Оқушылардың дайындық деңгейіне қойылатын талаптар

Оқушылар:

• программалау жүйелерінің ерекшеліктерін;

• құрылымдық, модульдық, объектілі-бағдарлы программалау ұғымдарын;

• анимацияны және мультипликацияны ұйымдастыру негіздерін;

• оқытушы, бақылаушы, ойын программаларын жасау принциптерін;

• компьютерді программамен қамтамасыз ету реті мен ережелерін;

• растрлық және векторлық графиканы өндеу құралдарын;

• компьютерлік презентация ұғымын;

• презентации жасау ережелерін;

• үлкен көлемді ақпараттарды өңдеуді ұйымдастыруды;

• ақпараттық – логикалық моделдерді жасау технологиясын;

• реляциялық модельдердің қолданылуын;

• ақпараттық жүйелер ұғымын;

• Internet-тегі іздестіру жүйесі ұғымын;

• Web-парақтарын ашу ретін білуі тиіс.

Оқушылар:

• машиналық графиктер мен дыбыстық файлдар объектілерін құра алуы;

• графикалық объектілер мен олардың қозғалысын программалай алуы;

• үйретуші, бақылаушы, ойын программаларын құра алуы;

• операциялық жүйені құра және үйлестіре алуы;

• қолданбалы программаларды компьютерге енгізе алуы;

• арнайы программалық құралдар көмегімен презентация жасай алуы;

• берілген пәндік облыста ақпараттық – логикалық моделдер құра алуы;

• ақпараттарға түзету енгізе алуы, шаблон бойынша ақпараттарды іздестіре алуы, мәліметтер базасындағы ақпараттарды іріктей алуы;

• берілген пәндік облыста мәліметтер базасын құра алуы;

• ақпараттық жүйелермен жұмыс істей алуы;

• Internet-тен ақпараттар қарай алуы және оны іздестіре алуы;

• Internet пен электрондық пошта (e-mail) желісімен жұмыс істей алуы;

• Web-парақтарын аша алуы, Web парақтары дизайнын рәсімдей алуы тиіс.

Қоғамдық-гуманитарлық бағыт

Оқу материалының мазмұны мен құрылымы

Оқу материалдарының тақырыптық жоспарлау үлгісі

№	Тақырыбы	Сағат саны
	Мультимедия	2
	Жаңа типті компьютерлердің программалық құралдары	2
	Windows 2000 операциялық жүйесі	6
	Microsoft Office 2000	7
	Word 2000 мәтіндік процессоры	6
	Компьютерлік графика	2
	Құжаттарды тану жүйелері	2
	Мәтіндерді түзету және оны тексеру программалары	2
	Фильм слайдтарын құру	5
	Баспалық жүйелер	15
	Жаңа офистердің техникалық құралдары	3
	Телекоммуникациялық тораптар	2
	Интернетте ақпараттарды іздеу	4
	Web-құжаттарын құру	10
	Барлығы	68

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:

Қорғауға берілген реферат тақырыптары:

1. Мектептің жоғарғы буынында информатиканы оқытудың мәселелері.

2. Орта мектепте бағдарлап, саралап оқыту.

Негізгі әдебиеттер /11,14/,

Қосымша әдебиеттер/5-6,18,19/.

Дәріс - 14.

Дәріс тақырыбы: Компьютерлік технологияны пайдаланып оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру.

Дәрістің мақсаты: Оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудағы компьютерлік технологияның педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау.

Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:

1. Компьютерлік технологияны пайдаланып оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың дидактикалық шарттарын анықтау.

2. Үздіксіз білім беру жүйесі.

3. Оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудағы компьютерлік технологияның педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау.

4. Оқушылардың танымдық белсенділігін компьютерлік технологияның көмегімен арттырудың теориялық негіздері.

Дәрістің тезисі:

Компьютерлік технологияны пайдаланып оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың дидактикалық шарттарын анықтау.

