Руска-беларускі слоўнік

А

Агентство по купле-продаже иностранной валюты – агенцтва па куплі-продажу замежнай валюты

Агентский – агенцкі

Аккредитив – акрэдытыў

Акциз – акцыз

Анализ качества продукции – аналіз якасці прадукцыі

Аннулирование – ануляванне

Аппелировать – апеляваць

Арендодатель – арэндадаўца

Аттестация – атэстацыя

Аукционист – аўкцыяніст

Б

Банковские услуги – банкаўскія паслугі

Банкрот – банкрут

Барышник – перакупшчык, гандляр

Безвозмездно – бязвыплатна, дарма

Безналичный (расчёт) – безнаяўны (разлік)

Безработица – беспрацоўе

Безрасчётный – неашчадны

Безрезультатный – безвыніковы

Безубыточность – бясстратнасць

Бесхозяйственный – безгаспадарчы

Биеннале – біенале (б’енале)

Биржа труда – біржа працы

Благо – даброты

Благоприятные условия – спрыяльныя ўмовы

Благоприятствовать – спрыяць

Благосостояние – дабрабыт

Блицролик – бліцролік

Бойкотироват – байкатаваць

Бонусные скидки – бонусныя скідкі

Брендинг – брэндзінг

Брифинг – брыфінг

Бросать жребий – кідаць жэрабя

Бросовый (экспорт) – стратны (экспарт)

Бывший – былы

Бюджет – бюджэт

В

В виде исключения – як выключэнне

Ведомство по вопросам оплаты труда – ведамства па пытаннях аплаты працы

Вексель – вэксаль

Веритель – давернік

Видеореклама – відэарэклама

Визитная карточка (визитка) – візітная картка (візітка), візітоўка

Вицэ-президент – віцэ-прэзідэнт

Вкладчик – укладальнік

Влияние – уплыў

Внедрение – укараненне

Внедрять – укараняць

Внепроизводственный – пазавытворчы

Внешнеторговый – знешнегандлёвы

Вовлечение в потребление – далучэнне да спажывання

Возглавлять – узначальваць

Возмещение – пакрыццё

Возможность – магчымасць

Вознаграждение – узнагарода

Воплощение – увасабленне

Возросший (спрос) – узрослы (попыт)

Волокита – цяганіна

Воспроизводство – узнаўленне (рэпрадукцыя)

Воссоздание – аднаўленне

Вследствие – з прычыны

Всемирный банк – Сусветны банк

Вспомогательный – дапаможны

Вторичный – другасны

Втридорого – вельмі (надта) дарагі

Выгодный контракт – выгадны кантракт

Выполнение – выкананне

Выпускаемая продукция – выпусканая прадукцыя

Выручка – выручка, угандляваныя грошы

Высокий уровень работоспособности – высокі ўзровень працаздольнасці

Высокооплачиваемый – высокааплатны

Высокопроизводительный – высокапрадукцыйны

Г

Гарантирование – гарантаванне

Гарантия производства – гарантыя вытворчасці

Генеральный подрядчик – генеральны падрадчык

Гибкий – гнуткі

Глава учётного аппарата – кіраўнік апарату ўліку

Главбух – галоўбух

Годичный – гадавы

Годный – прыдатны

Горячая дискуссия – гарачая дыскусія

Государственно-административная деятельность – дзяржаўна-адміністрацыйная дзейнасць

Гражданский – грамадзянскі

Д

Датировать – датаваць

Движимость – рухомая маёмасць; рухомасць

Двойная запись – падвойны запіс

Двухсторонний обмен – двухбаковы абмен

Дебитор – дэбітор

Дебиторская задолженность – дэбіторская запазычанасць (завінавачанасць)

