Сілтеу есімдігінің тәуелдену үлгісі
|
Тәуелдену |
Жақ |
Бұл |
Сол |
Ол |
|
Оңаша |
І менің ІІ сенің сіздің ІІІ оның |
бұным бұның бұныңыз бұнысы |
соным соның соныңыз сонысы |
оным оның оныңыз онысы
|
|
Ортақ |
І біздің ІІ сендердің сіздердің ІІІ олардың |
бұнымыз бұларың бұларымыз бұлары
|
сонымыз соларың соларымыз солары |
онымыз оларың оларымыз олары |
Септелу үлгісі
|
Атау септік Ілік септік Барыс септік Табыс септік Жатыс септік Шығыс септік Көмектес |
бұл бұның бұған бұны бұнда бұдан бұнымен |
сол соның соған соны сонда содан сонымен |
ол оның оған оны онда одан онымен
|
100 – жаттығу (ауызша талдау)
Мәтінді оқып, жіктеу, сілтеу есімдіктерін табу және олар қандай тұлғада тұрғанын көрсету.
101 – жаттығу жазбаша.
ΙV. Бекіту.
Үлестірмелі парақшалар.
Сол, бұл, ана сілтеу есімдіктеріне сөйлем құра.
Мен мұнда бұрын болмаппын. Бұл ғажап екен. Менің жүрегімде бір үлкен сезім қалды.
Мына сөйлемдердің ішінен сілтеу және жіктеу есімдіктерін тап.
Мен сіздерді көргенім қандай тамаша. Бұған өзім де сенер – сенбестей болып аң – таң қарап қалыппын.
Мына сөйлемдердің ішінен жіктеу есімдігін тап.
V. Үй тапсырмасын беру.
1. 102 – жаттығу.
2. Сілтеу есімдігіне байланысты 5 сөйлем құрау.
3. Ережені оқу.
VΙ. Бағалау. Үй тапсырмасын айтып, сұраққа жауап берген, сабаққа белсене қатысқан оқушыларды бағалау.
Сабақ№ 4 « »________2011 жыл
Пәні: Қазақ тілі
7-сынып
Сабақтың тақырыбы: Өздік есімдігінің түрленуі
Сабақтың
білімділік мақсаты: өздік есімдігінің түрленуін түсіндіру;
дамытушылық мақсаты:әр түрлі жаттығу жұмыстары арқылы оқушылардың есте сақтау, логикалық ойлауын дамыту.
тәрбиелік мақсаты:тілін сүюге, елжандылыққа баулу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Әдісі: смын тұрғысынан ойлаутехнологиясының стратегилары ,сұрақ-жауап,жаттығу., талдау, жинақтау.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта,слайдтар, кестелер
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен амандасу, түгендеу, зейіндерін сабаққа аудару.
Үй тапсырмасын сұрау.
102-жаттығу. Берілген сұрау есімдігін қатыстырып сөйлем құрап жазу.
Кімнің, қайсымыз, нешеуі, кімдермен, нешеуден, кімсіздер, қандаймыз.
Мысалы: Сен кімнің баласысың?
103-жаттығу. Нешінші, қайсысы деген сұрау есімдіктерін жіктеп және тәуелдеп жазып, мағыналық, тұлғалық жағынан салыстырыңыздар.
ЖіктеуІ нешіншімін, қайсымын
ІІ нешіншісің, қайсысысың
нешінсіз, қайсысыз
ІІІ нешінші, қайсысы
Тәуелдеу І нешіншім, қайсысым
ІІ нешіншің, қайсысың
нешіншіңіз, қайсысыңыз
ІІІ нешіншісі, қайсысы
Жаңа сабақ. Өз есімдігі тәуелденіп барып септеледі.
Өздік есімдігінің септелу үлгісі (оқулықта берілген)
Өздік есемдігі тәуелденіп барып жіктеледі.
Өздік есімдігінің жіктелуі(оқулықта берілген)
Өзімесімдігін септеп, біреуіне сөйлем құра.
Атау септік өзім
Ілік септік өзімнің
Барыс септік өзіме
Табыс септік өзімді
Жатыс септік өзімде
Шығыс септік өзімнен
Көмектес септік өзіммен
Өзің есімдігін жіктеп, біреуіне сөйлем құра.
І. Өзіңмін, өзіңбіз
ІІ. Өзіңсің , өздеріңсіңдер
Өзіңсіз, өздеріңсіздер
ІІІ. Өзің
Өлеңдегі түсірілген сөздерді орнына қойыңдар.
Өзім- тәңірі табынамын ........(өзіме)
Сөзім-құран, бағынамын.......! (сөзіме)
Бұзушы да, түзуші де.......(өзіммен)
Енді, ескілік, келдің өлер..........! (кезіңе)
Мағжан Жұмабаев
Керекті сөздер: сөзіме, өзіме, өзіммін, кезіңе
Тапсырма:өздік есімдігін тауып, олардың қалай түрленіп тұрғанын анықта.
Өзім- түбірі өз,- ім тәуелдік ж.І жағы
Өзіме- түбірі өз,-ім тәуелдік ж.І жағы, е барыс септігі
Өзіммен- түбірі өз,-ім тәуелдік ж. І жағы, -мін жіктік ж. І жағы.
Мақал-мәтелдерді сөйлем мүшесіне талда.
Хас сараң өз затын өзінен қызғанады.
Қорқақ өзінің көлеңкесінен де қорқады.