- •Метадычная распрацоўка для студэнтаў №9
- •Па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка”
- •III. Пытанні для самападрыхтоўкі па змесце заняткаў:
- •IV. Пытанні для аўдыторнага кантролю ведаў:
- •МАтэрыял для самападрыхтоўкі
- •1. Паняцце навуковага стылю
- •2. Асаблівасці лексікі навуковага стылю
- •3. Марфалагічныя асаблівасці навуковага стылю
- •4. Сінтаксічныя асаблівасці
- •5. Сродкі лагічнай сувязі
- •V. Літаратура Асноўная:
- •Дадатковая:
- •Метадычная распрацоўка для выкладчыкаў №9
- •Па дысцыпліне “Беларуская мова. Прафесійная лексіка”
- •Даць азначэнне і характарыстыку навуковаму стылю і яго падстылям.
- •Вызначыць лексічныя, марфалагічныя, сінтаксічныя асаблівасці навуковага стылю.
- •Навучыцца перакладаць навуковыя тэксты з рускай мовы на беларускую, улічваючы стылістычную прыналежнасць і асаблівасці лексіка-граматычнай будовы тэксту.
- •IV. Агульныя метадычныя ўказанні:
- •V. Ход заняткаў.
- •1. Уводная частка:
- •2. Кантроль зыходнага ўзроўню ведаў:
- •1. Пры дапамозе суфіксаў і прыставак утварыце новыя словы ад назваў частак цела.
- •3. Апытванне па тэарэтычным матэрыяле:
- •4. ПрактычнЫя заданні:
- •Перакладзіце тэксты на беларускую мову. Коклюш
- •Вирусные гепатиты
- •Адзначце лексічныя, марфалагічныя і сінтаксічныя асаблівасці перакладзеных тэкстаў навуковага стылю.
- •5. Выстаўленне выніковых адзнак.
- •6. Заключная частка.
- •VI. Літаратура Асноўная:
- •Дадатковая:
5. Сродкі лагічнай сувязі
У навуковым стылі даволі шматлікія і разнастайныя па саставу сродкі сувязі сказаў, абзацаў, розных па велічыні адрэзкаў тэкту.
Для сувязі сказаў і абзацаў выкарыстоўваюцца:
1). Лексічны паўтор.
2). Указальныя і асабовыя займеннікі 3-й асобы.
3). Пабочныя словы так, такім чынам, значыць, нарэшце.
4). Прыслоўі зараз, спачатку, пасля, вышэй.
5). Простыя і састаўныя злучнікі і, а, але, ды, аднак, аднак жа, дзякуючы таму што, у сілу таго што, у той час як, нягледзячы на тое што і інш; асабліва шырока выкарыстоўваюцца складаныя злучнікі (дзякуючы таму, што; нягледзячы на тое, што; між тым як; пасля таго як).
Для сувязі частак тэксту ўжываюцца спецыяльныя сінтаксічныя канструкцыі: неабходна падкрэсліць, што; можна даказаць, што; як ужо гаварылася; як будзе паказана ў далейшым; неабходна заўважыць, што.
Мікраэлементы – хімічныя элементы, якія знаходзяцца ў тканках жывелы і раслінных арганізмах, таксама хімічныя элементы, што ў нізкіх канцэнтрацыях знаходзяцца ў водах, глебах і горных пародах. Некаторыя мікраэлементы з’яўляюцца абсалютна неабходнымі для важнейшых працэсаў жыццядзейнасці чалавека, а таксама для нармальнага працякання многіх метабалічных рэакцый і фізіялагічных функцый.
Так, да біягенных хімічных элементаў адносяць кісларод, вуглявод, вадарод, азот, фосфар, кальцый, калій, серу і інш. Кісларод, вуглявод, вадарод, азот, фосфар і кальцый складаюць асноўную масу жывога рэчыва.
Па значэнні для жыццяздольнасці організма мікраэлементы раздзяляюць на абсалютна неабходныя (кобальт, жалеза, медзь, цынк, марганец, ёд, фтор,бром) і відавочна неабходныя (селен, нікель, крэмній, ванадзій, хром, малібдэн і інш.)
Такім чынам, навуковы стыль адлюстроўвае спецыфіку даследчай дзейнасці. Стылеўтвараючыя рысы вар’іруюцца ў залежнасці ад жанравых разнавіднасцей, а таксама ад прыналежнасці тэкстаў да розных навук. Так, фармалізацыя выкладу, характэрная для фізіка-матэматычных даследаванняў, недапушчальная ў гістарычных і літаратуразнаўчых творах. У палемічных артыкулах, а таксама палемічных раздзелах манаграфій могуць выкарыстоўвацца элементы вобразнасці і размоўна-эмацыянальнай лексікі, а таксама экспрэсіўнага сінтаксісу, аднак яны займаюць другаснае, падпарадкавальнае становішча ў адносінах да лагічнай інфармацыі і садзейнічаюць лепшаму яе ўспрыманню.
V. Літаратура Асноўная:
Азарка В.У., Васілеўская А.С., Круталевіч М.М. Беларуская мова: спецыяльная лексіка. – Мн., 2004.
Антанюк Л. А. Беларуская навуковая тэрміналогія: Фарміраванне, структура, упарадкаванне, канструяванне, функцыяніраванне. – Мн., 1987.
Антанюк Л. А., Плотнікаў Б. А. Беларуская мова: спецыяльная лексіка. – Мн., 2004.
Антанюк Л.А. Спецыяльная лексіка беларускай мовы. Тэрміналогія. – Мн., 2002.
Арашонкава Г. У., Булыка А. М., Люшцік У. В., Падлужны А. І. Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі. – Мн., 1999.
Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы / Пад рэд. А. Я. Баханькова. – Мн., 1994.
Праблемы беларускай навуковай тэрміналогіі. Матэрыялы першай нацыянальнай канферэнцыі. –Мн., 1995.
Руска-беларускі слоўнік: У 3-х т. – Мн., 1995.
Цікоцкі М.Я. Стылістыка беларускай мовы. –Мн., 1995.