- •IV тарау. Жеке тұлғаның базалық мәдениетінің құралуы
- •1.2 Жеке тұлғаның даму факторлары
- •1.3. Жеке тұлғаның дамуындағы қозғалыс күші, қарама – қайшылықтар.
- •2.Тәрбиенің маңызы
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.2. Тәрбие және даму
- •2.1. Тәрбиедегі әрекеттестік.
- •2.3 Әрекетшілдік және тілдесудегі жетілу
- •3. Қазіргі тәрбие мақсаттары
- •3.1. Тәрбиелеу мақсаты туралы ұғым
- •3.2.Тәрбиелеу мақсаттарының қоғамдық-тарихи шарттастырылуы
- •3.3. Жеке тұлғаның гармонды және жан-жақты жетілуін қалыптастыру
- •4. Тәрбиенің заңдылығы мен қағидалары
- •4.2 Тәрбиенің метақағидалары
- •4.3. Тәрбиелеудің жеке принциптері
- •5. Тұлғаның өзін өзі тәрбиелеуі
- •5.2.Өзін-өзі тәрбиелеудің негізгі тәсілдері
- •5.3. Өзіне-өзі әсер ету тәсілдері
- •1.Тұлға, индивд, даралық ұғымдарына түсініктеме беріңдер
- •6.Адамгершіл тұлғаны сипаттау
- •6.2. Гуманисті құндылықтар
- •6.3. Адамгершілік қасиеттердің қалыптастыру белгілері
- •7.1. Гуманистік жеке тұлғаны қалыптастыру шарттары
- •7.2. Гуманистік қарым-қатынасты(тілдесуді) қамтамасыз ету
- •7.3. Білім алудың гуманизациясы мен гуманитаризациясы
- •8. Гуманистикалық тәрбие
- •8.3. Гуманды – жеке тұлғалы педагогика
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9. Отбасылық тәрбие гуманизмі
- •9.1. Отбасылық тәрбие және оның мәселелері
- •9.Отбасындағы адамгершілік тәрбиесі
- •9.1. Отбасы тәрбиесі және оның мәселелері
- •9.2. Отбасындағы баланың орны
- •9.3. Отбасындағы адамдық тәрбиенің негізгі ережелесі
- •III бөлім.Азаматтық тәрбие
- •10.Азаматтық тәрбие және азаматшылық.
- •10.1. Азаматтық тәрбие туралы түсінік
- •10.2.Құқықтық тәрбие
- •10.3.Патриоттық және интернационалдық тәрбие
- •11.Өзара әркеттестік мәдениетін көпұлтты ортада қалыптастру
- •11.1.Ұлтаралық тілдесу мәдениетінің ерекшеліктері
- •11.2.Көпмәдениетті компетенттілік
- •11.3.Азаматтық бірлікті қалыптастыру
- •12. Жауапкершілік және міндет сезіміне тәрбиелеу.
- •12.1. Азаматтың жауапкершілігі және міндеті.
- •12.2. Экологиялық жауапкершілігі
- •13. Дүниетаным қалыптастыру
- •13.1 Дүниетаным туралы түсінік
- •13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
- •13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
- •IV бөлім. Тұлғалық мәдениетті қалыптастыру.