Қазіргі таңда компьютерлік технологияны пайдаланып оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың дидактикалық талаптарын анықтау орта мектептегі информатика пәнін оқыту мысалында қарастырылған. Алайда, информатика сабағында компьютерді пайдалану көкейтесті мәселе болса да қазіргі педагогикалық ғылыми-зерттеу жұмыстарының нысаны ретінде аз қамтылған. Компьютерлік технологияны оқу-тәрбие үрдісінде пайдалану барысында оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың ғылыми теориялық негіздемесін Ж.А. Қараев ұсынған. Алайда, біріншіден, он жылдан астам уақыт бұрынғы компьютерлік технологияны педагогикалық бағдарламалық-ақпараттық мүмкіндіктері мүлдем өзгеше (төмен) болғандықтан; екіншіден, бұл жұмыста интернет желісі, электрондық оқулықтар мен виртуалды лабораториялар мүмкіндіктері қарастырылмағандықтан; үшіншіден, танымдық белсенділікті компьютерлік технологияны пайдалану арқылы арттырудың тұтастай дидактикалық шарттарының жиыны анықталмады. Егер оқушылардың танымдық іс-әрекетіне компьютерлік технология пайдаланылса, онда оқушылардың оқу мотивациясы мен белсенділігі артып, шығармашылық пен әрекет жасау дағдылары дамиды, сөйтіп білім сапасы артар еді, сонымен бірге оқу үрдісінде компьютерлік технологияны пайдалану – олардың қазіргі заман талабына сай жеке тұлға ретінде дамуына жағдай жасайды.

Қазіргі мектептің даму болашағы қоғамның даму үрдісімен, білімнің ғылыми интеграцияға ұмтылуымен, қоғамға жинақталып және үнемі өсіп отыратын ақпарат көлемінің әртүрлігімен анықталады.

Білім беру үрдісі – ақпараттық қоғам жайындағы жас өспірімдерді жан-жақты даярлайтын үрдіс болуы қажет. Сондықтан білім беру жүйесінде компьютерді пайдаланудың маңызы зор. Өйткені компьютер адам қызметінің барлық саласында еңбек өнімділігін арттыру құралына айналады. Болашақ мамандардың ақпараттық мәдениеті негіздерін қалыптастыру оқушылардың компьютерде жұмыс жасауды игеруімен тығыз байланысты.

Компьютерді мектепте оқытуды практикаға енгізу әлеуметтік, экономикалық, теориялық және практикалық сипаттағы түйінді мәселелерге жол ашып отыр. Атап айтқанда, ғылыми-техникалық прогрестің тез өсу қарқыны жоғары деңгейлі мамандар даярлауда жаңаша оқыту әдістерінің қажеттігін алға қоюда. Бұл мәселелерді шешудің бірден-бір жолы – оқу үрдісін компьютерлендіру. Компьютерді оқу үрдісінде тиімді пайдалану үшін оны қолданудың әдістемелік жүйесін жасау керек.

Білім беруді ақпараттандыру мәселесінің ауқымы өте кең және көп салалы. Бұл мәселе төңірегінде кейінгі жылдары көптеген ғалымдар мен әдіскерлер зерттеу жұмыстарын жүргізіп, құнды-құнды еңбектер шығарды.

Компьютерлік оқытудың бір тұтас әдістемелік жүйесін жасау – оқу-тәрбие үрдісін жетілдірудің көкейтесті мәселелерінің бірі болып табылады.

Үздіксіз білім беру жүйесі.

Ақпараттық қоғам жағдайында үздіксіз білім беру жүйесі мыналарға сүйенеді:

- білім берудің сапасын арттыру, даму қарқынын күшейту және дербестендіру себебінен қоғам мүшелерінің ой-өрісінің даму деңгейін көтеру;

- өз бетінше білім алу мүмкіндіктерін кеңейту және міндетті емес білім беру жүйесінде қоғам мүшелерінің өз мамандықтарын қайта өзгерте алатындай жағдай туғызу.

