Билет №16

1. Татарстанның башкаласы турында сөйлә.

2. Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

3. Биремнәрне үтә.

2.Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

Бүләк.

Илшат мәктәптә рәсем ясау белән танылды. Дуслары да көн саен диярлек, аңа рәсем ясатырга керәләр. Ялындырмый малай, тиз генә ясап бирә.

Илшат бүлмәсендә әтисе ясап биргән барлык җиһазларга да күз ташлап алды да сөенеп елмайды. Улына рәсем ясарга җайлы булсын дип тырышкан әтисе. Менә аның кечкенә өстәле. Нинди генә буяулар юк монда? Җаның ниндиен тели, шундыйны сайла.

Өч көн элек Илшат янына дусты Радик кергән иде.

• Берсекөнгә минем абыйның туган көне, сине дә чакырырга кушты. Кич белән үткәрәбез. Кил, яме! Бик матур рәсем ясап кил!

Илшат чакыруны кабул итте, килергә сүз бирде. Рәсем дә матур булды. Радикның абыйсы шатланыр инде, бүләккә сокланыр.

Бер атнадан Илшатның әтисенең дә туган көне җитә. Шуннан озак та түгел әнисенеке. Илшатлар гаиләсендә туган көннәрне һәр ел матур итеп үткәрәләр. Бәйрәм табыны әзерлиләр, теләкләр әйтәләр. Илшат та әтисе белән әнисенә, кибеттән сатып алып, матур әйберләр бүләк итә. Әлбәттә инде, акчаны я әтисе, я әнисе бирә. Ләкин алар моңа әллә ни сөенмиләр кебек. Рәхмәт әйтәләр дә тыйнак кына елмаеп куялар. Бүген Илшат, уйлана торгач, әлеге тыйнак рәхмәтнең серенә төшенде. Радикның абыйсына бүләк итәргә дип ясалган рәсемне күргәч, әнисенең аңа сокланып карап торганын исенә төшерде. Бәлки әнисенең шушы рәсемне бүләккә алачак егет урынында буласы килгәндер? Илшатка шулай тоелды.

Әйе, моннан соң әтисе белән әнисенә дә үз кулы белән эшләнгән бүләк бирәчәк ул. Иң кадерле кешеләре өчен бөтен күңел җылысын, мәхәббәтен салып ясаячак ул бу рәсемнәрне.

Сүзлек

Танылды – прославился

Ялындырмый – не заставляет упрашивать

Җиһаз – мебель

Берсекөнгә - послезавтра

Кабул итте – принял

Теләк – желание

Сөенмиләр – не радуются

Тыйнак – скромно

Сокланып – восхищённо

3.1) Җөмләдә сүзләр нинди тәртиптә торырга тиеш?

1) Рамилә а) 6,2,1,3,5,4,7

2) икенче б) 7,1,2,5,3,4,6

3) күчеп в) 2,7,4,1,5,3,6

4) Фәрит

5) янына

6) утырды

7) көнне

2) Кирәкле сүзләрне сайлап языгыз.

“Сәләт” лагере – балаларның зур ________ дәүләте ул. Монда фәннәр буенча олимпиадаларда _______, конкурсларда ________ акыллы һәм сәләтле балалар ял итә. Алар төрле ______ өйрәнәләр. Кызыклы ________ белән шөгыльләнәләр. Һәр бала татарча ______ белергә тиеш. Лагерьда ял итүчеләр татар телендә генә _______.

Сүзләр: катнашучы, һөнәрләр, фәннәр, сөйләшә, җиңүче, аралашалар, мөстәкыйль.

Билет №17

1. Үзеңнең яшәгән җирең турында сөйлә.

2. Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

3. Биремнәрне үтә.

2.Бирелгән текстны сәнгатьле итеп укы.

Күгәрчен һәм малай.

Урам чатындагы чүп савытларына кемдер чуалып беткән капрон җепләр ташлаган. Шул җепләргә тәпиләре белән бер күгәрчен эләккән. Мескен кош ярсып бәргәләнгән саен, капрон җеп аның аякларын ныграк авырттыра. Күгәрчен яныннан узып барган кешеләргә ялварулы караш ташлый, кызганыч тавыш белән эндәшә. Чүп савытлары өстендә чыр-чу килеп, әле аска төшеп, әле югарыга күтәрелеп, күгәрчен көтүе оча. Әйтерсең, алар яраланган иптәшенең хәлен сорыйлар, аңа ярдәм итү юлын эзлиләр.

Ә кешеләрнең бәргәләнгән күгәрчендә эшләре юк. Һәркем үз юлы белән китеп бара. Һәркемнең үз мәшәкате, үз шатлыгы, үз кайгысы.

Хәер, барысы да алай ук битараф түгел икән әле. Кулына футбол тубы тотып, стадионга таба йөгерүче бер малай бәлага эләккән күгәрченне күрде һәм шунда ук аңа ярдәмгә ашыкты. Чүп савыты янына килеп, тубын җиргә куйды һәм күгәрченне тотмакчы булды. Ә күгәрчен аннан куркып, тагын да ныграк талпына, бәргәләнә башлады. Канаты белән малайның битен, кулларын бәргәләде...

Тырыша торгач, малай күгәрченне тотып алды. Бер кулы белән сак кына аның тәпиләрен җептән ычкындырды. Нык курыккан кошчык тынып калды, аның гәүдәсе малай кулында дерелди иде. Малай, кошны ике куллап тотып, күгелҗем төймәләрне хәтерләткән күзләренә карады, аннары өскә күтәрде...

Ул зәңгәр киңлектә очкан күгәрченне күздән югалганчы елмаеп карап калды...

Сүзлек

Җеп – нитка

Тәпи – лапа

Эләккән – попал

Авыттыра – причиняет боль

Ялварулы караш – умоляющий взгляд

Кычганыч тавыш – жалобный голос

Бәргәләнү – бьется

Мәшәкать - забота, беспокойство

Хәер – впрочем

Битараф – равнодушный

Бәла – беда

Талпына – пытается взлететь

Ычкындырды – освободил

Гәүдә - тело

Дерелди – дрожит

Киңлек – простор

Күгелҗем төймәләрне хәтерләткән күзләр – глаза, напоминающие пуговицы