- •14.1.Адамгершілік мәдениеті туралы түсінік
- •14.2.Саналы тәртіпке тәрбиелеу
- •14.3.Мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру
- •16.Еңбек тәрбиесі
- •16.1.Еңбек тәрбиесінің мазмұны
- •16.2.Оқушылардың еңбек әрекетін ұйымдастыру шарттары
- •16.3.Еңбек процессінде тұлғаның адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру
- •17.1 Ұғым туралы эстетикалық мәдениет
- •17.2 Өнер эстетикалық мәдениеттің құралымында
- •17.3. Қоршаған орта және эстетикалық мәдениет
- •18. Дене шынықтыру
- •18.1. Оқушының дене тәрбиесі
- •18.2.Физикалық тәрбиенің құрау құралдары
- •18.3. Дене тәрбиесі және салауатты өмір салты
- •V бөлім. Тұлғаның тәрбиесі мен әлеуметтендіру
- •19.Жеке тұлғаны әлеуметтендіру
- •19.1.Социализация туралы түсінік
- •19.2.Социализацияның негізгі мақсаттары
- •19.3. Әлеуметтену факторлары
- •20. Тұлғаның қоғам меншігіне айналуы
- •20.1. Тұлғаның әлеуметтену компоненттері
- •20.2. Тұлғаның әлеуметтену технологиялары
- •21. Тұлғаның өз–өзін билеуі
- •21.1 Өз-өзін билеу ұғымы
- •21.2. Өзін-өзі кәсіпті билеу
- •21.3 Тұлғаның өмірлік орны және оның социализациясы
- •22.Оқушының кәсіби бейімделуі
- •22.1Кәсіби бейімделу және тұлғаның өз өзін анықтауы.
- •22.2.Кәсіби бейімделудің негізгі ұстанымдары
- •22.3 Профильдық тәлім- тәрбие және кәсіптік бағдарлама.
- •Өзін-өзі тексеру сұрақтар
- •VI бөлім.Тәрбиеленушінің спецификалаық өзгешеліктері
- •23. Дербес және фас өзгешеліктер
- •23.2. Кіші сынып оқушының және бозбаланың өзгешеліктері
- •23.3. Жоғары сынып оқушысының өзгешеліктері.
- •24.Оқушылардың жыныс айырмашылықтары
- •24.1. Жыныстық айырмашылықтар және тәрбие
- •24.2 Жыныстық өзгешеліктің мінездемесі.
- •24.3. Жыныстық тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.1. Жас мөлшерлік дарындылықтың негіздері
- •25.2. Интеллект дарындылықтың компоненті ретінде
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •25.3. Дарынды оқушылармен тәрбие жұмысы
- •26. Оқушының педагогикалық тәртіпке бағынбауы
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •Өз-өзін бақылау сұрақтары:
- •Рефераттар тақырыбы
- •Әдебиет
- •26.1. Педагогикалық тәрбиеге бағынбау ұғымы
- •26.2. Тәрбие беру қиындығының пайда болуының негізгі себептері
- •26.3. Қиын оқушылармен тәрбие жұмысы
- •VII. Тарау. Мектептегі тәрбие берудің әдістері мен тәсілдері
- •27.1. Мектептегі тәрбие беру әдістерінің классификациясы
- •27.2. Тұлғаның санасын қалыптастыру әдістері
- •Стимуляция және мотивация әдісі
- •28. Мектептегі тәрбие жұмысының формалары
- •28.1. Тәрбие ісі
- •28.2. Тәрбие беру ісінің тиімді шарттары
- •28.3.Тәрбие жұмысының бағыты
- •Ұжымда тәрбиелеу және ұжым арқылы тәрбиелеу
- •Тәрбиелеуші балалар ұжымы
- •Оқушылық ұжым дамуындағы негізгі шарт
- •30. Сыныптағы тәрбие жұмысы
- •30.1. Сынып жетекшісі және оның негізгі міндеттері
- •30.2. Сыныптағы тәрбие жұмысының формалары
- •30.3. Сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмысы
13. Дүниетаным қалыптастыру
13.1 Дүниетаным туралы түсінік
13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
13.3 Оқушының дүниетанымын қалыптастыру
Негізігі түсініктер: дүниетаным, сенімділік, дүниесезім, дүниетану.
13.1 Дүниетаным туралы түсінік
“Педагогика мамандығына кіріспе” пәнінде мәдениет ұғымы адам жасаған және жасалатын материалдық жиынтық және рухани құндылықтар ретінде түсіндіріледі.
Тұлғаның негіздік мәдениеті оның рухани мәдениетінің негізін салады. Тұлғаның негізідік мәдениетінің дүниетаным маңызды элементі болып саналады.