Жалпы орта білім беру жүйесіндегі реформалау, оқу мерзімі 12 жылдық, «нәтижеге бағытталған» жаңа мектеп моделін енгізу оқытудың мақсатын, мазмұнын, әдістері мен формасын, сондай-ақ сәйкес құралдар жүйесін, яғни оқытудың жаңа әдістемелік жүйесін жасап, практикаға енгізуді талап етеді. Басты мақсат – қоғамның ақпараттану, жаһандану кезеңінде қажет ақпаратты алып, шапшаң өңдеп, пайдалана білетін, бәсекеге қабілетті, өзіндік танымдық әрекет ете алатын жан-жақты дамыған жеке тұлғаны тәрбиелеу.

Ғылымның әр саласында білім мазмұны мен көлемі қауырт өсіп отырған қазіргі ғылыми-техникалық үрдіс кезінде бұл міндеттердің жүзеге асуы оқушылардың танымдық белсенділігінің артуына тікелей байланысты. Демек, оқыту барысындағы оқушылардың іс-әрекетінде танымдық белсенділікті арттыру көкейтесті мәселе.

Оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудағы компьютерлік технологияның педагогикалық мүмкіндіктерін анықтау.

Оқушыларға қазіргі қоғам талабына сай сапалы білім беру және олардың бәсекеге қабілетті етіп оқыту мен тәрбиелеу педагогика ғылымы саласында жаңа әдіснамалық негіздегі ғылыми зерттеулерді талап етіп отыр. Өйткені, дәстүрлі оқыту мазмұны мен әдістері мұндай нәтижеге жетуге кепілдік бермейтінін күнделікті іс-тәжірибе көрсетіп отыр. Мәселенің шешімі – оқу үрдісінде педагогикалық және ақпараттық технологияларды енгізуде жатыр.

Оқытудың компьютерлік технологиясы педагогикалық оқыту технологиясының құрамды бөлігі болып табылады. Компьютерлік технология белгілі бір педагогикалық технологияның оқу үрдісіне енгізілуіне қолайлы жағдай жасайды, оқушылардың оқуға деген ынтасын арттыруға, оқу үрдісін тиімді басқаруға мүмкіндік береді. Сол себепті, қазіргі кезде танымдық белсенділікті компьютерлік технологияны пайдалану арқылы арттыру педагогика ғылымы мен практиканың жаңа, болашағы мол бағыты болып табылады. Оқытуда компьютерлік технологияны қолдану өз бетімен іздену негізінде шығармашылық типтегі іскерлікті қалыптастырады. Болашақта әр оқушыға компьютерлік технология негізінде интернет, қашықтан оқыту, электрондық пошта арқылы дүниежүзілік білім әлеміне еніп, онда өзінің қажетін өтейтін білімді толығымен алуға, қажетті ақпараттық мәліметтерді, ғылым саласына байланысты озық тәжірибелерді, қарастырылып отырған мәселенің шет елдегі жағдаймен танысуға толық мүмкіндік туады.

Оқытудың компьютерлік технологиясы деп оқушының өз бетімен танымдық іс-әрекетін дамытуға, оқыту мен оқуды басқаруға, сондай-ақ оқу мен практикалық есептерді ойындық, адам-машиналы тұрғыдан шешуге бағытталған әдіснамалық, психологиялық-педагогикалық, бағдарламалық-техникалық және ұйымдастыру құралдарының кешенін айтады. Оқытудың компьютерлік технологиясы ақпараттық технологияның құрамды бөлігі болып табылады.

Оқушылардың танымдық белсенділігін компьютерлік технологияның көмегімен арттырудың теориялық негіздері.

Компьютерлік технологиякөмегімен оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру дегеніміз оқушылардың компьютерді пайдалану арқылы танымдық қызмет істеу барысында өздігінен жоспарлау, бағдарлау, өздігінен атқару, тексеру, қорытынды жасау сияқты дағдыларын қалыптастыру арқылы танымдық белсенділіктің мотивациялық-тұлғалық, мазмұндық-амалдық және процедуалдық-еріктік компоненттерін дамытуды айтады.

