33. Маладзежные выданні 20-30 гг. (8 вопрос)

Заснаванне студэнцкага друку - з'ява асаблiвая. Не толькi тамy, што друк адлюстроувау жыццё найбольш адукаванай часткi беларускай моладзi. Газеты i часопісы вышэйшых навучальных гстаноу закладвалi падмурак фармiравання

важнейшых рыс нацыянальнай iнтэлiгенцыi савецкага часу.

У першыя гады пасля Грамадзянскай вайны актывiзавалася храца па аргашзацыi дзіцячага руху. У 1922 г. была створана усесаюзная тянерская арганізацыя, якая пачала выпускаць свае лазеты i часошсы. У Беларусi у 1921-1922 гг. пад

рэдакцыяй 3. Бядулi выдавауся дзіцячы часогас «Зоркi». Гэта была невяліка кніжка з каляровай вокладкай. У ей змяшчалiся творы для дзяцей. Я. Купала, М. Чарот, 3. Бядуля i іншыя найбольш часта друкавалiся у часопісе. У першым нумары прапанавау чытачам свае першыя лiтаратурныя вопыты Мiкалай Раманоускi - Кузьма Чорны: верш «К дзеткам» i апавяданне «Гузік». У 1923 г. газета «Звезда» выпускала дадатак «Юный строитель» - орган

Цэнтральнага бюро дзіцячых камуністычных труп iмя У. I. Леніна пры Белбюро ЦК РКСМ. Газета выходзша адзш раз на тыдзень i рассылалася бясплатна у пiянерскiя i камса-мольскія арганізацыi. Можна лiчыць, што вышэйназваныя дзiцячыя перыядычныя выданні падрыхтавалi аснову для стварэння часопіса «Беларускi пiянер» у студзні 1924 г. Перад рэдкалегiяй ставiлася задача маральна-палiтычнага умацавання пiянерскага руху. «Для гэтага „Беларускi шянер" будзе друкаваць на сваiх старонках матэрыялы, якiя дапамогуць тянерам актыуна удзельнiчаць у барацьбе i працы, пазнаёмяць з лепшымi творамi пралетарскіх пісьменшкау, а таксама творчасцю юных піянерау», - гаварылася у звароце да чытачоу. Для тых, хто уступау у піянеры, часопiс уключау цшавыя матэрыялы аб тым, як у гэтых арганiзацыях дзейнiчае мастацкая самадзейнасць, праходзяць літаратурныя вечары, пiянерскiя зборы, лінейкi, паходы. Гэта было новае цшавае жыццё, i яно прыцягвала да сябе дзяцей. Амаль у кожным нумары рэдкалегiя падкрэслiвала патрабаванне часу школьнага узросту павiнна абавязкова вучыцца. Часотс адводзiу свае старонкi для матэрыялау аб арганiзацыi шэфства, рабоце хатчытальняу, сустрэчах з вядомыми людзьми у № 3 часопiса за 1925 г. змешчаны іцкавы фотаздымак - Я. Колас чытае вершы пiянерам. У Гомелi 6 чэрвеня 1924 г. пачала друкавацца газета «Искра Ильича». 3 часам яна стала папулярным дзіцячым выданнем. Калi першы нумар выйшау тыражом 2,5 тыс., трыццаць другi ужо быу надрукаваны у 8 тыс. экземплярау. Газета выходзiла да 1926 г. 3 1925 г. з'явiлася магчымасць выдаваць піянерскую яурэйскую газету. Гэта быу «Юнгер піянер» («Юны піянер»), якi выходзiу як дадатак да партыйнай газеты «Векер» («Будзiльнiк»). Га-зета выпускалася на чатырох старонках адзш раз на тыдзень. У 1928 г. «Шянер векер» стау дадаткам да «Дэр Юнгер арбетэр», а у 1929 г. зноу была створана самастойная газета «Юнгер ленінец» («Юны ленінец») - орган ЦК ЛКСМБ. Яна выдавалася да 1938 г. Дзіцячы друк Беларусi быу першым звяном у сiстэме партыйна-савецкага друку. У наступныя перыяды гiсторыi пiянерскiя газеты i часошсы набудуць устойлiвасць, масавасць, а журналiс-ты выпрацуюць асаблiвае майстэрства весцi штодзённы дыялог з самымi юнымi чытачамi. У патрыятычным, маральна-этычным выхаваннi пiянерскi друк меу несумненныя здабыткi.

Такiм чынам, да 1925 г. у Беларусi была створана разгалша-ваная сiстэма перыядычнага друку, якая адпавядала патрабаван-ням разнастайнага кола чытачоу. Яна абатралася таксама на марксiсцкую iдэалогiю i была зарыентавана на будаунiцтва сацы-ялiзму. Гэтай мэце падпарадкоувауся i партыйна-савецкi друк. Свабоду слова вышэйшае кiраунiцтва здзяйсняла адзіным партыйным «правiльным курсам». Таму свабода журналiста знаходзiлася у пазiцыi станоучых i крытычных адносiн толькi у плане паспяховага выканання задач партыi i урада. Для большай часткi журналiстау такое становiшча было асабiстым перакананнем, i таму змест перыядычнага друку супадау з патрабаваннямi i інітарэсамi асноунай часткi чытачоу.

Газеты i часотсы поступова пачалi пераходзiць на беларус-кую мову. Гэта яшчэ больш наблiзiла усе дзяржауныя i грамадскiя інстытуты да чалавека; яшчэ глыбей у масы насельнiцтва пранiкалi iдэi, якiя маглi забяспечыць матэрыяльны дабрабыт i Духоунае развiццё людзей. Да супрацоуніцтва у перыядычным друку запрашалiся усе, хто сацыялiстычную рэчаiснасць зрабiу сэнсам свайго жыцця. Перыядычны друк адкрыу крытцу нацыянальнага мастацтва, праявiу творчыя здольнасцi новага пакалення стваральнiкау, чым паскорыу фармiраванне беларускай нацыі.