Дүниетаным бұл әлемге және оның заңдылықтарына, адамның қоғамға, табиғатқа,өз-өзіне деген қарым-қатынасының біртұтас жұйесі; Ол рухани жүйесі мен тұлғалардан, әлеуметтік топтар мен қоғамнан көрініс табады.
Дүниетаным тағайынды білімнің құрамдары мен дүние туралы ойлар бұрынғы кезге де жатуы мүмкін. Сол арқылы адам ойлау қабілеті, табиғаты және қоғамға деген көзқарасы өзгереді.
Дүниетаным жалпы әлем картинасы, сенушілік, дүниетану, қабылдау, дүниетаным т.б. тығыз байланысты. Жалпы әлем картинасы адамдардың табиғат және әлеуметтік шындық жайлы білім арқылы білінеді. Ол білімнің барлық салаларының ғылыми фактілер арқылы қалыптасады. Шын мәнінде, адам өзін ойлау қабілетімен ғана емес, сонымен қатар өзінің танымдық қасиетімен бекітеді. Дүниетану деп дүниетанымның интеллектуалды аспектісін айтады.
Нақтылы біртұтас – сезіну, қабылдау, эмоция, дүниесезім және дүниетанымды қалыптастырады. Дүниетаным интеллектуалдық, эмоциялық-жігерлі, практикалық-пәрменді компоненттер арқылы сиппаталады.
Дүниетанымның үш негізігі типі бар. Олар үйреншікті, философиялық, діни.
Үйреншікті дүниетаным ұрпақтан ұрпаққа беріліп отыратын өмір сүру шарттары. Бұл өмірге деген дәстүрлі көзқарас.
Діни дүниетаным дүниенің аспан әлемінің ғажайыптары арқылы пайда болуына айғақсыз сенімде болуы.
Философиялық дүниетаным әртүрлі білім, идея түсінік арқылы сипатталады. Олар әлемнің ғылым картинасын қалыптастырады.
Дүниетаным өмірге үлкен практикалық маңызы бар. Ол өзін-өзі ұстауға, өмірге деген талпынысқа, мүдделеріне және адамның алдына қойған мақсаттарына әсер етеді.
13.2 Дүниетаным сенім туралы түсінік
Тұлғаның әлемге деген көзқарасы өмірге деген мақсаттарын айқындайды. Ол өзінің идеялын сезінуге алып келеді. Ол сезіну сенімділікті тұғызады. Сенім- ішкі тұлғалық позицияға көшу болып есептеледі. Білім секілді, сенім де субьективті айнаның обьективті ақиқаты, болып табылады. Бірақ білімнен айырмашылығы, сенім ішкі тұлғалық бір обьектіге деген позициясын білдіреді. Сенім адамның қоршаған ортаға және өз-өзіне деген көзқарасын. Сондықтан дүниетаным адамның белгілі сенім системасы деп айтуға болады.
Сенім тұлғаның айырықша қасиетін көрсетеді, оны сенушілік дейді. Сенушілік адамның жалпы бағытталған қызметін және құндылығын көрсетеді. Ол өзінің істеріне деген субьективті қарым-қатынас қажеттіліетеріне т.б. бекітеді. Сенушілік ержүректік, қажырлылық, өткірлік қасиеттерін қалыптастырады. Сенушіліктің теріс жақтары да бар. Олар: ойдың догматикалық бейнесімен, ғылыми білімнің жеткіліксіз болуы, дұрыс тәрбиенің жоқтығына байланысты.
Оқушылардың дүниетанымын қалыптастыруды бастауыш сыныптан бастау қажет. Әлемге деген көзқарасы, білімі оқушының ішкі сенімін қалыптастыру керек, яғни сенімнің қалыптасуына негіз болуы керек. Сенімді қалыптастырудың қолайлы жасөспірім шағы болып табылады. Оқушы қасиетінде сенімділік, адалдық, қажырлылық қасиеттерін қалыптастырады. Мысалы, қоғамда өзінің өмірін табу, басқа адамдармен араласу, өмірлік тәжірибенің қалыптасуы.