Танымдық белсенділіктің үш компоненті оқу үрдісінің барлық кезеңдерінде қамтылып, диалектикалық тұрғыда, бір-бірімен өте тығыз байланыста болатындығын көрсетеді.

Мұны Е.Б. Ястребованың «танымдық белсенділік пен ізденімпаздық мотивтік, мазмұндық-амалдық, еріктік компоненттерінің бірлігі нәтижесінде дамиды»,- деген пайымдауы да дәлелдейді. Т.И. Шамованың пікірінше танымдық белсенділіктің компоненттерін практикалық талдау мақсатында ғана жіктеуге болады.

Компьютерлік технологияның аталған мүмкіндіктері оны пайдаланудың педагогикалық мақсаттарын анықтайды.

1) «Ақпараттық қоғамның» жеке тұлғасын дайындау;

2) Әр түрлі ақпараттық орталармен бір мезгілде әр түрлі ақпаратты қабылдау кездерінде оңтайлы шешім қабылдай алу қабілетін дамыту;

3) Модельдеу, имитация жасау үрдістерін ұйымдастыру негіздерінде ақпараттық-ізденістік, тәжірибелік-зерттеу іс-әрекетін жүзеге асыра білуді дамыту;

4) Ақпаратпен жұмыс жасау іскерлігін қалыптастыру, коммуникативтік қабілетін дамыту, ақпараттық мәдениетін қалыптастыру;

5) Қолданушы әр деңгейдегі компьютерлік-коммуникациялық технологияны пайдалануға үйрету;

6) Педагогикалық мақсатқа сай компьютерлік технологияның мүмкіндіктерін жүзеге асыру арқылы, білім беру арқылы білім беру үрдісінің тиімділігі мен сапасын арттыру;

7) Компьютерлік технологияны қолдану арқылы танымдық іс-әрекеттің белсенді болуына жағдай жасайтын білім алуға жетелейтін стимулдарды қамтамасыз ету;

8) Компьютерлік технологияны пайдалану негізінде ашық білім беру идеясын жүзеге асыру;

9) Ақпаратты жинау, өңдеу, беру, мұрағатқа өткізу жөніндегі ақпараттық іс-әрекетті жүзеге асыра алуды қалыптастыру және дамыту, тиімді білім беру және білім алу іс-әрекетін қалыптастыру;

10) Әр түрлі пәндер бойынша проблемаларды шешу кезінде ақпаратты өңдеудің қазіргі заманғы құралдарын қолдану арқылы пәнаралық байланысты тереңдету.

Компьютерлік технологияның педагогикалық мүмкіндіктеріне және оны пайдаланудың педагогикалық мақсатына жасалған талдау оқушылардың сабаққа деген ынтасын арттыратын, танымдық белсенділігін қалыптастыратын бірден-бір тиімді құрал екенін дәлелдеді. Компьютерлік технологиямен оқыту – оқушының шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік бере отырып, пәнге деген қызығушылығын арттырады.

Сонымен, мәселенің теориялық тұрғысы бізге мынадай қорытынды жасауға мүмкіндік береді:

1) Танымдық белсенділікті арттыру – жеке тұлға болып қалыптастыруын жүзеге асырудың басты шарты болып табылады;

2) Компьютерлік технологияның педагогикалық мүмкіндіктерін және оны пайдаланудың педагогикалық мақсаттарын дәл айқындау негізінде оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру – танымдық белсенділіктің барлық компоненттерін қамтитын, бүтіндей жүйе құрайтын тиімді оқу үрдісін ұйымдастырудың қажетті шарты болып табылады;

3) Ақпараттық технологияны зерттеуші ғалымдар компьютерлік технологияны пайдаланудың педагогикалық мақсатын айқындау - білім беру жүйесін ақпараттандырудың негізі және оқу үрдісіне компьютерлік технологияны тиімді пайдаланудың басты шарты екенін көрсетеді;

