6. Әдебиет.

Тақырып бойынша дәрістер.

Негізгі:

1. Судаков К.В., и др. Нормальная физиология в динамических схемах: атлас: учеб.пособие. – М., 2009.

2. Агаджанян Н.А., Смирнов В.М.. Нормальная физиология: Учебник для студентов медвузов.- М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2007.

3. Ноздрачев А.Д., Орлов Р.С. Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.

4. Физиология человека. Под ред. Р.Шмидта, Г. Тевса. М.,., в 3-х томах.- 2007.

Қосымша:

1. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека.Compendium: учебник. – М., 2009.

2. Современный курс классической физиологии (избранные лекции) с приложением на компакт-диске. Под ре. Ю.В.Наточина, В.А.Ткачука. – М.: ГЭАТАР-Медиа, 2007. – 384 с.

3. Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии: Учеб. пособие / Н.Н.Алипов, Д.А.Ахтямова, В.Г.Афанасьев и др.; Под ред. С.М.Будылиной, В.М.Смирнова. – М.: Издательский центр «Академия», 2005. – 336 с.

4. Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А. Агаджаняна.-М.: Высшая школа, 2007.

5. Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.

6. Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. - Шымкент, 2006. - 66 с.

7. В.М. Смирнов. Физиология в рисунках и таблицах.- М., «МИА», 2007.

7. Бақылау:

Жағдайлық есеп

Босанған әйелде сүттің түзілуі төмендеді. Қай немесе қандай гормондардың жетіспеушілігі, сонымен қатар, сыртқы тітіркендіргіштер әсерінен лактацияның төмендеу себебі болуы мүмкін?

Есепті шешу алгоритмі:

1. Детородты қызметті реттейтін гормондар және олардың қарым-қатынас.

2. Гипоталамус-гипофиз жүйесі.

3. Сүт бездері дамуының гормондық реттелісі және лактацияның қызметі.

4. Ему актісінің физиологиялық ролі және сүттің бөлінуі.

Жағдайлық есеп

Босану кезінде жатыр жиырылуының бірден төмендеуі белгіленді. Ұрық өміріне қауіп төндіретін босану ұзаққа созылуда. Жүкті әйелге қай эндокриндік без гормонын егуге болдаы?

Есепті шешу алгоритмі:

1. Гипофизбен қандай гормондар өндіріледі?

2. Окситоцин, вазопрессин қандай тиімділіктермен қабілетті?

Жағдайлық есеп

Бастапқы емізуге қарағанда, босанудан кейін, жатырдың жиырылуы белсенді түрде өтілетіндігі белгілі. Осы екі құбылыстың өзара әрекеттілігінің физиологиялық тегершігі қандай?

Есепті шешу алгоритмі:

1. Рефлекс деген не?

2. Гормондық негізде баланы емізу кезінде организмде қандай өзгерістер жүреді?

3. Гипофиз, окситоцин, жатырдың жиырылуы.

Аралық бақылаудың сұрақтары:

1. Нефрон бүйректің құрылымды функционалды бірлігі ретінде.

2. Бүректегі қанайналым, оның реттелу ерекшеліктері.

3. Несеп түзілудің негізгі үрдістері.

4. Оралымдық сүзілудің тетігі, біріншілік несептің құрамы.

5. Тірек қарама қарсылық жүйе.Өзекшелердегі реабсорбция және оның реттелу тетігі.Өзекшелердегі секреторлы үрдістер.

6. Соңғы несеп, оның құрамы.Несептің жалпы анализі.

7. Несептүзілудің нейрогуморальді реттелуі, жүке жүйесінің және гормондардың маңызы (АДГ, альдостерон, катехоламиныжәне т.б.).

8. Азотты тұрақтылықты және осмостық қысымды сақтаудағы бүректің маңызы.

9. Түбекше-астаужүйенің, несепжолдарының, несеп көпіршігінің, несеп шығарушы жолдардың қызметі.

10. Несеп шығарудың рефлекторлы реттелуі.

11. Несеп түзілуінің және несеп шығарылуының жастық өзгерістері.

12. Ерлердің жыныс қызметтерінің реттелуі.

13. Жыныстық мотивацияның тетігі мен қалыптасуы.

14. Қайта жаңғыртудың физиологиялық негіздері.

15. Жыныс циклының кезеңдері.