Девальвация – дэвальвацыя

Дееспособность – дзеяздольнасць

Действующее (лицо) – дзейная асоба

Деловая активность – дзелавая актыўнасць

Деловой визит – дзелавы візіт

Деловые бумаги – справавыя паперы

Делопроизводство – справаводства

Демпинг – дэмпінг

Денежная ссуда – грашовая пазыка

Денежное пособие – грашовая дапамога

Деноминация – дэнамінацыя

Депанент – дэпанент

Депозит – дэпазіт

Держатель акций – трымальнік акцый

Дешивизна – таннасць

Деятельность в области прогнозирования – дзейнасць у галіне прагназавання

Дивиденд – дывідэнд

Дилер – дылер

Директ-маркетинг – дырэкт-маркетынг

Дилетантство – дылетанцтва

Длительность – працягласць

Доверенность – даручэнне

Довести до банкротства – давесці да банкруцтва

Договор – дагавор, дамова; умова

Договорная цена – дагаворная цана

Доджер – доджар

Долговое обязательство – даўгавое абавязанне

Долгосрочный – доўгатэрміновы

Должность – пасада

Дополнительное ассигнование – дадатковае асігнаванне

Дополнительные льготы – дадатковыя льготы

Допустимый предел – дапушчальная мяжа

Достижение цели – дасягненне мэты

Досуг – вольны час

Доход – даход, прыбытак

Дочерняя компания – даччыная кампанія

Е

Евродоллары – еўрадолары

Еврооблигация – еўрааблігацыя

Единовременное пособие – аднаразовая дапамога

Единоначалие – адзінаначалле

Ежегодно – штогод

Ежегодный – штогадовы

Ежедневный – штодзённы

Ежеквартальный – штоквартальны

Естественная убыль – натуральная страта

Ж

Жалоба – скарга

Жалобщик – скаржнік

Желаемое – жаданае

Жертва – ахвяра

Жиро – жыра

Журнал – часопіс (перыядычнае выданне); журнал

Жизненный цикл товара – жыццёвы цыкл тавару

З

Заведующий складом – загадчык склада

Заверенный (документ) – засведчаны, завераны

Зависимость – залежнасць

Задаток – задатак

Заём – пазыка

Заимодавец – пазыкадаўца

Закрыть счета – закрыць рахункі

Заместитель – намеснік

Запрещение – забарона

Заседание совета руководителей – пасяджэнне савета кіраўнікоў

Затраты – выдаткі

Знак сертификации – знак сертыфікацыі

Значительное количество – значная колькасць

И

Избыток – лішак

Играть на бирже – гуляць на біржы

Извещение (авизо) – паведамленне (авіза)

Извлекать пользу – атрымліваць карысць

Изделие (изготовление) – выраб

Издержки – выдаткі

Износ – знос, зношванне

Изобилие (достаток) – багацце, дастатак

Изобретение – вынаходніцтва

Изъятие из обращения – зняцце з абарачэння

Имеющийся спрос – наяўны попыт

Индоссамент – індасамент

Иностранное предприятие – замежнае прадпрыемства

Интерактивная реклама – інтэрактыўная рэклама

Информация – інфармацыя

Искусное изделие – майстэрскі выраб

Исполнительный – выканаўчы

Использование – выкарыстанне

Испытание – выпрабаванне

Исследование рынка – даследаванне рынку

Истец – ісцец

Источник доходов – крыніца прыбытку

Исчисление – вылічэнне

К

Казна – казна, скарб (дзяржаўная ўласнасць); скарб (маёмасць)

Качество – якасць

Клиринг – клірынг

Ключевые позиции – ключавыя пазіцыі

Колебание цен – хістанне цэнаў

Колесо маркетинга – кола маркетынгу

Коммерческий – камерцыйны

Коммершале – камершале

Коммивояжёр – коміваяжор

Компаньон – кампаньён

Конкуренция – канкурэнцыя

Коносамент – канасамент

Контракт – кантракт

Контрпредложение – контрпрапанова

Контролировать – кантраляваць

Косвенный – ускосны

Котировка – каціроўка

Кругооборт – кругазварот, кругаабарот

Куртаж – куртаж

Л

Лавка – крама

Лицензирование – ліцэнзаванне

Личная собственность – асабістая ўласнасць

Личное дело – асабовая справа

Лоббизм – лабізм

Лотерея – латарэя

Льгота – (і)льгота

М

Мастер – майстар

Масштаб (цен) – маштаб (цэнаў)

Маркетинговые коммуникации – маркетынгавыя камунікацыі

Материально ответственное лицо – матэрыяльна адказная асоба

Мегамаркетинг – мегамаркетынг

Международные счётные единицы – міжнародныя падліковыя адзінкі

Межотраслевой – міжгаліновы

Межхозяйственный – міжгаспадарчы

Мелкий чиновник – дробны чыноўнік

Местное (кустарное) производство – мясцовая (саматужная) вытворчасць

Мировой – сусветны

Младший компаньон – малодшы кампаньён

Модератор – мадэратар

Мошенничество – ашуканства, махлярства

Мощность – магутнасць

Н

Наблюдатель – наглядальнік

Надбавка – надбаўка

Надлежащий – належны, адпаведны

Назначенное лицо – прызначаная асоба

Накопительные документы – накапляльныя (намнажальныя) дакументы

Накопление капитала – назапашванне капіталу

Наличный товар – наяўны тавар

Налоговая скидка – падаткавая скідка

Налоговое ведомство – падаткавае ведамства

Налогообложение – падаткаабкладанне

Наниматель – наймальнік

Наносить ущерб – наносіць урон (страту)