4) Компьютерлік технологияның көпфункционалды бағдарламалық-ақпараттық мүмкіндіктері: виртуальды зертханалар, компьютерлік бағдарламалық пакеттер, интернет жүйесі, мультимедиа және т.б. оқушының танымдық белсенділігін арттырады, шығармашылық ізденіске баулиды;

5) Компьютерлік технологияны пайдалану арқылы оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың әдістері мен тәсілдерін анықтау үшін оның компоненттерінің қалыптасу деңгейлерінің көрсеткіштерін және сипаттамасын анықтау қажет;

6) Компьютерлік технологияны пайдаланып оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру мәселесінің теориялық және практикалық негіздемесін жасаудың негізі – дидактикалық шарттарды анықтау болып табылады;

7) Оқыту үрдісінде компьютерлік бағдарламалық құралдарды, проблемалық сұрақтар жүйесін, компьютерді пайдаланып атқарылатын өзіндік жұмыстарды пайдалану оқушыларда танымдық белсенділігінің жоғары деңгейі және білім сапасын арттыруды қамтамасыз етеді.

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:

Қорғауға берілген реферат тақырыптары:

1. Компьютерлік технологияны педагогикалық технология ретінде қарастыру.

2. Компьютерлік технологияны жаңа ақпараттық технология ретінде қарастыру.

3. Компьютерлік технологияны оқу үрдісінде қолдану тиімділігі.

Негізгі әдебиеттер /4-6/,

Қосымша әдебиеттер/7-9,20-21/.

Дәріс – 15.

Дәріс тақырыбы: Мектеп информатика курсының мазмұндық желілерін оқыту әдістемесі.

Дәрістің мақсаты: Информатиканың негізгі және жоғары курсында информатиканың оқытылуын қарастыру.

Тақырып бойынша қарастырылатын сұрақтар:

1. Информатиканың негізгі курсында информатиканың оқытылуы.

2. Информатиканың жоғарғы буынында информатиканың оқытылуы.

3. Телекоммуникация мазмұндық желісін оқыту.

Дәрістің мамұны:

Информатиканың негізгі курсында информатиканың оқытылуы

Ақпарат және ақпараттық үрдістер мазмұндық желісін оқыту әдістемесі.

Ақпарат түсінігі курстың орталығы болып табылатындықтан ақпараттар бағыты негізгі (базалық) курстың толық мазмұнын қамтиды. Курстың кез келген тақырыбында ақпараттар мен ақпараттық үрдістерді ұсынудың әртүрлі нұсқаулары туралы айтылады. Бұл жүйедегі әрбір түсінік базалық курста екі аспект бойынша қарастырады: «компьютерлік» және «компьютерлік емес». Компьютерлік емес аспект адамға, қоғамға, табиғатқа қатысты жалпы позициялы компьютерленген байланысты емес ақпараттарды қарастырады. Бұл аспекте ақпараттарды анықтау және өлшеу, ақпараттық модельдер, ақпараттық үрдістер және табиғат пен қоғамда басқару үрдістері сияқты сұрақтар оқып – меңгеріледі. Компьютерлік аспект ЭЕМ архитектурасыда компьютердің функциялануының ақпараттық жақтары, сонымен қатар ақпараттары мен бағдарламалаумен жұмыс істейтін компьютерлік технологияларды оқып – меңгеріледі.

Ақпараттар және ақпараттық үрдістер бағыты бойынша оқушылардың білімдері мен қабілеттеріне қойылатын талаптар. Оқушылар келесілерді білуге тиісті:

• мазмұндық тұрғымен және кибернетикалық (алфавиттік) тұрғымен сәйкес ақпаратты анықтау;

• ақпараттық үрдістер деген не;

• ақпаратты тасымалдаушылардың қандай түрлері бар;

• байт, килобайт, мегабайт, гигабайт деген не;

• ақпаратты беру жылдамдығы қандай бірліктерде өлшенеді;

• хабарламадағы кейбір оқиғалар мен осы оқиғаның ықтималдығы туралы ақпараттар саны арасындағы байланыс;

• байланыстың техникалық арналар бойынша ақпараттарды беру үрдісінің К.Шеннон сызбасы, оның жекелеген элементтерінің мағынасы мен белгіленуі.

