- •1.Дүниетаным және оның түрлері (мифологиялық, діни, философиялық).
- •2. Философияның пәні: адам және әлем мәселесі.
- •3. Ежелгі үнді философиясының негізгі мектептері.
- •4. Буддизм философиясы.
- •5. Ежелгі Қытай ойлау дәстүрі: дао мектебі, заңшылдар мектебі.
- •6. Конфуцийдің этикалық философиясы
- •7. Ежелгі грек натурфилософиясы (иониялықтар, пифагоршылдар, элейліктер, атомистер)
- •8. Адамға қарай бет бұру (софистер, Сократ һәм оның тағылымы)
- •9. Платон философиясы: «идея» теориясы, мемлекет жайлы ілімі
- •10. Аристотель философиясы: «материя» және «форма» түсінігі
- •11. Антика философиясындағы матереализмді негіздеу идеялары (Фалес, Аниксимандр,Анаксимен, т.Б.)
- •12.Ортағасырлық христиан философиясының негізгі кезеңдері:патристика және схоластика
- •13.А. Августин мен ф. Аквинскийдің діни философиясы
- •14.Ислам мәдениетіндегі ғылым мен өнер, философия
- •15. Философияның негізгі атқаратын қызметтері мен қазіргі замандағы рөлі.
- •16. Ислам философиясы:Әл кинди,Әл фараби,Ибн Рушд.
- •17. Ислам философиясының даму ерекшеліктері
- •18.Қайта өрлеу философиясындағы гуманизм және антропоцентризм
- •19. Ф. Бэконның индуктивті әдісі және идолдар туралы ілімі
- •20. «Неміс классикалық философиясы». И. Кант фил-сы.
- •21. Шеллингтің натурфилософиясы
- •22. Г.В.Ф. Гегельдің абсолюттік идеясы. Диалектиканың негізгі категориялары
- •23. Л.Фейрбахтың антропологиялық философиясы.
- •24. Дәстүрлі түркі дүниетанымының ерекшеліктері. Тәңіршілдік: метафизикасы мен философиясы
- •25.Түркі ойшылдарының философиясы: Әл Фараби, м.Қашқари, ж.Баласағұн, а.Иүгінеки.
- •26. Қорқыт Атаның рухани ілімі.
- •27. Сопылықтың түркілік бұтағы: қ.А. Иасуидің хәл ілімі.
- •28. Қазақ философиясының қалыптасу ерекшеліктері.
- •29. Ақын-жыраулар шығармашылығындағы дүниетаным: табиғаты, толғау, бостандық, дүние, заман, адам, адамшылық мәселесі.
- •30.Жаңа Заман философиясы: Декарттың «күмәндәну принципі».
- •31. Хіх ғасырдағы қазақ философиясының жаңашылдық сипаты: ш.Уәлиханов, ы.Алтынсарин, а.Құнанбайұлы.
- •32.Абай философиясындағы Алла мен адам болмысы.
- •33. ХХғ басындағы қазақ ұлтының ояну философиясы.
- •34.Хх ғасырдағы Батыс философиясы Позитивизм және оның түрлері
- •35. Хіх ғасыр Орыс кеңістігіндегі славяншылдық һәм батысшылдық ( Чаадаев, Герцен, Киревский, Хомяков)
- •36. Марксизм философиясы
- •37. Парменидтің болмыс бейболмыс теориясы
- •38. Гуссерльдің феноменологиясы
- •39. Сана және бейсаналық: з. Фрейдтің психоаналитикалық философиясы
- •40. Экзистенциалистік философиясының негізгі мәселелері
- •41.Материяның атрибуттары: қозғалыс, кеңістік, уақыт.
- •42.Онтология болмыс туралы ілім.
- •43.Таным және оның түрлері.
- •44.Ғылыми зерттеулердің эмперикалық және теориялық деңгейлері.
- •45.Адамның дүниеге қатынасының ерекшеліктері : таным, шығармашылық, түсіндіру және түсіну, ақиқат және адасу.
- •46.Ақиқаттың аспектілері: аксиологиялық, экзистенцияалды,концептуалды,операционалды, ақиқат.
- •47. Диалектиканың тарихи типтері. Диалектиканың негізгі принциптері мен заңдары.
- •48.Адам санасы мен рухани дүниесі туралы философиялық, діни және ғылыми түсініктер.
- •49. Сана бейнелеу және іс әрекет ретінде: шығармашылық және интуиция мәселесі.
- •50. Адам философиясы: өмірдің мәні.
- •51.Қоғамдық сананың түрлері: моральдық, этикалық, саяси, құқықтық және діни сана. Ғылым қоғамдық сананың бір формасы ретінде.
- •52. “Қоғам: философиялық талдаудың негіздері”
- •53. Әлеуметтік философияның ұғымдары мен негізгі принциптері. Социогенез ұғымы.
- •54.Л.Н Гумилевтың «пассионарлық дүмпу» идеясы мәсәле ретінде
- •55.Жаһандану үдерісі һәм жаһандануға деген қарсылық (Антиглобализм).
- •56. Мәдениет және өркениет.
- •57. Жаһандану үдерісіндегі адамзаттың өзекті мәселелері.
- •58. Жеке адам - әлеум. Индивид ретіндегі адам, қоғам мүшесі.
