05.11 Гисторыя

Закон клапациуся и аб развицци кааператыунай уласнасци, у пэуных межах дапускай прыватную гаспадарчую дзейнасць. Прыватным асобам дазвалялася адкрываць прамысловыя и гандлевыя прадпрыемствы з абавязковым захаваннем нормау, якия рэгулявали прамысловую и гандлевую дзейнасць. Дазвалялася перадаць маемасць у вызначаным павери у спадчыны.

Законам прадугледжвалася права прыватнай уласнасци на адзин жылы будынак плошчай не больш чым 25 квадратных сажняу.

Шырокае распаусюджанне у гэты перыяд атрымали дагаворы з прыватными асобами на арэнду дзяржауных прадпрыемствау, машын, инш маемасци, на выкананне падрадных работ, продаж на камиссийных асновах прадукцыи дзяржауных прадпрыемствау и гд.

У 1926 годзе было адменена адмежаванне памерау маемасци, якая магла пераходзиць у парадку атрымаць спадчыну..

У 1929 годзе было пашырана кола спадчынникау па закону у вынику уключэння у их усыноуленных и их сыход. Грамадзяне атрымали права завяшчаць сваю маемасць дзяржауным установам, прадпрыемствам, грамадским и кааператыуным арганизацыям.

Да увядзення у дзеянне на тэрыторыи БССр гк рсфср 1923 года, найбольш важныя грамадзянска-прававыя акты рсфср абмяркоувалися цвк бсср, яго прэзидыумам и их дзеянне распаусюджвалася на тэрыторыю бсср.

Выдадзеныя у 1921-1925 гадах нарматыуныя прававыя акты(нпа) вызначали кола аб'ектау дзяржаунай уласнасци, замацоувалася права дзяржаунай уласнасци на тэлеграфна-тэлефонную маемасць, аутабела маемасць и инш. Прытэнции прыватных асоб аб прызнанни их уласниками прадпрыемствау, якия были нацыялизаваны да 31.12.1921 аб'яулялися анулираваными. Судам забаранялася прымаць таки прэтэнзии да разгляду.

Заканадаучыя акты бсср канкрэтызавали права дзяржаунай уласнасци на прамысловыя прадпрыемствы. Цвк и снк бсср у пастанове ад 25 жниуня 1924 года "о порядке установления прав на промышленные предприятия" прызнали уласнасцю бсср усе прадпрыемствы на яких было занята больш 5-и рабоцых пры механичным рухавику або больш 10-и рабочых без механичнага рухавика. Узначалися умовы кали нацыянализацыя прадпрыемствау личылася юрыдычна здзейсненай. У гарадах замацоувалася дзяржауная уласнасць на асноуны жыллевы фонд.

Нацыянализаваными прызнавалися усе пабудовы, якия были нацыянализаваны да 1 жниуня 1922 года. Мясцовым саветам прадастаулялася права продажу невяликих пабудоу, кали их нельга было здаваць у арэнду або выкарыстоуваць для жыллевага будауництва.

Гк 1923 года устанавиу што уся зямля(чыгунка ..) з'яуляецца выключнай уласнасцю дзяржавы. Быу устаноулены адзины фонзд дзяржаунай уласнасци. Дзяржауныя органы не прызнавалися самастойными суб'ектами дзяржаунай уласнасци. Жылыя пабудовы и выдзяленыя для пабудовы зямельныя участки на працягу 10 гадоу вызвалялися ад дзяржауных и мясцовых падаткау и зборау.

Грамадзянскае заканадауства пашырыла кола аб..

Пастановай снк бсср ад 14 мая 1921 года дазвалялася у межах мясцовага рынку купля-продажа некаорых прадметау у скарнай амысловасци.

У 1921 годзе урад бсср дазволиу усим грамадзянам продаж и абмена не тольки прадуктау сельскагаспадарчау вытворчасци, прадметау устаунай прамысловасци, але и фабрычна-завадсцих вырабау за выключэннем прадукцыи, якая падпадала пад дзяржауную манаполию або вырабленую з сыр'я и матэрыялау, якия прадастаулялися дзяржавау напэунай дагаворнай умовай.