Оқушылар:

• адам қызметтері, тірі табиғат және техника аймақтарынан ақпараттар мен ақпараттық үрдістерге мысалдар келтіруге;

• ақпаратты берудің нақты үрдісінде дерек көз, қабылдаушы, арнаны анықтауға;

• информативті және информативті емес хабарламаларға мысалдар келтіруге;

• 1 бит ақпаратқа тепе-тең хабарламаға мысал келтіре білуге;

• Мәтіннің ақпараттық көлемін байт өлшемімен (компьютерлік алфавитті қолдана отырып) өлшей білуге;

• әртүрлі бірліктерде (бит, байт, килобайт, мегабайт, гигабайт) санын есептей білуге;

• көлемі және беру уақыт бойынша ақпаратты беру жылдамдығын есептеуге және керісінше есептерді шешуге;

• белгілі ықтималды оқиғалар туралы хабарламадағы ақпараттар санын есептей білуге тиісті.

Раіпt- графиктік редакторын оқыту әдістемесі.

Білім берудің кез-келген саласында Paint графикалық редакторын пайдалану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, ойлау жүйесін қалыптастыруға, шығармашылықпен еңбек етуіне жағдай жасайды.

Оқушыларды осы тақырыпты пайдалана отырып, сурет салу шеберлеріне баулу, сол шеберлікке ұмтылу барысында логикалық және фантазиялық ойлау қабілеттерін арттыру, танымдық белсенділіктерін дамыту, іздендіру. Оқушылардың компьютермен жұмыс істеудегі жетістіктерін одан әрі арттыра түсіп, алған білімдерін басқа пәндер үшін және жалпы келешекте өздері үшін пайдалана білулеріне ықпал ету.

Раint - графиктік редакторы сурет салуға арналған. Мұның көмегімен әртүрлі бейнелерді, көріністерді т.б. әсем етіп бейнелеуге болады. Раіnt редакторы пайдалануға өте жеңіл, мүмкіндігі жоғары. Қажетті сурет салуға арналған құрал саймандар: түзу, сызық, дөңгелек, төртбұрыш, өшіргіш, әріп жазуға арналған abc пернесі, түрлі түстер экранда жұмыс үстелінде орналасқан. Бағдарламаны қос та, істей бер. Раіnt графиктік редакторында компьютер көмегімен сурет салуды шектен тыс қолдануға болмайды, өйткені оқушыларда сызба құралдары: сызғыш, циркульмен жұмыс істеу дағдыларын да қалыптастыруымыз керек. Раіnt графикалық редакторы- графиктік бейне түріндегі суреттер және оларды өңдеуге арналған арнайы бағыттағы бағдарлама.

Оқу мақсатына мыналар жатады: оқушыларды компьютерде сурет салуға практикалық тұрғыдан дайындық жұмыстарын жүргізу; жұмыс істеу үшін тұрақты дағдыларын қалыптастыру; компьютерлік графика мүмкіндіктері мен ерекшеліктері туралы түсініктерін қалыптастыру: қандай да бір сурет үшін іс-әрекеттерін алгоритмдеу; сурет салу үшін бұйрықтардың түрлі комбинациясын қолдана білуге үйрету; ойлау жүйесін тәрбиелеу.

Тақтаға көп қадамнан тұратын бұйрықтар қызметін жазып, оқушыларға редактормен жұмыс істеу нұсқаларын көрсету керек. Жұмыс істеудің қызық түрі- суретті топ болып орындау, оны оқушы жұмыс үстелінде баспаға шығару.

Орта мектептің негізгі курсында “Paint графикалық редакторын” оқытуға стандарт бойынша 5 сағат бөлінген.

Мәтіндік редакторларды оқыту әдістемесі.

