3.Перадумовы фармавання пал1тычнай 1 прававой думк1 XI - XIII стст.

Працэсы разв1цця грамадства, дзяржавы 1 права у старажытных жы-хароу Беларус1 был1 1дэнтычныя працэсам разв1цця ус1х усходнеславянск1х грамадствау. Першааснову экатэхналаг1чнай падс1стэмы старажытнасла-вянскага грамадства Усходняй Еуропы вызначыу климат, як1 патрабавау прыкладання большых выс1лкау падчас аграрных працау, карацейшыя цёплыя прамежк часу чым у Заходняй 1 Цэнтральнай Еуропе [7, с. 60; 16, с. 65]. Ён забяспечыу працяглае захаванне калектыунай працы, моцных супольных сувязяу, павольную сацыяльную дыферэнцыяцыю у старажыт-ных усходн1х славян.Прыродныя умовы вызначыл1 1 меншую шчыльнасць насельн1цтва, што доуг1 час дазваляла вырашаць зямельны голад праз засваенне новых земляу, а не интенсификаваць гаспадарчую дзейнасць Перавага калектыунай працы у аграрнай сферы, супольная уласнасць на зямлю не магл1 не адб1цца на фармаванн1 сацыяльных парадкау. На аснове супольнага спосабу гаспадарання да IX стагоддзя на Рус1 ужо склалася давол1 устойл1вая с1стэма публ1чнай улады, асноуным элементам якой выступал1 1нстытуты непасрэднай дэмакраты1 1 супольна-вечавое самакираванне у гарадах 1 сельскай мясцовасц1 [9, с. 104].Тольки да VIII - пачатку IX стст. у усходних славян склал1ся перадумовы да пераходу ад стану ваеннай дэмакраты1 да раннедзяржаунага ладу Прызванне варагау 1 узн1кненне гандлёвага шляху "з вараг у грэк1" выступ1л1 "катал1затарам" паскарэння маёмаснай 1 сацыяльнай дыферэнцыацы1, пал1тычнага 1 эканам1чнага аб'яднання прылеглых да шляху земляу Як вын1к адбывалася назапашванне ба-гаццяу 1 улады у руках тых вышэйшых пластоу грамадства, як1я здзяйснял1 кантроль над гандлем. Так1м чынам, у старажытных усходнеславянск1х княствах у да-мангольски перыяд, а у княствах на беларусюх землях 1 да XIV стагоддзя 1снавау адмысловы дуал1зм пал1тычнага ладу, як1 спалучау цеснае узаема-дзеянне 1 узаемасувязь манарх1чнага (у выглядзе запрошанага або спадчыннага князя) 1 дэмакратычнага (у выглядзе народных вечавых збо-рау старэйшых валасных гарадоу) элементау.

З'яуленне дзяржавы 1 права у усходшх славян паклал1 пачатак пал1тычнай 1 прававой думцы.

Друг1м важным фактарам, як1 аказау моцны уплыу на умацаванне дзяржаунасц1 1 на змест пал1тычнай 1 прававой думк1 усходн1х славян, было прыняцце К1еускай Руссю хрысц1янства

4.Прыняцце хрысциянства. З'яуленне царкоуна-пал1тычнай 1дэалог11 на землях Беларус1.

У X стагоддз1 адбылася ютотная змена у культурнай падс1стэме грамадства усходшх славян - Xрышчэнне Рус1. Аднак хрысщяшзацыя усходн1х славян не адбылася 1мгненна. Гэты працэс завяршыуся тольк1 у сяр. XIII ст. Яно распаусюджвалася па напрамках князь - дружына - горад - веска, 1 быццам напластоувалася на папярэднюю культуру.

Па-другое, хрысц1янства не было заклапочана рэформай грамадскх истытутау. "

Хрысц1янства узмацнила ролю князёу у вобласц1 правасуддзя, л1чылася, што яны прызначаныя Госпадам быць суддзям1 у адмысловых выпадках. I самае галоунае, пераход у хрысц1янства дау штуршок запису племянных звычаяу. Акрамя спрыяння разв1ццю дзяржаунай улады 1 права, хрысц1янства прывяло да зменау у шэрагу сфер грамадскага жыцця, выводзячы 1х з-пад рэгулявання звычаёвага права 1 княжацк1х загадау. Перш за усё, прыняцце хрысц1янства закранула шлюбна-сямейныя аднос1ны. Царкоуным1 канона-м1 был1 строга сфармуляваныя прав

1лы заключэння шлюбу з абавязковым вянчаннем у царкве,

На мяжы X - XI стст. на аснове падцвярджальнай граматы Ула-дз1м1ра Святаславав1ча ажыццяв1лася размежаванне юрысдыкцы1 грамадзянскай 1 царкоунай улад 1 усталёувал1ся прававыя нормы, як1я зна-ходз1л1ся у веданн1 апошняй На старажытнаславянск1х землях пачынаюць распаусюджвацца зборн1к1 царкоунага права - Кормчыя кн1г1.

Xрысциянския святары 1 манах1 станав1л1ся дарадцам1 пры князях, а таму што К1еуская метрапол1я была часткай Канстанц1нопальскага патры-ярхату 1 к1еуск1я м1трапал1ты прызначал1ся 1 прысылал1ся з Канстан-ц1нопаля, прысланыя грэк1 альбо балгары 1 спрыял1 разв1ццю 1дэй, прынесеных з В1занты1, аб узмацненн1 княжай улады 1 аб'яднанн1 земляу

У цэнтры царкоуна-пал1тычнай 1дэалог11 на усходнеславянск1х землях знаходзшася 1дэя боскага паходжання дзяржаунай улады

Побач з 1дэяй боскага паходжання улады распаусюджвалася 1дэя богападобнасци яе зямных носьб1тау, 1х абогатварэння.

3 гэтых 1дэй раб1л1ся наступныя высновы. Па-першае, кал1 улада даруецца богам, то даб1вацца яе гвалтоуным1 сродкам1 нельга. Па-другое, богаустаноуленасцю улады прадвызначаецца 1 яе якасць. Добрыя уладары насылаюцца Богам як узнагарода дабрачынным людзям, дрэнныя ж прадвызначаюцца небам у якасц1 пакарання за грах1 людзей.

I нарэшце, яшчэ адна 1дэя з арсенала царкоуна-пал1тычнай идэалогии таго часу - 1дэя адказнасц1 свецкай улады перад Богам.