Устанауливауся пастаянны кантроль за прыватным гандлем. Дагавор быу асноунай прававой формай для рэализацыи прадукцыи. Выкананне дагаворных абавязацельствау личылася важнейшай умовай нармальнай работы прадпрыемствау.

У Беларуси у разглядаемы перыяд дзейничали дэкрэты суверынитэту аб судзе нумар 1,2,3. Тк сама инструкцыянароднага камесарыята юстыцыи ад 23 лютага 1923 года "об и действии местных народных судоу" дэкрэт усвк рсфср ад ..у ядзинам народнам судзе. У гэтых нарматыуных прававых актах вызначалися асноуныя прынцыпы и парадак дзейнасци суда па разгляда грамадзянскихспрау были замацаваны жнейшыя палажэнни грамадзянскага працэсуальнага права. У бсср была размежавана падсуднасць разгляду грамадзянских спрау.

У сакавику 1923 года народны камесарыят юстыцыи бсср абязау суды рэспублики пры разглядзе грамадзянских спрау киравацца часовай инструкцыяй народнага камесарыяту юстыции рсфср ад 4 студзеня 1923 года "об основных нормах гражданского прогресса".

На тэрыторыи бсср пастановай прэзидыума цвк бсср, гпк рсфср быу уведзены у дзеянне пастановай прэзидыума рсфср.. Складауся з 5-и частак:

1)агульнае палажэнне ацэсу;

2)искавы працэс;

3)парадак разгляду спрау асабливай вытворчасци(особого рпоизводства);

4)парадак абскарджання и перагляду рашэнняу;

5)парадак выканання судовых рашэнняу и азначэнняу.

Усяго - 316 артыкулау.

Устаноулены гпк рсфср парадак выканання правасудзя па грамадзянских справах прадугледжвау актыуны удзел суда и пракуратуры у вырашэнни грамадзянских правах спрэчак. У першую чаргу закон абараняу интарэсы дзяржавы. Пастанова цвк и снк бсср ад 2 лютага 1929 года у гпк были унесены змяненни и дапауненни. Быу замацаваны абавязак суддзи разглядаць справы у адпаведнасци з законами ссср и бсср, пастановами мясцовых органау улады, якия выдавалисяна аснове законау. Устанауливалася магчымасць прымянення судом аналогии права пры вырашэнни грамадзянска-прававых спрэчак. Суд не меу права адмовиць у вырашэнни справы зза адсутнасци ци непаунаты закона. Закон вызначау падставы па яких дапускалися адступленни ад прынцыпу галоснасци. Суду прадастаулялася права разглядацт справы прэд'яуцы аднаго з бакоу, кали мелися дакладныя звестки аб паручэнни павестки.

4. У дэкларацыи аб 2-им абвяшчэнни бсср ад 31.9..усталяваля раунапрау'е 4-ох моу у зносинах з дзяржауными установами и у арганизацыях и установах народнай асветы и народнай культуры. На другим з'ездзе саветау(1920 год) падкрэсливалася аб неабходнасци шырокага распаусюджвання беларусй мовы. Меркавалася правесци беларусизацыю у тэрмин ад 3-да 5 гадоу. У 1922 годзе быу утвораны инстытут бел культуры з 10 секцыями и пастаянными камисияи у тым лику з яурэйским и польским аддзелам.

15 липеня 1924 года цвк бсср прыняу пастанову аб практычных мерапрыемствах аб ..палитыки. У ей гаварылася што коднаму грамадзянину забяспечваецца права карыстання роднай мовай, падкрэсливалася раунапрау'е чатырох моу, аднак у сувязи з большасцю беларускага насельництва бел мове аддавалася правага. Цвк прапанавау усим наркаматам перавесци справаводства на беларускую мову на працягу 3-х гадоу. Усе законы прапанавалися на 4-х мовах.