10.7 Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасы

Өндірістік санитария – бұл жұмыскерлерді оладың денсаулығын қорғау жайлы еңбек жағдайын жасау мақсатында зиянды өндірістік факторларды зерттейтін, техникалық және гигиеналық шаралар жүйесі.

Еңбек гигиенасы – бұл адам ағзасына зиянды ортаның әсер етуін зерттейтін ғылым.

Өндірістегі негізгі зиянды факторлар келесілер болып табылады:

- жоғары шаңдылық және жұмыс аймағының жоғары газдылығы;

- жұмыс аймағындағы жоғарғы және төменгі ауа қозғалысы мен ауа ылғалдылығы;

- жұмыс аймағының немесе қондырғы бетінің төменгі немесе жоғарғы температурасы;

- шу деңгейінің жоғарлығы;

- діріл деңгейінің жоғарлығы;

- табиғи жарықтықтың аздығы немесе жоқтығы;

- жұмыс аймағының жеткіліксіз жарықтандырылуы.

Өнеркәсіптік санитарлық жағдай.

Есептеу орталықтарында санитария және гигиена бойынша өткізілетін төмендегідей іс – шаралар жұмысшыларға оңтайлы жұмыс жағдайларын құруға бағытталған:

а) жарық техникалық жағдай;

ә) психофизиолоиялық жағдай;

б) санитарлы – гигиеналық жағдай;

в) есептеу центірінің бөлмелеріндегі микроклимат.

Бұл жұмыс жағдайларының барлығы жұмысшыларға зиянды фактоларының немесе сәл болса да әлсіретуді немесе жоюды қамтамасыз етеді.

Жұмыс зонасының ауасына қойылатын жалпы санитарлы – гигиеналық талаптар

МСТ 12.1.005 – 02 құжаты кәсіпорындағы жұмыс зонасының ауасына қойылатын талаптарды бекітеді. Бұл стандарт микроклимат көрсеткіштеріне қойылатын жалпы санитарлық - гигиеналық талаптар мен жұмыс зонасының ауасының зиянды заттарының шегі жұмыс орнының қайда орналасқанын тәуеліз орнатады.

Өндірісте тиімді жұмыс жағдайын құру үшін, жұмыс орнында санитарлы – гигиеналық шарттарды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, өндірістік санитария сұрақтары және өндірістік жарақат пен кәсіби ауруларды төмендету қатерлі мәселелері зор маңызға ие.

Қалыпты еңбек щарттарын құру үшін, сәтсіз жағдайларды, сонымен қатар өндірістрдегі өрттер мен жарылыстарды жою керек.

Өндіріс пен тұрғылықты аудандардың арасында санитарлы – қорғау зоналары құрылады. СНм Е 245 – 71 сәйкес келісімімен кәсіпорындардың класына байланысты үшінші топқа, санитарлы қорғау зонасының ені 300м – ге сәйкес келеді.

Өндірісте санитарлы – гигиеналы талаптар қатаң бақыланады. Жұмысшыларға арналған тамақтанатын бөлмелер, киімдерін ауыстыруға арналған бөлмелер, әжетхана, жуынатын және кір жуатын бөлмелер, темекі шегуге арналған арнайы орындармен және әйел адамдарға арналған гигиеналық жеке бөлмесімен қамтамасыздандырылған. Жұмысшылардың жұмыс уақытынан тыс қолданатын тұрмыстық бөлмелері цехтан бөлек орналасқан. Цехтағы жұмысшылардың мөлшеріне қарай тұрмыстық бөлмелер бөлмелерде орналасады және бөлмелерде жерасты галереялармен немесе туннелдермен жабдықталады.

Тұрмыстық жабдықталған ғимараттар өндірістік процестердің санитарлы негіздеріне байланысты, сондықтан барлық өндірістірк процестер төрт топқа бөлінеді.

Бірінші топқа өндірістік процестерді нормальды метрологиялық жағдайға және шаң мен зиянды газдардың шығуы.

Екінші топқа өндірістік процестің метрологиялық жағдайда жағымсыз шаң – тозаңдардың болуы, және жұмыс кезінде физикалық шаршау.

Үшінші топқа өндірістік процестер кезінде жұмыс киімінің зияндануы мен ластануы.

Төртінші топқа өндірістік процес кезінде өнімнің сапасын қамтамасыз етуге арналған талаптар жатады.

Тұрмыстық обьектілерді орналастыру кезінде санитарлы талапқа сай алшақ орналастырылған. СНмЕ талабы бойынша ғимаратттар мен асханалар ішінде су құбырлары, канализация, жылу батареясымен және желдеткіштермен жабдықталуы керек.

Өндірістік ортадағы ауаның зиянды санитарлы – гигиеналық қатынастары микроклиматпен, зиянды заттарға игридиенттерді қосумен (шаңдану, газдануы) және ионды құралдармен сипатталады.

Өндірістің зертханаларында өнімнің сапасын анықтауға және көрсеткіштерін анықтауға арналған жабдықтардың тазалығына ерекше назар аударылады. Зертханадағы құрал – жабдықтар, өнімді өлшеуге арналған ыдыстар, шыны цилиндрлер арнайы ыдыс жууға арналған құралмен жуылып дистилденген немесе қайнатылған сумен шайылады. Өндірістегі цехтың тазалығы, жұмысшыларға араналған бөлмелер, зертханалар жалпы өндіріс тазалығы қалалық санитарлы – эпидемиялық орталықпен тексеріледі.