48. Беларусь у перыяд першых пяцігодак. Індустыялізацыя і калектывізацыя

Мэта: ператварэнне СССР у эк.независимое дзярж-во, вырабляе ўсе неабходныя тавары.

Шляхі індустрыялізацыі ў БССР былі абмеркаваны на X з'ездзе КП (б) Б у снежні 1925. Было прынята рашэнне аб развіцці тут лёгкай прамысловасці, г.зн. праца на мясцовым сыравіну.

1 пяцігодка (1928-1932). Мэта: павышэнне ўдзельнай вагі прамысловасці. Асаблівая ўвага надавалася деревообрабат., Запалкавай, папяровай, харчовай, льгяной, швейнай прам. Разгарнулася будаўніцтва новых прамысловых прадпрыемстваў: "КІМ" і "Знамя індустрыялізацыі" у Віцебску, трубаліцейнага ў Магілёве і інш У студзені 1930 Сталін і яго кіраўніцтва перайшлі да палітыкі "вялікага скачка" - фарсіраваныя тэмпы індустрыі. Гаспадаранне абапіралася на экстэнсіўныя фактары, г.зн. надавалася ўвага колькасных паказчыках (ўцягванне дадатковых рэсурсаў, матэрыяльных і працоўных), а не якасным. Усе гэтыя мерапрыемствы не паскаралі, а прыводзілі да падзення тэмпаў развіцця прамысловасці. Тым не менш у Беларусі зьявіліся новыя галіны Прамыслов: з / х машынабудаванне, станкабудаванне, хімічная.

2 пяцігодка (1933-1937). Далейшае развіццё металаапрацоўчай, хімічнай, тарфяной і інш галін, развіццё энергетыкі і павелічэнне магутнасцяў электрастанцый. Прадугледжвалася развіццё лёгкай і харчовай Прамыслов. Разгортваецца соціалісціч. спаборніцтвы і ударничество для паскарэння тэмпаў развіцця. Пабудаваныя Гомельскі шклозавод, Крычаўскі цэментны завод, Аршанскі льнокамбінат і інш

3 пяцігодка (1938-1942). Не было выканана ў сувязі з вайной. Пабудаваны новыя прамысловыя прадпрыем, рэканструяваны старыя.

Значны ўклад у правядзенне індустрыі. Ўнесла лагернай эканоміка. Зняволеныя працавалі на прамысловых прадпрыемствах і будоўлях, на лесоразработках.

Вынікі: у БССР створана сучасная матэрыяльна-тэхнічная база, забяспечана тэхніка-эканамічная незалежнасць СССР, створаны ваенна-Прамыслов. комплекс СССР, ўмацавалася камандна-адміністрацыйная сістэма кіравання эканомікай.

Калектывізацыя.

Для паспяховага правядзення індустрыялізацыі неабходна валюта для куплі абсталявання за мяжой, якую мог даць хлеб, таму дзяржава пачалі канфіскоўваць збожжа ў сялян. Гэта лёгка было зрабіць шляхам калектывізацыя. Пачалося будаўніцтва калгасаў і саўгасаў. Кулацтва падлягала ліквідацыі. У вёскі накіроўваліся ўпаўнаважаныя, на прамысловых прадпрыемствах ствараліся спец. брыгады. Адным з такихотрядов быў атрад 25-тысячнікаў. У асноўным выкарыстоўваліся гвалтоўныя метады, запалохвання. Важным напрамкам стала стварэнне машынна-трактарных станцый (МТС), Першая ў Койданаве. У зоне іх дзейнасці прыток у калгасы быў вялікім, чым у іншых месцах.

Гвалтоўны працэс калектывізацыі, масавае раскулачванне выклікала адкрыты пратэст сялян. Усіх незадаволеных аддавалі ў суд як контррэвалюцыянераў. Сталін вырашыў абмежаваць так званыя перагіны і ўскласці адказнасць на мясцовыя органы. Створаныя сілай калгасы хутка распаліся.

Вынікі: індывідуальныя сялянскія хоз-ва былі разбураныя, створаныя калгасы і саўгасы. Узровень вытворчасці быў нізкім, планы павелічэння сельгас прадукцыі не былі выкананы. Сельскае гаспадаркі-ць апынулася ў стане глыбокага крызісу.