16. Жүктіліктің және нәрестені туудың физиологиялық заңдылықтары.

17. Дүниеге әкелудің жастық ерекшеліктері.

Аралық бақылаудың тесттері:

1.Қалқанша безінің қан айналымы немен іске асырылады?

А. 2 жұпты артерия арқылы;

В. 3 жұпты артерия арқылы;

С. қан айналымымен;

Д. барлық жауаптары дұрыс;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ.

2. Қалқанша безінің фолликулалық жасушалары қай гормонды өндіреді?

А. трийодтиронин;

В. тетрайодтиронин;

С. трийодтиронин жәнететрайодтиронин;

Д. кальцитонин;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ

3. Қалқанша безінің трийодтиронины мен тетрайодтиронинының өндірілуі реттелінеді:

А. антидиурездікгормон;

В. адренокортикотроптық гормон;

С. глюкокортикоидтар;

Д. гипоталамустың тиреолиберині менгипофиздіңтиреотропинімен;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ

4. Қалқанша безінің гормондары қай процесте қатысады?

А. несеп түзілупроцесінде;

В. ащы ішектегі сіңірілу процесінде;

С. зат алмасуда;

Д. қанның қайта түзілуінде;

Е. барлық жауаптары дұрыс.

5. Тиреоидті гормондардың артығымен түзілуі аталады:

А. гипресаливация;

В. гиперкортицизм;

С. гиперполяризация;

Д. гипертония;

Е. гипертиреоз.

6. Қалқанша безінің парафолликулалықК-жасушасы немен түзіледі?

А. трийодтиронин;

В. тетрайодтиронин;

С. трийодтиронин и тетрайодтиронин;

Д. кальцитонин;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ

7. Кальцитонин:

А. қандағы кальций ионының деңгейін төмендеді;

В. қандағы кальций ионының деңгейін жоғарылатады;

С. қандағы кальций ионын өзгертпейді;

Д. барлық жауаптары дұрыс;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ.

8. Кальцитонин нені тудырады?

А. фосфатурияны;

В. бүйректік түтікшелерде фосатттардың қайта сорылуын күшейтеді;

С. калийурияны;

Д. глюкозурияны;

Е. бірде-бір дұрыс жауабы жоқ.

9. Қалқансерік безімен түзіледі:

А. трийодтиронин;

В. тетрайодтиронин;

С. паратирин;

Д. кальцитонин;

Е. тиреотропты гормон.

10. Ұйқы безінің қандай жасушасында инсулин синтезделеді?

А. альфа-жасушасымен;

В. бета-жасушасымен;

С. дельта-жасушасымен;

Д РР-жасушасымен;

Е. К-жасушасымен.

11. Ұйқы безінің қандай жасушасында глюкагон синтезделеді?

А. альфа-жасушасымен;

В. бета-жасушасымен;

С. дельта-жасушасымен;

Д РР-жасушасымен;

Е. К-жасушасымен.

12. Ұйқы безінің қандай жасушасында соматостатин синтезделеді?:

А. альфа-жасушасымен;

В. бета-жасушасымен;

С. дельта-жасушасымен;

Д РР-жасушасымен;

Е. К-жасушасымен.

13. Инсулин:

А. қандағы глюкозаның деңгейін төмендетіп, гликогеннің синтезін арттырады;

Б. қандағы глюкозаның деңгейін арттырып, гликогеннің синтезін төмендетеді;

С. көмірсу алмасуына әсер етпейді;

Г. гастриннің синтезін арттырады;

Д. гастриннің синтезін төмендетеді.

14. Глюкагон:

А. қандағы глюкозаның деңгейін төмендетіп, гликогеннің синтезін арттырады;

В. қандағы глюкозаның деңгейін арттырып, гликогеннің синтезін төмендетеді;

С. көмірсу алмасуына әсер етпейді;

Д. гастриннің синтезін арттырады;

Е. гастриннің синтезін төмсендетеді.

15. Жүктілік кезінде ана жолдасымен не өндіріледі?

А. фетоплаценталықкомплекс;

В. фолликуланы белсендендіретінгормон;

С. пролактин;

Д. хориондықгонадотропин;

Е. соматотропин.

16. Тиреоидтықгормондар түзілуінің жетіспеушілігі қалай аталады?

А. гипосаливация;

В. гипокортицизм;

С. гипогликемия;

Д. гипотония;

Е. гипотиреоз.