21. Развіццё нацыянальнага радыё, пачатак дзейнасці бел тэлебачання ў др пал 50-х –перш пал 60-х гг.

Пасля ВАВ бел радыевяшч у сваім разв прайшло нек-кі этапаў.1-пасляваеннае аднаўленне сеткі масавага радыевяшч на ўсей тэр Бел. 2- пер імклівага развіцця, тэхнічнага і прафесійнага забяспяч.3-час паліт дэградацыі і эканамічн застою ў сав краіне.

1-у вер 1943 г рашэннем бел ўрадаі ЦК КПБ быў створ Камітэт па дадыефікацыі і радыевяшчанні пры Савеце Нар каміс БССР. У канцы саквака 1944г у вызваленым Гомелі пачала працав радыест імя Саўнаркома БССР, і з гэтага часу фактычна пачалося сістэмнае аднаўл радыёвяшч па ўсей рэсп-цы. У 1944 г былі адноўлены 174 радыёвузлы, пачалі працаваць абласныя радыёкамітэты, былі створаны гарадскія і раенная арганізацыі мясцовага радыёвяшч. Да 1 мая 1945 г у Мінску была ўведзена ў эксплуатацыю новая радыёст, якая абвясціла нас-цтву Бел аб заканч вайны.

2-пачын ў 1946 г і заканчв ў 1965. Ужо ў 1946 г у рэсп-цы працавала 12 абл і 121 раенныя рэдакція радые. Раступова расло праф майстэрства радыежурн-ў. Большая палова тэр рэсп была ахоплена правадным радыё. Перадачы бел радые вяліся на бел і руск мовах. З кастр 1960 Усесаюзнае радыё пачало працаваць поўныя суткі. У выніку павялічылася масавая інфарм-я і аўдыторыя радые. Радыёст Беларуская маладзежная-папулярная.

3- 1965-85., вызначальны пер. У 1963 на вул Чырвонай пабудав Дом радые, абсталяваны суч апаратур, што ствар спрыяльн умовы для далейшага якаснага разв бел радые. У др пал 60-пач 70-х гг адбываецца арганізацыйная рэканструкцыя радые і ТБ. У 1970 быў створ Дзярж камітэт Сав Мін БССР па ТБ і радыёвяшч.Значным дасягненнем журн-ў радык было стрвар ў кастр 1972 інфармац-музычн радыест Крыніца.

Можна лічыць, што да 1980-х гг бел радые, няглезячы на вядосыя абмежаванні партыйнай цэнзуры, назапасіла вялікі вопыт адлюстрвання сав рэчаіснасці. Такія перадачы, як Актуальны мікрафон, Вячэрнія зарніцы,ю Сябяседнік, Жадаю Вам, У абедзенны перапынак, Моладзі пра музычнае мастацтва, радыёстанцыя Рамантыкі і мн інш запомніліся пакаленням беларусаў і переходзілі з аднаго дзесяцігоддзя ў другое, не губляючы сваіхэ слухачоў. У радыёэфіры прагучалі лепшыя творы Купалы, Коласа, Крапівы, Мележа, Брыля, Чыгрынава, Сачанкі, Быкава, Бураўкіна.

20-30-я пачалася інтэнсіўная прца па ствар тб.1932-магчымасць паказваць рухомую картынку, 1934- аддзел тб Усесаюзнага радыёкамітэта. 15 ліст 34-першая рэгулярн перадача. 10сак 39-рэгулярнае тэлевяшч (фільм аб адкрыцці 18 з’езда вкп(б). прадугледжв забяспяч нас-цтва тв.перш мінскія тэлеперад у 56г складв з эстрадных канцэртаў і тэатр пастановак. 21 студз 56-на бт адбылася першая перадача з мінскай студыі тб.60- пастанова цк кпб аб мерах паляпш тэлевізійнага вяшч ў рэсп, 62- пастан аб мерах па далейшым паляпшэнні работы радыевяшч і тб ў рэсп-цы.

22. Пытанні развіцця навукі, культуры і адукацыі на старонках перыядычных выданняў у сярэдзіне 50-х– першай палове 60-х гг. Хх ст.

