1. Қаныш Сәтбаев.

Қаныш Имантайұлы Сәтбаев (1899-1964 ж.ж.)-аса көрнекті ғалым, академик. Қазақстан ғылымының негізін салған. Қазақ ССР Ғылым Академиясының шаңырағын көтерген және оның тұңғыш президенті. Ғылым саласында тұңғыш Лениндік сыйлық алған және де ол Мемлекеттік сыйлық лауреаты. Қазақта тұңғыш аспан денелеріне есімі берілген ғұлама және тұңғыш академик атағын алған ғылым адамы.

21-билет

1. Ахмет Байтұрсынов (1873-1937 ж.Ж.)

Торғай

2. Сабақтас құрмалас сөйлемнің баяндауыш тұлғаларының жасалуы.

Құрамындағы жай сөйлемнің біреуінің көбіне алғашқысының баяндауышы тиянақсыз тұлғада келіп, екіншісіне бағына байланысқан құрмаластың түрін сабақтас құрмалас дейміз.

Сабақтас құрмаластың құрамындағы бірінші сөйлем баяндауышы тиянақсыз тұлғада келетіндіктен, ол өз бетімен жеке тұрып сөйлем бола алмай, келесі жай сөйлемге бағына байланысады. Сабақтас құрмаластың жасалу жолдары бағыныңқы жай сөйлемнің баяндауыш тұлғаларына қарай белгіленеді. Бағыныңқы сөйлемнің баяндауыштары етістіктің көсемше, шартты рай тұлғалары мен есімше тұлғаларына кейбір жалғау, жұрнақ үстеліп, немесе септеулік шылаулар тіркескен түрінен болады.

3. Көп нүктенің орнына қажетті әріпті қойындар:

Қымыз, өмір, нағашым, өнерлі, ұшқыш.

22-билет

1. Шәкәрім.

Шәкәрім Құдайбердіұлы Туған жері қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Шыңғыстау бөктерінде 1858 ж. шілденің 11де дүниеге келген. Оның әкесі Құдайберді Құнанбайдың үлкен бәйбішесі Күнкеден туған, Абаймен әкесі бір, шешесі бөлек. Шәкәрім сонда Абайға немере іні болып келеді. Шәкәрім Құдайбердіұлы — ақын, жазушы, аудармашы, композитор, тарихшы және философ. Оның еңбектері: «Түркі, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі», «Қазақ айнасы», «Үш анық», «Мұсылмалдық кітабы».

2. Шәкәрімнің өлеңін жатқа айт.

Mал да аяулы, жан да аяулы болса егер.

Mал да аяулы,

жан да аяулы болса егер -

Малды аяма,

жаның үшiн малды сат!

Жан да аяулы,

Жaр да аяулы болса егер -

Жанды аяма,

Жaрың үшiн жанды сат!

3. Көп нүктенің орңына септеулік шылауларды қойып жазындар:

Латифа кітап оқу үшін кітапханаға барды. Мен кітапханаға дейін Латифамен бірге бардым. Күн сайын кітап оқұды әдетке айналдырдым.

23-билет

1. Наурыз мейрамы.

Наурыз — әлем халықтары арасындағы ежелгі және жылдың жаңаруын алғаш әйгілеп, адамзатқа дәстүрлеген бірден бір әуелгі мереке. Бұл дәстүрдің аталуы мен «наурыз» сөзінің таралу аумағына қарағанда, оның адамзаттық жыл мерекесі екенін мойындауға тура келеді.

2. ҚР-ның «Тіл туралы» Заңы туралы әңгімелеп бер.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі-қазақ тілі. Мемлекеттік тіл- мемлекеттің бүкіл аусағында қоғамдық қатынастардың барлық саласында қолданылатын мемлекеттік басқару, заң шығару, сот ісін жүргізу және іс қағаздарын жүргізу тілі. «ҚР Тілдер туралы» Заңда 6 тарау бар:

1-тарау: жалпы ережелер; 2-тарау: тіл-мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарында. 3-тарау: тіл-білім беру, ғылым, мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары саласында. 4-тарау: тіл-елді мекен атауларында, жалқы өсімдерде, көрнекті ақпаратта. 5-тарау: тілді құқықтық қорғау. 6-тарау: тілді шетелдермен және халықаралық ұйымдаомен қатынастарда пайдалану.

25-билет

1. Қазіргі қазақ тілі.