26.Дәлел мен дәйек дегенді қалай түсінеміз

дәлел - тұлғаның әрекетінің, өзін-өзі ұстауының мазмұнын, бағытын және сипатын анықтайтын тұрақты себептердің, түрткі болатын жайттардың барлық жиынтығы. ^[1] Дәлелдеме - адамның саналы түрде өзінің әрекеттерінің себебін түсіндірулері. Дәлелдеме шынайы себеп пен, әсіресе, адамның жағымсыз қылық жасап, бірақ коршаған ортаның сыйласымдылығын жоғалтқысы келмегенде, жанаса бермеуі мүмкін. Пайымдау мен дәлелдің ақиқат екендігін дәлелдеу үшін келтіріледі. Дәлелдеменің негізі ретінде қызмет ететінаргументтердің(логикалық дәлелдер) жиынтығы.

Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады. 

Дәйек сөз, негізінен, баспасөз материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.

Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады.

27.Ақпараттық дегеніміз не?

АҚПАРАТТЫҚ ЖАНР деп аталатын жанрлар газет бетінің кемінде 50 пайызын алып жатады. Бұған хроника, шағын және кеңейтілген ақпарат, сұхбат, есеп, суреттеме, репортаж жатады. Бұл жанрлардың бір ортақ мақсаты бар, ол күнделікті фактілер туралы, біреулердің қызметі жайында, бір сипатты оқиға туралы жинақы, қысқа, жалпы пайымдаусыз, оперативті түрде оқырмандарға хабарлау.ақпараттық жанрлардың материалдары фактілердің өзімен үгіттейді.

28. Сұхбат жанрының табиғаты

Сұхбат – пікірталас, әңгімелесу. Публицистиканыңақпаратжанрлартобынакіреді. Өзінеқажеттімәліметтердімаңыздыдегеноқиғағақатысып, ондағыдеректерменжәнеөзге де мәліметтерментанысып, әріадамдарменсөйлесекележинақтайды. Сұхбат жанры негізіненкөркемдікбейнлеушіқұралдардысөзбен, диалогпенбірліктекөркемдепотырады. Газеттесұхбаттыңсәттішығуытікелейқаламтербеуші журналистке байланысты. Оныңжазушеберлігі, шешендігі мен қызықа де нұсқалығыбастыназардаболса, радио сұхбаттыңжарықетуікөбіне-көпсұхбатберушіге байланысты. Өйткені, радиодасөйлептұрғанадамныңжандысөзі, дауысырғағы, сөйлеумәнері, үнәуезділігіайрықшарөлатқарады. Радиодағысұхбатжурналистіңсұрағынажауапберіптұрғанадамныңкөңіл-күйін, ішкісезімін, көзқарасын, мәдениеттілікдеңгейіндауысаясындатолыққамтиды. Сондықтан, әсіресе, тікелейэфирдегісұхбаттыңөмірдегішынайысәтіболыптабылады. 

СҰХБАТ. Бұлағылшынсөзі, аударғанда – баспасөздежариялаунемесерадиода беру үшінжазылғанәңгімедегенсөз. Сұхбаттакімменәңгімелескеніңді, әңгіменіңмақсатықандайекендігі  көрсетілуіқажет.

Сұхбаттыңөзінетәнерекшелігісол, мұндафактілердінемесеоқиғаларжайындаайтылғанпікірлердібаяндаужурналистіңатынанемес, сұхбатбергенадамныңатынанболады. Демек журналистке қарағанда редакция қойыпотырғанмәселегекөбірекқатысы бар адамныңпікірлерімен, пайымдауларыменсұхбатқұндыболыпкеледі.сұхбат дегеніміз – журналист пен әңгімежүргізілгенадамныңекеуарабіріккеншығармашылықжұмысы. Оныңтабыстыболуыкөпжағынанжүргізушіге, яғни журналистке байланысты. Олжоғарымәдениетті, редакциялықжұмыстан мол тәжірибесіболуғатиіс. Әрбір жанр сияқты сұхбат та бірнеше түрге бөлінеді: 1. сұхбат-монолог; 2. сұхбат-диалог; 3. суреттеме-сұхбат; 4. анкета;