5.Жүйелік үзілісті ұйымдастыру

Мысалы, программаны орындау кезінде нөлге бөлу кездессе, ол оның мүмкін емес екенің хабарлап, машина жұмысын тоқтатады ; клавиатурадан символ терілсе, ол процессордың осының алдаңдағы ағымдық жұмысына үзіліс жасайды. BIOS – тың құрамында сыртқы құрылғылардың жұмысын басқару драйверлері де бар. BIO.COM (IBMIO.COM) – BIOS жүйесінің жұмысын ьолықтырушы бөлім. Ол сыртқы құрылғылар мен информацияны алмастырудың барлық операцияларын да орындайды. DOS.COM (IBMDOS.COM) – ның жұмысы – пайдаланушының программалары мен түрлі информацияны дискіге тиеу не одан оперативті есте сақтау құрылғысына ендіру, дискіде тиулі программаны жою және т.б.. Ол жад ұяшықтарымен орындалатын жұмыстарды да басқарады. COMMAND.COM – ның негізгі жұмысы – пайдаланушының программаларымен берілгендерді жадқа ендіру және өндеу. COMMAND.COM – ды командалық процессор деп те атайды. Ол ішкі не реззиденттікдеп аталатын түрлі командаларды да орындайды (DIR, COPY, REN, DELETE, CD, MD, RD, DATE, TIME, VER т.б..)

Есептеу желілері операциялық жүйелер басқаруымен жұмыс істейді. Негізгі желілік, операциялық жүйелерге NovellWare, Windows NT, OS/2, Warp Unix кіреді. Windows 95, 98 операциялық жүйелерінде құрамдас желілік құралдар бар

6.MS DOS ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫМЫ MS DOS (Microsoft Disk Operating System) операциялық жүйесі —16-разрядты персональдық компьютерлерде өте кең таралған ОЖ. Ол келесі негізгі модульдерден тұрады:

Енгізу/шығару базалық жүйе (BIOS);

Алғашқы қосылу блогі (Boot Record);

Енгізу/шығару базалық жүйенің кенейту модулі (IO.SYS);

өндеуді тоқтату модулі (MSDOS.SYS);

командалық процессор (COMMAND.COM);

MS DOS утилиттары.

Осы келтірілген әр бір модуль арнайы функция бөлігін орындайды.Осы модульдардың орналасу жерлері әр түрлі. Мысалы,енгізу/шығару базалық жүйе ардайым сақталатын құрылғада (ПЗУ-постоянная запоминающая устройство) орналасқан.

7.Бағдарлама - қабықшалар

Қабықшалар /Оболочки/ — бұл күрделі бағдарламалау жүйелерімен мысалы DOS –пен жұмыс істеу кезінде жұмысты женілдету үшін құралған бағдарламалар. Олар қолайсыз командалық қолданушы интерфейсің, графикалық интерфейсің немесе «мәзір» типті интерфейсің өзгертеді. Қабықшылар қолданушыға файлдармен және көп таралған сервистық қызметтермен жұмыс істеуге қолайлы. Қазіргі дербес компьютердің көп таралған қабықшылардың бірі - Norton Commander пакет бағдарламасы. Ол қамтамасыздандырады:

Құру, көшіру, жөнелту, атын өзгерту, жою, файлдарды іздеу, сонымен қатар олардың атрибуттарың өзгерту;

Каталог ағашын көрсету және адамның қабылдауына ыңғайлы енгізілген файлдар түрін сипаттау;

Құру, жаңарту және архивті ашу;

Мәтіндік файлдарды қарап шығу;

Мәтіндік файлдарды редакторлау;

Барлық DOS командаларының орындалуы;

Бағдарламалардың қосылуы;

Компьютер ресурстары жайлы ақпарат шығару;

Каталогтар құру және жою;

Компьютерлер арасында байланысты қолдау;

Модем арқылы электрондық почтаны қолдау.

90-ші жылдың басында әлем бойынша графикалық қабықша MS-Windows 3.х атақтылық алды. Оның артықшылығы: компьютерді қолайлы қолдануы және оның графикалық интерфейсі.

Norton Navigator қабықшасы— бұл Windows мүмкіншілігін кенейту барысында файлдарды басқару үшін қолданылатын алымды бағдарламалар жиыны. Барлық операцияларды орындау кезінде уақытты тиімді пайдаланады: файлдарды іздеу, көшіру және орын алмастыру, каталогтарды ашу.