Развівалася далей і белар. нац. культура. Імены: Я. Купалы, Я. Колаа, К. Чорнага А. Куляшова і інш. Прадстаўнікоў белар.творчай інтэлігенцыі сталі шырока вядомымі. У чэрвені 1940 г. у Маскве прайшла Першая дэкада бел.мастацтва і літ-ры. Задоўга да дэкады пачалося асвятленне падрыхтоўкі да яе на старонках газет “Звязда”, “Советская Белорусіія”. Газеты друкавалі рэцэнзіі на новыя спектаклі ў драматчыных і оперных тэатрах, пісалі пра новыя раоты белар. кампазіт., выканаўцаў, скульптараў, мастаўкоў, пра юбілеі А. Астроўскага, В. Караленкі, Д.Пісарава, І.Тургенвеа і інш.рус.пісьмен.

У “Звязде”, “Советск.Белорусс.” выступалі М. Клімковіч, П. Глебка, М. Калачынскі, С. Дзяргай, П. Броўка, М. Паслядовіч, Ф. Шынклер, К. Крапіва, К. Чорны, М. Лынькоў, Э. Самуйленак. Але трэба сказкаць, што сустрычы чытачоў з пісьменнікамі былі не вельмі частымі, а творы, што друкаваліся былі іншы раз не лепшымі. У “Звяздзе” з рэцэнзіямі на новыя творы бел.пісьм. часта выступаў М. Кліомковіч. У газеце перажаваюць вельмі сухія, напісаныя казеннай моваю артыкулы і заметкі.

Няма ўдумлівага падыходу: ці захвальваюць, ці “кладуць на лапаткі”. Мала аб драматургіі і тэатры”.

18 чэрвеня 1940 г. у“Звяздзе” з артыкулам “Да вынікаў дэкады” выступіў намеснік старшыні камітэта па спрапвах мастацтваў пры СНК БССР А. Саладоўнікаў. Ен расказаў, як маскоўскімі гладачамі былі ўспрынячты работы опернага тэатра-оперы Я. Цікоцкага “Міхась Падгорны”, А. Туранкова “Кветка шчасця”, А. Багатырова “У Пушчах Палесся”.

Навука. 1957- запуск у космас 1-га штучнага спадарожніка. → Космас- цэнтр тэма. Асобы, навуковыя кадры, дасягненні вучоных. Дасягненні сав вучоных у галіне сельск гасп, хім прамысловасці.

Культура. Новыя рубрыкі, прысвеч вядомым беларусам. “Чырвоны сцяг” (Маладзечна) рубрыка “Нашы знатныя землякі” (пра Купалу, Багдановіча, Дзяржынскага); “Мінская праўда” пра Крапіву, Труса, Глебку. Са старонак СМІ выступ бел пісьм Крапіва, Лойка, Шамякін. Аднак афіц пазіцыя цэнтр кіраўніцтва – манапалізацыя духоўнай сферы, адзінае сав грамадства, а не дробныя нацыянальнасці. Выраўноўванне дух сферы, што несла шкоду нац культуры і свядомасці. Аслабела нац пачуццё. → Лім, Полымя, Маладосць- фактар захавання нац традыцый у прэсе. Там аб’ядноўв. пісьмен, якія цвяроза глядзелі на сітуацыю (Быкаў, Пташнікаў, Сачанка, Чыгрынаў, Гілевіч, Караткевіч, Барадулін, Бураўкін, Лойка). Утварэнне творчых саюзаў: пісьм, жур-аў, кампазіт, тэатр дзеячаў.

Адукацыя. 60-ыя- бел адук губляе нац рысы. Рускамоўнасць. Падручнікі з Масквы. Галоўнае, што патынне аб нац аснове навучання практычна не падымалася.Затое гаварылі пра: сяр 50-ых амаль ліквід непісьменнасць у БССР, пераход на 8-гадовую абавязк адукацыю, узровень школьнага навучання – еўрапейскі, развіццё спец, сярэдне-тэхн і вышэйшай адук. У вобл культуры і адук сціралася мяжа паміж горадам і вёскай.

У “Звяздзе” і “СБ” новыя аддзелы: навукі і школ, літ-ры і мастацтва. Увогуле расло пашырэнне інфармаванасці насельніцтва аб культ, навук падзеях.