	10	11(13)	111(13)5	-	-

Жақша ішіндегі қос тізбекті, тірек және тіректі әуе ЭТЖ- не арналған жер бедерінің ені көрсетілген.