- •Екінші сабақ: Сарфқа кіріспе
- •الكَلِمَة Араб тілінде мағыналы жеке сөздің үш түрі болады
- •أَجْزَاءُ الْكَلِمَة
- •Түбірлі әріптерінің құрамы бойынша етістіктер екі түрге бөлінеді:
- •Сахих етістік өз кезегінде үш түрге бөлінеді:
- •تَصْريف الأَفْعَالِ (فَعَلَ- يَفْعِلُ) المَاضِى (مَعْلُوم) Өткен шақ (негізгі етіс)
- •المَاضِى (مَجْهُول) Өткен шақ (ырықсыз етіс)
- •ضَرَبَ ضَرِبَ ضُرِبَ
- •(المُضَارِع (معلوم Осы-келешек шақ (негізгі етіс)
- •المضارع (مجهول) Осы-келешек шақ (ырықсыз етіс)
- •Үй тапсырмасы:
تَصْريف الأَفْعَالِ (فَعَلَ- يَفْعِلُ) المَاضِى (مَعْلُوم) Өткен шақ (негізгі етіс)
الجَمْع көпше |
المُثنَّى екеулік |
المُفْرَد жекеше |
|
|
فَعَلُوا олар істеді فَعَلْنَ олар істеді
|
فَعَلَا ол екеуі істеді فَعَلَتَا ол екеуі істеді |
فَعَلَ ол істеді فَعَلَتْ ол істеді |
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
الغَائِب 3 жақ |
فَعَلْتُمْ сендер істедіңдер فَعَلْتُنَّ сендер істедіңдер |
فَعَلْتُما сен екеуің істедіңдер فَعَلْتُما сен екеуің істедіңдер |
فَعَلْتَ сен істедің
فَعَلْتِ сен істедің |
المُذَكَّر ер. т.
المُؤَنًّث әйел т. |
المُخَاطَب 2 жақ |
فَعَلْنا біз істедік |
----
|
فَعَلْتُ мен істедім
|
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
المُتَكَلِّم 1 жақ |
Үй тапсырмасы: Кестені қазақша мәтінсіз жылдамдыққа жаттаңыз және онда: ضرب، نصر، كتب етістіктерін жазба түрде септеп шығыңыз.
المَاضِى (مَجْهُول) Өткен шақ (ырықсыз етіс)
الجَمْع көпше |
المُثنَّى екеулік |
المُفْرَد жекеше |
|
|
فُعِلُوا Оларды істеді فُعِلْنَ Оларды істеді |
فُعِلَا Ол екеуін істеді فُعِلَتَا Ол екеуін істеді |
فُعِلَ Оны істеді فُعِلَتْ Оны істеді |
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
الغَائِب 3 жақ |
فُعِلْتُمْ Сендерді істеді فُعِلْتُنَّ Сендерді істеді |
فُعِلْتُما Сен екуіңді істеді فُعِلْتُما Сен екуіңді істеді |
فُعِلْتَ Сені істеді فُعِلْتِ Сені істеді |
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
المُخَاطَب 2 жақ |
فُعِلْنا Бізді істеді |
---- |
فُعِلْتُ Мені істеді |
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
المُتَكَلِّم 1 жақ |
الماضي (معلوم) етістігін (مَجْهُول) ырықсыз етіске өткізу үшін, етістіктің соңғыдан бұрынғы түбірлі әрібіне касра беру қажет, ал одан бұрынғы тұрған харакаты бар әрбір әріпке дамма беру керек.
Мысалы: негізгі етістегі (мәълум) ضَرَبَ етістігі. Бұл етістіктің соңғыдан бұрыңғы әрібіне касра беріледі – ضَرِبَ. Содан соң соңғыдан бұрыңғы әріпке дейінгі тұрған харакаты бар әрбір әріпке дамма беріледі – ضُرِبَ.
ضَرَبَ ضَرِبَ ضُرِبَ
Үй тапсырмасы:
Кестені қазақша мәтінсіз жылдамдыққа жаттаңыз және онда: ضرب، نصر، كتب етістіктерін жазба түрде септеп шығыңыз.
(المُضَارِع (معلوم Осы-келешек шақ (негізгі етіс)
الجَمْع көпше |
المُثنَّى екеулік |
المُفْرَد жекеше |
|
|
يَفْعِلُونَ Олар істеп жатыр
يَفْعِلنَ Олар істеп жатыр |
يَفْعِلانِ Ол екеуі істеп жатыр تَفْعِلانِ Ол екеуі істеп жатыр |
يَفْعِلُ Ол істеп жатыр
تَفْعِلُ Ол істеп жатыр |
المُذَكَّر ер. т.
المُؤَنًّث әйел т. |
الغَائِب 3 жақ |
تَفْعِلُونَ Сендер істеп жатырсыңдар تَفْعِلْنَ Сендер істеп жатырсыңдар |
تَفْعِلانِ Сен екеуің істеп жатырсыңдар تَفْعِلانِ Сен екеуің істеп жатырсыңдар |
تَفْعِلُ Сен істеп жатырсын تَفْعِليِنَ Сен істеп жатырсын
|
المُذَكَّر ер. т.
المُؤَنًّث әйел т. |
المُخَاطَب 2 жақ |
نَفْعِلُ Біз істеп жатырмыз |
----- |
أَفْعِلُ Мен істеп жатырмын |
المُذَكَّر ер. т. المُؤَنًّث әйел т. |
المُتَكَلِّم 1 жақ |
Үй тапсырмасы:
Кестені қазақ тіліндегі мәтінсіз жылдамдыққа жаттау және онда: ضرب، سرق، كنز етістіктерін жазба түрде септеп шығу.