Направление (документ) – накіраванне

Наследство – спадчына

Насыщенный – насычаны

Недостаток – недахоп

Недостаточное употребление – недастатковае спажыванне

Независимый участник – незалежны ўдзельнік

Неофицальная беседа – неафіцыйная размова (гутарка)

Непредвиденный случай – непрадбачны выпадак

Нетто – нета

Неудовлетворяющий спросу населения – незадавальняльны попыту насельніцтва

Неукоснительно – няўхільна

Носитель данных – носьбіт даных

Нужда – патрэба

О

Обеспечение – забеспячэнне

Обнаружить – выявіць

Обобществление – абагуленне, аграмаджанне

Обоснование эффективности – абгрунтаванне эфектыўнасці

Обратимость (валюты) – абарачальнасць, зваротнасць (валюты)

Оборотные средства – абаротныя сродкі

Оборудование – абсталяванне

Обратиться к собранию – звярнуцца да сходу

Общественный (социальный) успех – грамадскі (сацыяльны) поспех

Обязательство – абавязанне

Односторонний – аднабаковы

Оживлённая конкуренция – ажыўленая канкурэнцыя

Окончательная цена – канчатковая цана

Окупаемость – акупнасць

Опись – вопіс

Опросный лист – апытальны ліст

Опыт (эксперимент) – дослед

Опыт эксплуатации – вопыт эксплуатацыі

Основательный – грунтоўны

Осуществить руководство – ажыццявіць кіраўніцтва

Ответный – у адказ

Отрасль – галіна

Отрицательные последствия – адмоўныя вынікі

Отчёт – справаздача

Отчисления – адлічэнні

Оферта – аферта

Охрана (здоровья) – ахова (здароўя)

П

Паблик-рилейшнз – паблік-рылэйшнз

Паблисити – паблісіці

Партия изделий – партыя вырабаў

Первоочередная цель – першачарговая мэта

Переименовывать фирму – перайменоўваць фірму

Перерасход – пераразмеркаванне

Повременная оплата – пачасовая аплата

Повышение жизненного уровня – павышэнне жыццёвага ўзроўню

Поглощение – паглынанне; з’яднанне

Поддерживать преимущество перед конкурентами – падтрымліваць перавагу перад канкурэнтамі

Подразделение – падраздзяленне

Подчинить – падпарадкаваць

Поимённое голосование – пайменнае галасаванне

Показатель – паказчык

Покровитель – апякун

Полномочия – паўнамоцтвы

Положительный – станоўчы

Получать заём – атрымліваць пазыку

Поместить объявление – змясціць аб’яву

Помощник (ассистент) – памочнік (асістэнт)

Поощрительная премия – заахвочвальная прэмія

Поощрять – заахвочваць

Поручитель – паручыцель

Посетитель – наведвальнік

Последствие – вынік, наступства

Постановление – пастанова

Постоянные издержки – пастаянныя (нязменныя) выдаткі

Постфактум – пастфактум

Потребительские товары – спажывецкія тавары

Потребляемый – спажываны

Пошлинный – пошлінны

Предел цены – мяжа цаны

Предоставить скидку – даць скідку

Предполагаемый – меркаваны, мяркуемы

Предприимчивость – прадпрыемлівасць

Председатель – старшыня

Предусмотренный – прадугледжаны

Преимущество – перавага

Премировать – прэміяваць

Препятствие – перашкода

Пресс-кит – прэс-кіт

Прибыль – прыбытак

Привлечь – прыцягнуць

Признательность – удзячнасць

Приказ – загад

Принудительная ликвидация – прымусовая ліквідацыя

Приобретать – набываць

Причитающаяся сумма – належная сума

Проверить отчётность – праверыць справаздачнасць

Проверка исполнения – праверка выканання

Продажа – продаж

Продвигаться (по службе) – прасоўвацца, рухацца (па службе)

Продовольствие – харч

Производительность – прадукцыйнасць

Производство – вытворчасць

Промоушин – прамоўшын

Профессиональный – прафесійны, прафесіянальны

Р

Работа на найму – праца па найме

Рабочий механизм – рабочы механізм

Разгосударствление – раздзяржаўленне

Размер – памер, размер

Размер зарплаты – велічыня зарплаты

Разнообразный – разнастайны

Разрешение – дазвол

Распределение – размеркаванне

Распространить – распаўсюдзіць

Расторгать договор – касаваць дагавор

Расход – выдатак

Расценки – расцэнкі

Расчёт – разлік

Реклама в Интернете – рэклама ў Інтэрнэце

Рекламодатель – рэкламадаўца

Ремесло – рамяство

Репутация – рэпутацыя

Решающий (голос) – вырашальны (голас)

