Тапсырмалар:

1. Мәтімде не туралы айтылған?

2. Мәтімге сөздік құрыныз

3. Қайда ұялы байланыс шығарылған?

4. Кіммен ұялы байлансы шығарылған?

5. Сөздерді орыс тіліне аударыныз: Алғашқы, Солтүстік, Ұялы, Әрбір.

Кейс№6

Диод

Диод – екі электродты, электр тогының бағытына байланысты әр-түрлі өтімділігі бар электронды аспап.

Диодтарды дамыту бiрден екі бағытта XIX ғасырдың үшiншi ширегiнде басталды: 1873 жылы британдық ғалым Фредерик Гутри терминдық (вакуум шамды тікелей қыздыру арқылы), ал 1874 жылы германдық ғалымды Карл Фердинанд Браун (қатты денелi) кристалды диодтарды жұмыс істеу принципн ашты. 1880 жылдың 13 ақпанында Томас Эдисонды қайтадан термионды диодтың жұмыс істеу принципін қайта ашты, және содан соң 1883 жылы патенттеген. Дегенменде Эдисон жұмыстарын ары қарай дамытуға идея болмады. 1899 жылы германдық ғалым Карлы Браун Фердинанд кристаллды түзеткiштi патенттады.

Екі электродты электровакуумдықаспап немесе жартылайөткізгіштікдиод, токтыбірбағыттаөткізетінқұрал.Радиоаппаратураларда айнымалы токты түзету, модуляцияланған тербелістерді детекторлеу, жиіліктерді өзгерту, электр тізбектерін қайта қосу үшін қолданылады.

Екі электродты вакуумдық, газразрядты немесе шалаөткізгіш аспап; электр тогы бағытына байланысты өткізгіштігі әр түрлі болады: тура бағыттагы токтар үшін өткізгіштігі жоғары және кері бағыттағы токтар үшін – төмен. Электр және радиоэлектрондық аппараттарда айнымалы токты түзету,детекторлеу,электр тербелістерін түрлендіру, электр тізбектерін ажыратып-қосу үшін қолданылады.

Тапсырмалар:

1. Мәтімді мәнерлеп оқу

2. Диод не үшін құрылған?

3. Диодтарды дамыту қашан басталды?

4. Мәтімді орыс тіліне аударыныз

5. «Тізбектерін» сөзіне фонетикалық талдау жасаңыз.

6. Абзацтарға ат қойыныз

Кейс№7

Амплитуда (лат. amplіtudo — шама) — белгілі бір заңдылықпен ауытқитын шаманың өзінің орташа мәнінен не шартты түрде алынған “нөлдік мәнінен” ең үлкен ауытқуы. Мысалы, маятниктің тепе-теңдік қалпынан ауытқуы, айнымалы электр тогының электр күші мен кернеу мәндерінің ауытқуы амплитудаға жатады. Гармониялық тербелісте амплитуда — тұрақты шама. Амплитуда - географияда — метеорологиялық және гидрологиялық элементтерсипаттарының белгілі бір кезендегі ең көп және ең аз шамалары арасындағы айырма (мысалы, жылдық ағынның, тәуліктік қысым мен температураның ең көп және ең аз көрсет - кіштерінің арасындағы айырмалар); тәуліктік, жылдық, көп жылдык болып бөлінеді. Амплитудалық детектор (Амплитудный детектор) — радиоқабылдағыштарда амплитудалық модуляцияланған аралық жиіліктен төменгі жиіліктегі тербелісті (пайдалы сигналды) бөліп алу үшін қолданылатын құрылғы. Оның параметрлік (синхрондық) детектор, диодтық детектор деген түрлері бар. Параметрлік детекторлар жұмыс істеу принципі бойынша жиілік өзгерткіш құралдарға ұқсас болса, диодтық детекторлар айнымалы ток түзеткішіне ұқсас жұмыс істейді.

Тапсырмалар:

1. Мәтімді абзацтарға бөлу

2. Абзацтарға ат қою

3. Ақырғы абзацты орыс тіліне аудару

4. Мәтімде не туралы айтылған?

5. Амплитуда дегеніміз не?

Кейс№8

Радио

Радио - алыс қашықтыққа сымсыз таралатын жоғары жиілікті элек-тромагниттік тербелістерді пайдалануга негізделген техника саласы. Радио таратқыш  жүйе (антенна) аркылы электромагниттік энергияны жан-жаққа тарату және оны қашықтан радио-қабылдағыштың антеннасымен қабылдау мәселелерін іске асырады.

Біздің ел - радионың отаны. 1895 жылы 7 майда орыс гал. А. С. Попов өзі ойлап тапқан жай білдіргішті көшпілікке көрсетті. Бұл ең алғашқы радиоқабылдағыш еді. Алғашқы кездерде телеграф сигналдарын тарату үшін радиода ұшқынды радиотаратқыштар пайдаланылды.

Электрондық лампылардың шығуы радионың дамуына түбегейлі бұрыс жасады. Ңысқа мерзім ішінде радио арқылы сөз бен әнді алысыңа тарату - радиохабар тарату мәселесі іске асырылды. Алғашқыда байланыс құралы ретінде шыққан жоғары жиілікті электрлік тербелістер техникасының қазіргі замаңы ерекше. Радионың кемелденуі арқасында радиолокация, радионавигация, телевизия т. б. Жаңа салалар бөлініп шықты.