- •Агульныя звесткі аб мове
- •2. Колькі існуе ў свеце моўных груп?
- •3. Да якой групы адносіцца беларуская мова? развіццё беларускай мовы
- •2. Чым вызначыўся ў гісторыі Беларусі Браніслаў Тарашкевіч?
- •3. Чым займалася Беларуская навукова-тэрміналагічная камісія? беларуская літаратурная мова і дыялекты
- •Параўнанне кірыліцы з лацінкай
- •2. Якія вылучаюць дыялектныя групы на тэрыторыі Беларусі?
- •3. Асаблівасці беларускай лацінкі? паўтарэнне
- •Правапіс літар е, ё, я.
- •Правапіс літар у, ў.
- •Правапіс зацвярдзелых зычных.
- •Зычныя д – дз, т – ц і іх правапіс.
- •Правапіс мяккага знака і апострафа.
- •Правапіс прыстаўных гукаў.
- •Правапіс складаных слоў.
- •Правапіс прыставак.
- •Скланенне назоўнікаў
- •Назоўнікі першага скланення
- •Назоўнікі другога скланення
- •Назоўнікі трэцяга скланення
- •Назоўнікі множнага ліку
- •Правапіс прыметнікаў. Правапіс некаторых суфіксаў прыметнікаў.
- •Правапіс лічэбнікаў.
- •Правапіс займеннікаў.
- •Правапіс дзеясловаў.
- •Адзіночны лік
- •Множны лік
- •Практычныя заданні
- •Стылі мовы
- •Афіцыйна-дзелавы стыль
- •Закон Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •3. Значным пластом прафесійна-тэхнічнай тэрміналогіі.
- •Публіцыстычны стыль
- •Гутарковы стыль
- •Мастацкі стыль
- •Сэрца на далоні
- •(І. Шамякін)
- •Беларуская медыцынская тэрміналогія
- •Шляхі развіцця беларускай медыцынскай тэрміналогіі
- •Асаблівасці перакладу на беларускую мову
- •Словы з калькаваным перакладам і ўласнабеларускія
- •9. Дыягназ пры паступленні _______________________________________
- •Узор 3 накіраванне № на мікрабіялагічнае даследаванне
- •Узор 4 тэрміновае паведамленне аб інфекцыйным захворванні, ежавым, вострым прафесійным атручэнні, незвычайнай рэакцыі на прышчэпку
- •Вымаўленне галосных.
- •Структура аховы здароўя
- •Багданоўскі Яўстафій Іванавіч
- •Гамаліцкі Міхал Лявонавіч
- •Гібенталь Карл Іванавіч
- •Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч
- •Пелікан Венцэслаў
- •Пракапчук Андрэй Якаўлевіч
- •Чачот Антон Антонавіч
- •Ясінскі Юзаф
- •Тэксты для пісьмовых перакладаў
- •Острый инфекционный гепатит
- •У больного нефрит
- •Острый нефрит
- •Хронический нефрит
- •Острый холецистит
- •Хронический холецистит
- •У больного бронхит
- •У больного гастрит
- •Лечебное питание при хроническом гастрите
- •У больного желчнокаменная болезнь
- •У больного инфаркт миокарда
- •У больного стенокардия
- •У больного язвенная болезнь желудка и двенадцатиперстной кишки
- •Уход за кожей больного
- •Алкоголь в клетке
- •Если у Вас болит голова…
- •Планирование сестринских служб
- •Тэксты для вуснага пераказу
- •Навошта ў хаце парог?
- •Градуснікі за акном падманваюць!
- •Гродна – меч, і воля, і слава
- •Чаму трэба дбаць аб чыстаце1
- •Здымайце на ноч заручальны пярсцёнак
- •Хірургія
- •Твардоўскі і вучань
- •Заручыны
- •Гродзенская медыцынская акадэмія
- •Стальное горла
- •Цынкавыя хлопчыкі
- •Беларуска-рускi медыцынскі слоўнiк
- •Лiтаратура
Правапіс прыставак.
Прыстаўкі з-, раз-, уз-, без- пішуцца перад звонкімі зычнымі: збіць, разваліць, узгорак, бездакорна. Прыстаўкі с-, рас-, ус-, бес- пішуцца перад глухімі зычнымі: спаліць, рассыпаць, ускапаць, беспамылковы.
Прыстаўкі ад-, над-, пад-, перад-, аб- пішуцца заўсёды нязменна: адваліць, адсыпаць, абдзяліць, абпаліць.
Скланенне назоўнікаў
Змяненне слова па склонах называецца скланеннем. Таксама скланеннем называюцца словы, аб’яднаныя агульнасцю змянення назоўнікаў па склонах. Узгадаем парадак склонаў у беларускай мове і пытанні да кожнага з іх.
Назоўны склон : хто? што?
Родны склон : каго? чаго?
Давальны склон : каму? чаму?
Вінавальны склон : каго? што?
Творны склон : кім? чым?
Месны склон : аб кім? аб чым?
У залежнасці ад канчаткаў у назоўным склоне адзіночнага ліку і граматычнага роду назоўнікі адносяцца да 1, 2 ці 3-га скланення.
Да першага скланення адносяцца назоўнікі жаночага роду з канчаткам -а(-я): сцяна, доля, рука, армія1
Да другога скланення адносяцца:
назоўнікі мужчынскага роду з нулявым канчаткам: лес, конь;
назоўнікі ніякага роду з канчаткамі -о(-ё), -а, -е: галлё, неба;
пяць назоўнікаў на -мя: семя, цемя, бярэмя, вымя, полымя.
Да трэцяга скланення адносяцца назоўнікі жаночага роду з нулявым канчаткам: печ, радасць.
Не адносяцца ні да аднаго з тыпаў скланення:
рознаскланяльныя назоўнікі: бацька, жарабя, імя;
нескланяльныя назоўнікі: кафэ, адажыо, метро;
назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў форме множнага ліку: нагавіцы, дзверы, нажніцы;
назоўнікі, утвораныя з прыметнікаў: хворы, рабочы, малады.
Назоўнікі першага скланення
Склоны |
Аснова на мяккі зычны |
Аснова на цвёрды зычны |
Аснова на зацвярдзелы зычны |
Н. |
доля |
сасна |
шаша |
Р. |
долі |
сасны |
шашы |
Д. |
долі |
сасне |
шашы |
В. |
долю |
сасну |
шашу |
Т. |
доляй (-яю) |
сасной (-ою) |
шашой (-ою) |
М. |
(аб) долі |
(аб) сасне |
(на) шашы |
Склоны |
Аснова на г, к, х |
Н. |
дарога палка муха |
Р. |
дарогі палкі мухі |
Д. |
дарозе палцы мусе |
В. |
дарогу палку муху |
Т. |
дарогай (-аю) палкай (-аю) мухай (-аю) |
М. |
(на) дарозе (на) палцы (аб) мусе |