Заданне №1

Пытанне аб дыялектнай аснове мовы беларускай народнасці даволі складанае і да канца не высветленае з-за слабой распрацаванасці гістарычнай дыялекталогіі беларускай мовы. Аднак можна меркаваць, што, напрыклад, характэрныя фанетычныя рысы беларускай мовы – дзеканне і цеканне, цверды (р), фрыкатыўны (г) – спачатку маглі ўзнікнуць на захадзе былой тэрыторыі дрыгавічоў і пашырацца з захаду на ўсход. З’ява акання, якая ў наш час з’яўляецца агульнанацыянальнай нормай, была больш пашырана на паўночным усходзе Беларусі.

Прыкладна ў гэты ж час умацоўвае свае пазіцыі і Кіеўская Русь. Яна праіснавала да XIIIст. У канцы Хст. усходнія славяне прынялі хрысціянства. Разам з хрысціянствам прыходзіць пісьменнасць, пачынае складвацца свой варыянт пісьмовай мовы, якая існуе паралельна са шматлікімі мясцовымі гаворкамі ўсходніх славян. На гэтай мове створаны “Слова аб палку Ігаравым”, летапіс “Аповесць мінулых гадоў”. Але сувязі паміж дзяржавамі не былі моцнымі і трывалымі. Іх палітычную і эканамічную стабільнасць падрывалі міжусобныя войны. Полацкае княства страчвае сваю моц і распадаецца на дробныя ўдзельныя княствы. Цэнтр эканамічнага і палітычнага жыцця паступова пераходзіць у Літву. Так утвараецца Вялікае княства Літоўскае, у складзе якога ў XIV-XVIстст. сфарміравалася беларуская народнасць і беларуская мова. Вучоныя называюць гэту мову старабеларускай.

1. Індаеўрапейская мова – мова-крыніца.

2. Вылучэнне агульнаславянскай мовы з індаеўрапейскай сям’і.

3. З’яўленне трох славянскіх моўных груп як вынік узнікнення тэрытарыяльных дыялектаў.

4. Фарміраванне беларускай мовы ў складзе княстваў IX-XVIстст.

Заданне №2

Навальніца дагнала мяне, калі я не ад’ехаў і кіламетра ад лесу.Бліснула маланка, і з грукатлівым абвалам грому секануў лівень. Плашч мала ратаваў ад дажджу, і я пакаціў веласіпед да вёскі, што была відаць кіламетры за тры ад лесу. Раптам бачу: у падкасаных штоніках бяжыць хлапчук. Яшчэ здалёку крычыць:

--Дзядзька, дайце плашча! Маліны мокнуць.

Я глянуў, куды паказваў рукой хлопчык. Праз сівую сетку дажджу я ўгледзеў у полі , ля куста вербалозу, жанчыну.

Прыйшло лета. Лісце на дрэвах вырасла ва ўвесь рост свой і трапечацца на сонцы. Весела пазірае стары лес, што разросся за сялом. Кусты арэшніку, рабіны, чаромхі густа разрасліся ўнізе і далёка параскідалі свае зялёныя галіны. Поле пакрылася зеленню. Бялее грэчка, наліваецца жыта і ціха шарасціць у полі сваімі сярэбранымі каласкамі. Густая высокая трава, як мора, калышацца на ветры. А кветак, кветак!

Родны склон

не ад’ехаў і кіламетра ад лесу – не отъехал и километра от леса;

з абвалам грому – сэрца обвалом грома;

ратаваў ад дажджу – спасал от дождя;

была відаць кіламетры за тры ад лесу – была видна километра за три от леса;

праз сівую сетку дажджу – сквозь сизую сетку дождя.

Месны склон

ўгледзеў у полі – усмотрел в поле;

трапечацца на сонцы – трепечут на солнце;

разрасліся ўнізе – разрослись внизу;

шарасціць у полі – шелестит в поле;

калышацца на ветры – колышатся на ветру.

Падрабязна распытвала Аўгіння пра службу, жыццё, заробак, выхадныя дні. Васіль з ахвотай расказваў ёй пра жыццё ў горадзе, пра сваіх новых сяброў. Там, на адным з штотыднёвых пасяджэннях іх групы, ён пазнаёміўся з цудоўнай дзяўчынай...І зараз ён думае пра тое, каб ажаніцца з ёю. Аўгіння часам падсмейвалася з яго паспешлівасці, але часам і падхвальвала.

распытвала пра службу, жыццё, заробак, выхадныя дні –расспрашивала о службе, жизни, заработке, выходных днях;

расказваў ёй пра жыццё ў горадзе –рассказывал ей о жизни в городе;

думае пра тое – думает о том;

ажаніцца з ёю – жениться на ней;

падсмейвалася з яго паспешлівасці – подсмеивалась над его торопливостью.

Заданне №3

Скрыжалі гісторыі – публіцыстычны стыль.

Беларуская культура ведае нямала выдатных людзей, імёны якіх навечна ўпісаны залатымі літарамі ў скрыжалі гісторыі.

Газа-вадародныя туманнасці – навуковы стыль.

Многія даследчыкі зорнай касмагоніі дапускаюць, што зоркі ўтвараюцца з газава-вадародных туманнасцей.

Вядзенне справаводства—афіцыйна-справавы стыль.

Згодна новай інструкцыі, прынятай на апошнім паседжанні акцыянераў, вядзенне справаводства будзе адбывацца цэнрталізавана.

Заданне №4

ось – вось:

прамая, якая праходзіць праз цэнтр сіметрыі або праз цэнтр цяжару якога-небудзь цела;

кривая – крывая:

непрамая лінія;

нормаль – нармаль:

перпендыкуляр да датычнай прамой або плоскасці, які праходзіць праз пункт дотыку;

проекция – праекцыя:

адлюстраванне прасторавых фігур на плоскасці;

прирост – прырост:

павелічэнне ў колькасных адносінах, прыбаўленне;

модуль – модуль:

лік , на які трэба памножыць лагарыфм адной сістэмы, каб атрымаць лагарыфм другой сістэмы;

логорифм – лагарыфм:

паказчык ступені, у якую неабхадна ўзвесці лік-аснову, каб атрымаць дадзены лік;

точка – пункт:

месца, якое не мае вымярэнняў, не падлягае вызначэнню;

рашэння задач адпаведнага класа;

аргумент – аргумент:

незалежная пераменная велічыня;

скаляр – скляр:

велічыня, кожнае значэнне якой, у адрозненне ад вектара, характарызуецца адным сапраўдным лікам;

координаты – каардынаты:

предел – ліміт:

норма, у межах якой дазволена карыстацца чым-небудзь.