Вайна з Фінляндыяй

Непасрэдная блізкасць савецка-фінскай мяжы да стратэгічнаму, палітычнага і эканамічнага цэнтру краіны, непрыязна, выказвалі фінскім кіраўніцтвам у дачыненні да СССР, рэальная магчымасць нападу Гітлера на наша дзяржава з тэрыторыі Фінляндыі ўсе гэтыя абставіны стваралі рэальную пагрозу бяспецы Савецкага Саюза і павінны былі быць ліквідаваны.З красавіка 1938г. па лістапад 1939г. СССР спрабаваў знайсці выйсце з сітуацыі мірным шляхам. У гэты часовы прамежак савецкім кіраўніцтвам быў вылучаны цэлы шэраг прапаноў па забеспячэнню бяспекі савецкіх межаў, пачынаючы ад ідэі аб заключэнні дагавора аб дружбе і канчаючы прапановамі па абмене тэрыторыямі. Аднак, фінскае кіраўніцтва не пайшло на саступкі, на што, несумненна, мела права. У адказ на такую ​​палітыку Фінляндыі восенню 1939г. СССР ануляваў дамову аб ненападзе 1932г. і адклікаў сваіх дыпламатаў. У лістападзе 1939г. пачаліся баявыя дзеянні паміж савецкім і фінскім бакамі. Падставай для пачатку вайны паслужылі правакацыі, якія нібыта мелі месца на савецка-фінскай мяжы. Фінляндыя ўпарта абараняла свой суверэнітэт, аднак у яе не было сіл, дастатковых для паспяховага супраціву такой моцнай краіне, якім з'яўляўся Савецкі Саюз. Часткі Чырвонай Арміі актыўна рухаліся па тэрыторыі фінскага дзяржавы. Савецкае кіраўніцтва, лічачы вайну ўжо выйгранай, стварыла ў г. Зеленогорск (г.Териоках) Урад Фінляндскай народнай рэспублікі, які складаецца з фінскіх эмігрантаў, якія жылі у СССР. Гэты ўрад не атрымалау падтрымкі фінскага народа, быу прызнаны ім самазваным. Аднак, Молатаў, які падпісаў дамову аб дружбе з новым урадам, адмовіўся весці перамовы аб міры з дзеючым кіраўніцтвам. Гэтая акцыя яшчэ больш ўзмацніла супраціў Фінляндыі, на абарону якой падняліся жыхары, абураныя гэтымі неправамернымі дзеяннямі. У пачатку снежня 1939г. фінскі ўрад звярнуўся ў Лігу Нацый з просьбай аб дапамозе. Гэтая арганізацыя прыняла рашэнне, якое абавязвае Савецкі Саюз спыніць ваенныя дзеянні і пачаць перамовы аб міры. Сталінскае кіраўніцтва адхіліла гэты загад, з-за чаго СССР быў выключаны з Лігі нацый. Узімку 1940г. Чырвоная Армія, працягваючы наступленне, коштам вялікіх высілкаў і страт зламала лінію фінскіх умацаванняў на Карэльскім пярэсмыку (так званая лінія Монергейма).Англія і Францыя, выконваючы рашэнне Лігі Нацый, вырашылі дапамагчы Фінляндыі: зімой 1940г. фінскай арміі было пастаўлена ангельская і француская зброя, была выказана прапанова паслаць на дапамогу войскі. Апынуўшыся пад пагрозай уцягвання ў вайну з найбуйнейшымі краінамі свету, Савецкі Саюз быў вымушаны спыніць ваенныя дзеянні і ў сакавіку 1940г. падпісаць мірны дагавор. Па ўмовах гэтага дагавора СССР атрымліваў наступныя перавагі:

• Карэльскі пярэсмык, паўвостраў Рыбацкае, шэраг выспаў перадаваліся ў валоданьне Савецкага Саюза;

• Паўвостраў Ханко перадаваўся ў арэнду СССР на 30 гадоў з правам пабудовы на ім савецкіх ваенна-марскіх баз.

Такім чынам, нягледзячы на ​​некаторыя станоўчыя вынікі, якімі можна назваць выдаленне мяжы ад эканамічных і стратэгічных цэнтраў краіны і забеспячэнне магчымасці пабудовы савецкіх ваенных баз у паўночных водах, савецка-фінская вайна шмат у чым перашкодзіла паспяховай падрыхтоўцы да вайны з Германіяй, з'явілася трагедыяй для абодвух народаў , падарвала міжнародны аўтарытэт СССР і ў цэлым яе трэба ацэньваць адмоўную[3, с420].

Вынік

Падводзячы вынік вышэйсказанаму неабходна адзначыць асноўныя вынікі знешняй палітыкі Савецкага Саюза перадваеннага дзесяцігоддзі. У выніку дзеянняў СССР на знешняй арэне ім былі дасягнуты наступныя станоўчыя вынікі:

• Пакт аб ненападзе, пры ўсіх сваіх адмоўных рысах, некалькі адтэрмінаваў ўступленне Савецкага Саюза ў вайну;

• Была забяспечана адносная бяспека Ленінграда, Мурманска, баз Балтыйскага флоту, межы выдаленыя ад Мінска, Кіева і некаторых іншых цэнтраў;

• Атрымалася ўнесці раскол у капіталістычны лагер і пазбегнуць аб'яднання найбуйнейшых дзяржаў у барацьбе з СССР, а таксама дэзарыентаваць саюзнікаў па «Антыкамiнтэрнаўскага пакта" і пазбегнуць вайны на два фронты.

Аднак, знешняя палітыка СССР гэтага перыяду мела і мноства адмоўных наступстваў і ў цэлым задача прадухілення вайны і стварэння сістэмы калектыўнай бяспекі была не выкананая.Нягледзячы натое, што ў перадваенныя гады Савецкім Саюзам былі зроблены значныя крокі ў прадухіленні пагрозы вайны, сталінская ўнутраная палітыка генацыду ў адносінах да ўласнага народу атрымала сваё адлюстраванне і ў імперыялістычных схільнасьцях, выяўляецца пры рэалізацыі знешняй палітыкі СССР, што звяло ўсе мірныя ініцыятывы нашай дзяржавы да нулявога выніку. Савецкая знешняя палітыка перадваеннага часу насіла супярэчлівы характар. Гэтая супярэчлівасць тлумачыцца своеасаблівасцю міжнароднай абстаноўкі таго часу і асаблівасцямі якая склалася ў СССР бюракратычнай сістэмы партыйна-дзяржаўнага кіраўніцтва, якая грэбавала маральнымі крытэрыямі і крытэрамі міжнароднага права ў сваёй дзейнасці, у тым ліку знешнепалітычнай.