46. Аднародныя члены сказа.

Спалуч. аднар. чл.павінна адпавядаць шэрагу граматыка-стылістычных і лагічн. патра6ванняў. 1)дзяленне павінна мець адну аснову, г.зн. ад6ывацца па адной прымеце; 2)чл. дзялення павінны ўзаемавыключацца (словы дзеці і школьнікі не выключаюць адзін аднаго, 6о школьнікі – паняцце відавое ў адносінах да радавога - дзеці); 3)Аднар. чл.не заўсёды маюць аднолькавую граматычн. форму. Яны м.6. выражаны рознымі часцінамі мовы, аднак з’яўляюцца аднар., таму што выражаюць адну і тую ж сінтаксічн. катэгорыю. Калі ж чл. сказа, якія павінны 6ыць аднар., пастаўлены ў розн. Граматычн. формах і адказваюць на розн. пыт., то сувязь паміж імі парушаецца: пытанні а6 удзеле ў грамадскім жыцці, як дысцыпліна; 4)Нельга спалуч. у аднар. рады члены, якія выражаны даданым сказам і ўскосным склонам назоўніка; 5)Нельга злучаць у якасці аднар. сінтаксічных адзінак таксама дзеепрым., дзеепрысл. словазлучэнні і дадан. сказы; 6)Не спалуч. ў якасці аднар. чл. інфінітыў і наз.: я лю6лю маляванне і спяваць; 7)Пры наяўнасці а6агульняючых слоў аднар. чл. павінны дапасавацца да іх у скл.; 8)А6агульн. сл. у якасці радавога паняцця павінна ўключ. у ся6е аднар. чл. у якасці відавых паняццяў; 9)Канструкцыі з постпазіцыяй а6агульн. сл. 6ліжэй да сродкаў пісьм. маўлення, яны 6ольш экпрэсіўныя, часта ўзмацняюць выразнасць, мастацкасць маўлення. 10)Памылкі ў выкарыстанні аднар. чл.тлумачацца і тым, што не ўсе сл., ужытыя ў якасці аднар., могуць лесічна спалуч. са сл., ад якога яны залежаць.

47. Экспрэсіўнае вылучэнне членаў членаў сказа.

Гэта элементы вуснага маўлення, якія шырока пранікаюць у пісьмовае.

Адчляненне (сегментацыя). 1) “Назоўны ўяўлення” – назоўнік вынесены ў акцэнтуемую пазіцыю падкрэслівае, вылучае тэмы наступнага сказу, стварае асабліваю напружанасць выкладу (загалоўкі). 2)ужыванне канструкцый з папярэджваючым займеннікам, за якім ізде назоўны склон, што яго тлумачыць. 3) адчлянены ў пачатку каза назоўнік пасля паўзы ўзнаўляецца пры дапамозе займенніка 4) адчляніць можна можна любы член сказа. Характэрнасць — сярэдзінная паўза (на пісьме — коска, працяжнік, клічнік, пытальнік).

Далучэнне (парцэляцыя). Дабаўленне да асноўнага выказвання дадатковых звестак і тлумачэнняў, якія ўзнікаюць у свядомасці гаворачага ўжо пасля таго, як выказана асноўная думка. Могуць быць злучнікаыя і бяззлучнікавыя. Стварае ўражанне паступовага, нарастаючага развіцця думкі, уражанне непасрэднасці маўлення, калі фраза складваецца як бы без папярэдняга абдумвання.

Анакалуф. Структура пачатку сказа разыхрдзіцца са структурай яго канца. Адхіленне ад нормы, як стылістычны прыём.

48. Паралельныя сінтаксічныя канструкцыі.

У якасці такіх канструкцый часта выступаюць даданыя сказы і асобныя члены сказа. У складаназалежных сказах даданы азначальны член можа быць заменены адасобленым дзеепрыметным словазл., даданы часу – адасобленым дзеепрысл словазл або канструкцыяй з аддзеяслоўным назоўнікам. Пры кожнай замене мяняюцца як сэнсавыя, так і стылістычныя асаблівасці сінт канструкцый. Трэба выбіраць тую, якая найбольш адпавядае мэце і зместу выказвання.

Складаныя сказы любого тыпу х-ца сэнсавым адзінствам аб’яднаных частак. 1) Пры пабудове складаных сказаў шырока выкарыстоўваецца сінтаксічны паралелізм, г.зн. кожная наступная сінтаксічная адзінка будуецца па тыпу папярэдняй – мае аднолькавы склад членаў сказа, аднолькавы парадак слоў, што стварае ўнутраную сіметрыю. У мастацкім маўленні сінтаксічны паралелізм выкарыстоўваецца як прыём, з дапамогай якога ствараецца асаблівая экспрэсіўная атмасфера кантэксту, часцей узвышаная, лірычная. Прыказкі! 2) У пісьмовым маўленні шырока выкарыстоўваецца экспресіўны прыём паўтарэння злучнікаў і злучальных слоў у складаных сказах з некалькімі даданымі.