Рисковать – рызыкаваць

Ростовщик – ліхвяр

Руководитель – кіраўнік

Ручательство – парука

Рыночный – рынкавы, рыначны

С

Самоуправляющийся – самакіравальны

Сберегательная книжка – ашчадная кніжка

Световая реклама – светлавая рэклама

Свойство – уласцівасць

Сдача – здача, рэшта

Сделать карьеру – зрабіць кар’еру

Сделка – угода, здзелка, гешэфт

Себестоимость – сабекошт

Служащий – службовец

Смета – каштарыс

Сметная стоимость – каштарысная вартасць

Снабженец – забеспячэнец

Снабжение – забеспячэнне

Снижать (цену, налог) – зніжаць (цану, падатак)

Сноровка – спрыт

Собеседник – суразмоўца

Собрание – сход

Собственный капитал – уласны капітал

Совершенный – дасканалы

Совещательный голос – дарадчы голас

Совместное предприятие – сумеснае прадпрыемства

Совокупный – сукупны

Современный тип руководителя – сучасны тып кіраўніка

Согласованность – узгодненасць

Соглашение о финансировании – пагадненне аб фінансаванні

Содержательность работы – змястоўнасць працы

Создание – стварэнне

Создать себе имя – здабыць сабе імя

Сокрытие – утойванне

Состязаться – спаборнічаць

Соучастие – саўдзел

Спичрайтер – спічрайтар

Способный – здольны

Спрос – попыт

Среда – асяроддзе, асяродак

Средства – сродкі

Срок – тэрмін

Срочный – тэрміновы (спешны, неадкладны)

Ссуда – пазыка

Старший управляющий – старшы кіраўнік

Стоимостная база цэн – вартасная база цэн

Стоимость инвестиционных мероприятий – вартасць інвестыцыйных мерапрыемстваў

Страховщик – страхоўшчык

Существенный – істотны

Счёт – рахунак

Счёт издержек – рахунак выдаткаў

Сырьё – сыравіна

Т

Таможня – мытня

Текущий год – сучасны (цяперашні, гэты) год

Теневой – ценявы

Товар – тавар

Товарищество – таварыства

Толчок – штуршок

Торговый – гандлёвы

Торговля – гандаль

Требование – патрабаванне

Триеннале – трыенале

Трудоёмкость – працаёмкасць

Трудоустройство – працаўладкаванне

Точный – дакладны

У

Убедительный аргумент – пераканальны аргумент

Убыток – страта

Убыточность – стратнасць

Удержанный – вылічаны (утрыманы)

Удешевление – патанненне

Удобный – зручны

Умение спорить – уменне весці спрэчку

Умственный труд – разумовая праца

Уполномоченный агент – упаўнаважаны агент

Употребление – ужытак

Управление имуществом – упраўленне маёмасцю

Управление кадрами – упраўленне кадрамі

Управление по сбыту – упраўленне па збыце

Управленческая деятельность – кіраўніцкая дзейнасць

Управляющий – кіраўнік

Управляющий по кадрам – кіраўнік па кадрах

Упразднение должности – скасаванне (ліквідаванне) пасады

Усилие – намаганне

Условия поставки – умовы пастаўкі

Устав акционерной компании – статут акцыянернай кампаніі

Утверждение повестки дня – зацвярджэнне парадку дня

Участник – удзельнік

Учёт – улік, падлік

Учредитель – заснавальнік, фундатар

Учреждение – установа

Ф

Фактически – фактычна

Филиал – філіял

Финансирование – фінансаванне

Финансовая выгода – фінансавая выгада

Финансовая смета – фінансавы каштарыс

Х

Хозяин – гаспадар

Хозяйство – гаспадарка

Хранилище – сховішча

Хранение – захаванне

Хранитель – захавальнік

Ц

Целевой – мэтавы

Целесообразность – мэтазгоднасць

Ценные бумаги – каштоўныя паперы

Ценообразование – цэнаўтварэнне

Цепочка подчинения – ланцужок падначалення

Цивилизованный – цывілізаваны

Ч

Частный капитал – прыватны капітал

Чрезвычайное положение – надзвычайнае становішча

Э

Экономический подъём – эканамічны ўздым

Эффективное снабжение – эфектыўнае забеспячэнне

Я

Ярмарка, базар – кірмаш, рынак

Ярмарочный – кірмашовы

Тэмы вусных паведамленняў і рэфератаў

1. Мова. Асоба. Радзіма.

