21. Фармір. Б. Нацыі. К-ра б. У 60-90-я гг. 19ст.

Этоногенез бел-в во 2п. 19в. значит. ускорил­ся и вышел на стадию формир. нации. Нацыя – гістар. супольн. людзе, якая х-ца ўстойлівымі экан. і тэр. сувязямі, агульнасцю мовы, к-ры, характару, побыту, традыцый, звычаяў, самасвядомасці. Но в процесс формиров. нации экон. фактор общности вых. на 1-й план и ста­нов, определ признаком, на основе к-го разв. остал. (Народ-сть - в феод эпоху, когда натур. хоз-во - слабые эк. связи не могут играт опре­дел. роль). Кап-м - разв товарно-ден. отнош. быстр. темпами -» формир. единого рынка -» эк. отнош. проник. во все сферы чел. об-ва -» консолидац. людей. В Б. в к.18-п.п.19в.–быстр. темп. разв. тов.-ден. отнош, оживлен. промыш. і торгов. дея-ти город, намет. спец-ция тер-рий. Но креп. право тормоз разв. кап-ма, ускор. после отмены креп. права. Важн. роль сыгр. строит. сети ж/д в 70-90-е г. 19в., что способ-ло втягиванию в капит. отнош. отдал-х р-нов, притоку в город сел/нас. 2-й важн. признак нации - общность терр-и. Террит. слож. еще в п-д формир. народ-ти, когда бел земли вошли в состав ВКЛ. После разд. Р.П. бел. земли - в составе Р.И. Но цар. прав. не признав. бел-в как самост. этноса. Консоилид-и бел-в мешало отсут нац. гос-ности. Важн. признак. «Н.» – яз.

Даследчыкі бел. краю: Міхаіл Баброўскі (1784-1848) і Ігнат Даніловіч (1787-1843) – вывучалі стараж. к-ру беларусаў, што спрыяла ўзнікненню беларусазнаўства. Тэадор Нарбут – “Гісторыя літоўскага народа”(у 9 тамах). Іван Грыгаровіч – “Беларускі архіў старажытных грамат”(у 4 т.), “Слоўнік заходнерускай гаворкі”. Міхаіл Без-Карніловіч – “Гістарычныя звесткі аб знакамітых мясцінах у Б.”. Павел Шпілеўскі – “Падарожжа па Палессю і бел. краю”. Павел Баброўскі – “Матэрыялы для геаграфіі і статыстыкі Расіі, Гр. губерня”. Ян Чачот (1796-1847)–6 зборнікаў “Вясковых песень”. Браты Яўстафій і Канстанцін Тышкевічы – яны ў 1842г. у Лагойску стварылі 1-ы Б. музей старажытнасцей, 1855г. – Віленскі музей. Адам Кіркор, археол., этногр., - вытаў “Жывапісная Расія”. Аляксей Сапуноў– у п.80-х 3-ы тамы арх. д-таў “Віцебская старына”. Міхаіл Каяловія – з пазіцый зах.-русізма асвятляў гіст. Б. У др.п. 19ст. з’яўляюца грунтоўныя творы Насовіча“Слоўнік бел. гаворкі” (>30000 слоў)., Раманава, 3-х т. Карскага “Беларусы”. (канч. замац. Тэрмін “Беларусь”). Станаўлен. бел. л-ры і мовы: Адам Міцкевіч (1789-1855) – выкар. бел. фальклор – “Дзяды”, “Свіцязянка”, “Пан Тадэвуш”, “Гражына”. Віцэнт Дунін-Марцінкевіч (1807-1884) -1-ы класік новай бел. л-ры – “Сялянка” (“Ідылія”). Янка Лучына (Іван Неслухоўскі, 1851-1897)– пасля смерці зборнік паэзіі “Вязанка”. Уладзіслаў Сыракомля (1823-1862) – сялянск. тэматыка у вершах. Паўлюк Багрым (1812-1891) – дайшоў толькі 1 верш “Зайграй, зайграй, хлопца малы..”. Ян Баршчэўскі (1784-1851) – узорам рамант. прозы - “Шляхціц Завальня, або Б. у фант. апавяданні”. Францішак Багушэвіч (1840-1900) – у к.19ст. зборн. вершаў “Дудка беларуская” і “Смык беларускі”. Жывапіс: традыц. з’яўляецца гіст. партрэт, а новымі – пейзаж і бытавы. На змену класіцызму прыходзіць рамантызм, які ў 40-я гг. 19ст. змяняецца рэалізмам. Віленская школа жывапісу. Іван Хруцкі (1810-1885) – пачын. жанра нацюрморта – “Партрэт невядомай з кветкамі” «Садавіна і агародніна». Казімір Альхімовіч (1840-1916) – “Пахаванне Гедыміна”. Гараўскі (1833-1900) – “Вечар у Мін. губерні”. Нікадзім Сілівановіч (1834-1919) – выканаў у выглядзе мазаічнага пано “Тайная вячэра”,«Пастух», «Де­вочка», «В школу», Горавскій «Болото». Тэатр: 1852г. стварэнне 1-й бел. трупы Дуніна-Марцінкевіча. Станіслаў Манюшка – бацька пол. класічнай музвкі. Арх-ра: у пач.19ст. зарад. класічны, а з сяр. 19ст. пач. ўст-ца рамантычны стыль. Віленская арх-ная школа. У Б. працуюць арх-ры – Львоў, Стасаў, Гуцэвіч. Палацава-паркавы комплекс графа Румянцава ў Гомелі (класіцызм), палацы у Жылічах і Снове (Бабруйск. і Нясвіжск. р-н), Петрапалаўскі сабор у Гомелі. У к.19ст. усталёўваецца эклектыка (гэты стыль вызначаўся выкарыстаннем і спалучэннем розных мастацкіх элементаў і напрамкаў). Пабудовы ў стылі готыкі – псеўдаготыка. Неарускі (псеўдавізант.)стыль–звязаны з умаца-нем уплыву царк