20. Развитие театра после 1917г.

Одним из эффективных средств массового воздействия на народное самосознание являлся национальный театр.В ноябре 1921 г. под руковоством Родзевича участники музыкально-драматического кружка в Вильно поставили пьесу Я. Купалы. В октябре 1921 г. под руководством Ф. Олехновича был создан белорусский объездной театр, который начал свою деятельность постановкой в Лиде спектакля па пьесе Ф. Олехновича «Птица счастья». Однако деятельность этого театра была недолгой. С целью создания в Западной Беларуси основы для профессионального театра, а также для расширения национальной культуры, в марте 1922 г. в Вильно была основана театральная студия под названием «Беларуская драматычная майстроўня». Руководителями студии были Красинский, А. Михалевич, Л. Родзевич. Репертуар театрального коллектива составляли острые по своей социальной направленности пьесы «Раскіданае гняздо» Я. Купалы, «В зимний вечер» Э. Ожешко. БДМ работала с перерывами до 1925 г. В 20-е гг. ХХ в. усилиями деревенских любителей сценического слова по всей Западной Беларуси были налажены театральные представления, которые кроме развлекательного характера несли в широкие массы идеи национальной и социальной свободы. Однако главная проблема – создание профессионального национального театра в Западной Беларуси ─ не была решена по причине отсутствия финансовой поддержки со стороны государства. Следующий этап в развитии театрального искуства в Западной Беларуси был связан с деятельностью таких культурно-просветительских организаций, как Товарищество белорусской школы (1921 – 1936) и Белорусского института хозяйства и культуры (1926 – 1936). Кружки, созданные этими организациями во 2-й половине 20-х – 30-х гг. ХХ в., покрыли густой сеткой всю Западную Беларусь. При кружках работали драматические и хоровые секции, которые организовывали представления по всему краю.

Новыми произведениями обогатилось театральное искусство. На сценах театров с успехом шли пьесы А. Макаенка "Лявониха на орбите", "Извините, пожалуйста", И. Мележа "Люди на болоте", А. Адамовича "Война под крышами". В 1987 г. в БССР работало театров, музыкальных, драматических, кукольных. Увеличилось количество театральных постановок по национальной драматургии. В репертуарах драматических театров - пьесы по истории культурного наследия, такие как "Казимир Лыщинский", "Князь Витовт", "Шляхтич Завальня", "Тутэйшыя", "Знак беды", "Крест Ефросиньи Полоцкой" и др. Государственную премию Республики Беларусь получила постановка балета "Страсти" ("Рагнеда").

23. Развитие литературы в б. В нач. 20 в.

На лепшыя дасягненні літаратуры другой паловы XIX ст., на традыцыі, закладзеныя К.Каліноўскім, Ф.Багушэвічам, Я.Лучынам, А.Гурыновічам, абапіралася новая беларуская літаратура пачатку XX ст. Развівалася яна таксама і пад дабратворным уплывам рускай, польскай і ўкраінскай літаратур. Менавіта ў пачатку XX ст. бела-руская літаратура набыла рысы развітай літаратуры з разнастайнымі жанрамі і стылявымі накірункамі. Новыя тэмы, матывы і вобразы прынесла ў беларускую літаратуру Цётка (А.Пашкевіч). Яе кнігі рэвалюцыйных вершаў "Скрыпка беларуская" і "Хрэст на свабоду" сталі першымі арыгінальнымі зборнікамі беларускай паэзіі XX ст. Цётка з'явілася адной з пачынальнікаў апавядальнага жанру. Яна налісала чытанку "Першае чытанне для дзе-так-беларусаў".

Як народны паэт, адзін з заснавальнікаў беларускай літаратуры і беларускай літаратурнай мовы, нацыянальнай школы перакладу - Я.Купала (І.Д.Луцэвіч). Першы яго верш "Мужык" быў апублікаваны ў маі 1905 г., а першы зборнік вершаў "Жалейка" ўбачыў свет у 1908 г. Найболып значны паэтычны зборнік Я.Купалы дарэвалюцыйнай пары — "Шляхам жыцця". Героіка-рамантычныя паэмы Я.Купалы "Курган", "Бандароўна" вылучылі яго як стваральніка класічнага нацыянальнага эпасу. П'есы Я.Купалы "Паўлінка", "Раскіданае гняздо".

Я.Колас (К.М.Міцкевіч). Першы верш паэта "Наш родны край" з'явіўся ў друку ў 1906 г. Першы зборнік вершаў "Песні-жальбы" быў надрукаваны ў 1910 г. У сваёй грамадзянскай лірыцы Я.Колас часта звяртаецца да селяніна, імкнучыся абудзіць яго свядомасць. У 1912 г. выйшаў першы зборнік яго празаічных твораў "Апавяданні". Я.Колас пачаў стварэнне сваіх класічных паэм "Новая зямля" і "Сы-мон-музыка".

Адзіны паэтычны зборнік "Вянок" належыць М.Багдановічу, аднак ён дазволіў паэту заняць значнае месца ў беларускай літаратуры. М.Багдановіч узбагаціў беларускую лірыку новымі тэмамі, вобразамі і формамі. Для яго лірыкі было характэрна паглыбленне ва ўнутраны свет героя, філасофскі роздум. Акрамя вершаў М.Багдановіч пісаў празаічныя творы, літаратуразнаўчыя і публіцыстычныя артыкулы.

У беларускай літаратуры пачатку XX ст. раскрыліся творчыя здольнасці М.Гарэцкага, З.Бядулі, Ц.Гартнага, К.Каганца. Новая беларуская літаратура пачала знаходзіць прызнанне ў суседніх, перш за ўсё славянскіх, народаў, паступова ўключацца ў сусветны гісторыка-літаратурны працэс.