2. Мова – адзенне душы чалавека.

3. Моўная сітуацыя ў сучаснай Беларусі.

4. “Залаты век” у гісторыі беларускай дзяржавы.

5. Кастусь Астрожскi – славуты гетман Вялiкага княства Лiтоўскага.

6. Казiмiр Лышчынскi – выдатны беларускі гуманiст.

7. Тадэвуш Касцюшка – выдатны палiтычны i ваенны дзеяч Рэчы Паспалiтай.

8. Вацлаў Ластоўскі – выдатны палiтычны i культурны дзеяч.

9. Зыгмунт Мінейка – сын Беларусi i нацыянальны герой Грэцыі.

10. Славутыя жанчыны Беларусi.

11. Старажытны Менск.

12. Замкі на зямлі Беларусі.

13. Iгнат Дамейка – сын Беларусi i народны герой Чылi.

14. Мая будучая прафесія і яе перспектывы.

15. Што вы ведаеце пра свой факультэт і сваю будучую спецыяльнасць?

16. Якім павінен быць сучасны палітолаг/эканаміст.

17. Рэклама – рухавік прагрэсу.

18. Як прывабіць спажыўца?

19. Гандляр – не махляр.

20. Этыкет гандлёва-эканамічных зносін.

21. Гісторыя ўзнікнення грошай.

22. Тэхнічны прагрэс і экалогія.

23. Маркетынг – філасофія бізнесу.

24. XXI стагоддзе павінна быць стагоддзем гуманітарнай культуры.

25. Праблемы, што хвалююць сучасную моладзь.

Пытанні па курсе “Беларуская мова (прафесійная лексіка)”

1. Беларуская мова сярод іншых моў свету.

2. Этапы фарміравання і развіцця беларускай літаратурнай мовы.

3. Функцыі мовы ў грамадстве. Мова і маўленне.

4. Нацыянальная мова, яе формы і значэнне.

5. Літаратурная мова. Нормы літаратурнай мовы.

6. Арфаграфічная норма (правапіс галосных о, э, а і е, ё, я; прыстаўных галосных; і, ы, й пасля прыставак; правапіс галосных у складаных словах; правапіс прыстаўных зычных; правапіс мяккага знака і апострафа; правапіс спалучэнняў зычных; правапіс падоўжаных зычных; у і ў).

7. Беларуская арфаграфія і пунктуацыя (асноўныя змены ў сістэме беларускага правапісу).

8. Лексікалогія як раздзел мовазнаўства.

9. Лексічнае значэнне слова. Адназначныя і мнагазначныя словы.

10. Безэквівалентная лексіка беларускай мовы (у дачыненні да рускай).

11. Слоўнікавы склад беларускай літаратурнай мовы.

12. Лексіка беларускай мовы паводле паходжання.

13. Агульнаўжывальная лексіка і лексіка абмежаванага выкарыстання.

14. Актыўная і пасіўная лексіка.

15. Паняцці “тэрмін”, “тэрміналогія”.

16. Паходжанне і структура тэрмінаў. Тэрміны-інтэрнацыяналізмы.

17. Спосабы ўтварэння тэрмінаў.

18. Тэрміны і номены. Тэрміны і прафесіяналізмы.

19. Фарміраванне беларускай тэрміналогіі.

20. Галіновыя тэрміналагічныя слоўнікі.

21. Асноўныя тэндэнцыі сучаснага развіцця беларускай тэрміналогіі.

22. Паняцце білінгвізму. Моўная інтэрферэнцыя, яе віды.

23. Марфалагічная інтэрферэнцыя.

24. Сінтаксічная інтэрферэнцыя.

25. Функцыянальна-стылявая дыферэнцыяцыя беларускай мовы.

26. Навуковы стыль і яго характарыстыка.

27. Сістэма жанраў навуковай літаратуры (анатацыя, рэферат, рэзюмэ, тэзісы).

28. Навуковы тэкст: структура і моўнае афармленне.

29. Стылістыка афіцыйна-справавых папер.

30. Паняцці “дакумент” і “службовы дакумент”.

31. Класіфікацыя афіцыйна-справавых дакументаў паводле функцыянальнага прызначэння (асабістыя, распарадчыя, адміністрацыйна-арганізацыйныя і інш.)

32. Тэкст службовага дакумента. Віды запісу тэкстаў.

33. Справавыя лісты, іх разнавіднасці.

34. Моўнае афармленне і кампазіцыя справавых лістоў.

35. Культура маўлення і яе кампаненты.

Вучэбнае выданне