- •59. Философиядағы адам мәселесі
- •60.Ақпараттық қоғам және оныңдаму ерекшеліктері
54.Л.Н Гумилевтың «пассионарлық дүмпу» идеясы мәсәле ретінде
«Этнос» сөзінің қазіргі ғылыми айналымындағы мән-мағынасын Ақселеу Сейдімбектің пікірі бойынша былайша тұжырымдауға болады: белгілі бір мекенде тарихи өсіп-өнген, ортақ және орныққан тілі, мәдениеті, психикасы бар, сондай-ақ өздерінің әрі біртұтастығын, әрі өзгелерден ерекшелігін сезінетін сана-сезімі қалыптасқан, өзіндік атауға (этноним) ие адамдар қауымы.
Этнос субъектісі (шынайы ұлт өкілі) ұғымының мәнін анықтау үшін біздің зерттеуімізге арқау болған Л.Н.Гумилевтің этнос теориясы. Ғалымның этнос туралы теориясын бағалауда әр алуан көзқарас болғанына қарамастан, оның жекелеген идеялары – «пассионар теориясы» этнос субъектісін қалыптастыруда маңызды әрі аса құнды деп ойлаймыз.
«Эндогамия» - ұлттың биологиялық төлтума бітімін сақтап, оның жойылып кетуінің алдын-алады. Бұл теория аралас некенің сандық шегін анықтап, одан аттау ұлтқа қауіп төндіретіндігін ескертеді. Біздің ойымызша, ұлы ойшылдарымыздың «толық адам», «түзу адам», «сегіз қырлы, бір сырлы» ұғымдары Л.Н.Гумилевтің «пассионар» теориясымен сәйкес келеді, әрі бірін-бірі толықтырады. «Толық адам» ұғымы жас ұрпақтың бойына рухани - адамгершілік құндылықтарды бағалай білетін адам қалыптастыру мақсатында пайдаланылса, «пассионар» ұғымында рухы биік, ұлттық сана-сезімі жоғары Адам қалыптастыру мүмкіндігі туындайды. «Этнос» сөзінің қазіргі ғылыми айналымындағы мән-мағынасын Ақселеу Сейдімбектің пікірі бойынша былайша тұжырымдауға болады: белгілі бір мекенде тарихи өсіп-өнген, ортақ және орныққан тілі, мәдениеті, психикасы бар, сондай-ақ өздерінің әрі біртұтастығын, әрі өзгелерден ерекшелігін сезінетін сана-сезімі қалыптасқан, өзіндік атауға (этноним) ие адамдар қауымы. Этнос субъектісі (шынайы ұлт өкілі) ұғымының мәнін анықтау үшін біздің зерттеуімізге арқау болған Л.Н.Гумилевтің этнос теориясы.
Ғалымның этнос туралы теориясын бағалауда әр алуан көзқарас болғанына
қарамастан, оның жекелеген идеялары – «пассионар теориясы» этнос субъектісін қалыптастыруда маңызды әрі аса құнды деп ойлаймыз. Мұндағы айтарымыз пассионарий адамдар – мол рухани психикалық қайрат иелері, олар бар күшін жоғары мақсатқа – ұлт (этнос) мүддесіне жұмсайды, оны өзінің жеке мүддесінен анағұрлым жоғары қойып, баю, дүние жиюға емес, жан-тәнімен ұлт мүддесіне қызмет етуге сарп етеді.Олар басында аз болғанымен, көпшілікті өзіне ілестіре алады, этносының есінде, тарихта қалатын шаруалар тындырады.
Л.Н.Гумилевтің айтуы бойынша, этностың пайда болуы пассионарлық дүмпуден басталып, соның күші жойылғанша этнос ішіндегі пассионарийлер мен субпассионарийлердің күресінен, текетіресінен құралып, ғасырлар бойы созылып, этностың құруымен аяқталады [1;4]. Ол дүмпу – пассионарий адамдардың әрекеті, ондай адамдар этностың гүлденуін қамтамасыз етеді.Бастапқыда олар бастаған этнос соғысып, бабаларымыздың айтуынша, «тізесі барды бүктіріп, басы барды игізіп», өзін танытып, өміріне қажетті кеңістік, жер, ландшафт иемденіп, соның қожасы болады.Сол жерде тұрып, дамып, гүлдеп, мәдениеті шарықтап, толастайды.Заман өте этностың пассионарийлері азайып, субпассионарийлері көбейіп, ол әлсіреп, рухани азайып, мәдени тозып, жоқ болады.Ал адамзат тарихы одан әрі жалғаса береді.Біздің зерттеуімізге негіз болған Л.Н.Гумилевтің этнос теориясын түйіндейтін болсақ, ұлттың қалыптасуының, дамуының өзара байланысты, үйлесімді сатылары, көптеген жылдарға созылады.Дамудың жаңа кезеңі келесі пассионарлық күштің әсерінен болады.Бұл жерде жаңа пассионарлық популяция пайда болады.Ол ескі этносты жоймайды, керісінше, этногенездік процестің дамуына жол ашатын жаңа ұлт өкілін, яғни этнос субъектісін дүниеге әкеледі.
Л.Н. Гумилевтің этнос теориясын бағалауға әр алуан көзқарас болғанына қарамастан, біз зерттейтін мәселе тұрғысынан алғанда оның жекелеген идеяларының маңызы аса құнды деп есептейміз.Ғалымның этнос теориясын талдауы бойынша «этнос» дегеніміз – тарихи уақытта тұрақты өзгертіп отыратын өзіндік тәртіп таптаурынымен ерекшелентін, басқадай ұқсас ұжымдарға өзін-өзі қайшы қоя алатын, тұрақты, табиғи құрылған адам ұжымы.Әрбір ұжым ішінде субэтнос, консорция, конвиксиялар туып, құлдырап отырады, бірақ этнос мүшелерінің біртұтастық сезімі жойылмайды.