Қазіргі кезде дербес компьютер құжаттар мен мәтінді даярлауда кеңінен пайдаланылады. Компьютер тек баспа машинасының қызметін атқарып қана қоймай, құжаттарды даярлау үрдісінде көптеген қосымша мүмкіндіктер береді:

1) Компьютердегі мәтінді түзетуге, оған мәтін үзінділерін қосуға, мәтін арасына жаңа жолдар қосуға, әртүрлі құжаттарды бір-біріне қосуға, мәтіннің шекараларын тегістеуге, жолдарын экранның ортасына келтіруге, құжатты сақтап, баспаға қанша данасын болсада шығаруға болады.

2) Әр түрлі қаріптерді, түрлі тілдердің алфавиттерін, сондай-ақ графикалық символдарды пайдалануға болады.

3) Мәтін арасына кестелерді, суреттерді, графиктерді кірістіруге, сонымен қатар мәтіннің өзін түрлі пішінде орналастыруға болады.

4) Қағазға жазылған мәтіндерді, құжаттарды сканер арқылы өткізіп, танымдық бағдарламасының көмегімен мәтіндік пішімге келтіруге болады.

5) Стандартты құжаттарды шығарғанда дайын үлгілерді пайдалануға болады.

Бұл айтылғандарды жүзеге асыру үшін, мәтіндік редакторы қолданылады. Мәтіндік редактор қарапайым мәтіндік құжаттарды жасауға пайдаланылады.

Microsoft EXСEL бағдармаламасын оқыту ерекшеліктері.

Microsoft EXСEL пакетінің құрамындағы EXСEL бағдарламасы - кесте ішіндегі есептеу жұмыстарын шешуге, оларға әр түрлі диаграммалар тұрғызуға, мәліметтерді сұрыптауға, математикалық операцияларды орындауға, сандық эксперименттерді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Microsoft Excel электрондық кестесі. «Электрондық кесте» деген термин кесте түрінде берілген мәліметтерді компьютерде өңдеу деген мағынаны білдіреді.

Excel электрондық кестесі экономикалық және математикалық күрделі есептеулерді, диаграммаларды және т.б. көптеген іс-әрекеттерді орындауға арналған. Сабаққа қызығушылықты арттыру үшін алдын-ала әзірленген тапсырманы демонстрациялап көрсетеді.

Электрондык кестені меңгерудің мынадай кезеңдері бар:

-дискідегі дайын файлмен жұмыс, яғни оқушылар кестедегі берілгендердің мәндерін өзгерте отырып, нәтиженің өзгергендігін бақылайды. Бұл әдіс бір жағынан мұғалімнің демонстрациялап көрсетуі арқылы да орындалады. Нәтижеде оқушылардың кестемен жұмыс істеуге деген сенімділігі артады, сондай-ақ осы тәріздес тапсырмаларды одан әрі қарай өздері орындай алатындай дәрежеде сезінеді;

- бұйрықтарды меңгереді, яғни кесте ішінде орын ауыстыру, жылжыту, ұяшықтарға сандарды енгізу;

- формуланы түгелдей көруі үшін "формат" сияқты бұйрықтармен жұмыс жасайды;

- кестедегі бір қатарды жою сияқты, яғни "жою" бұйрығымен жұмыс істейді.

Оқушылар әрбір өзгерісті дәптеріне жазып отырады. Қатарды не болмаса бағанды жойған уақытта нәтиже (не формула) қалай өзгергендігіне назар аударады. Сонымен бірге, қатарды, бағанды қою, көшіру тәсілдерін де меңгереді. Бақылау нәтижесінде, оқушылар дайын формулалар жүйесі үшін әрбір ұяшыққа мәндерді енгізуі, олардың өздерінің енгізген формулалар жүйесін жазуы керек. Оқытуды ұйымдастыру түрінің ең негізгісі әртүрлі материалдар бойынша жаппай зертханалық жұмыс орындау. Білімді жалпылауға арналған сұрақтар беріледі.

Excel бағдарламасы орта мектепте 8 – сыныпта оқытылады. Күнтізбелік жоспары бойынша мәліметтер қоры және Excel кестелік процессоры мен компьютердегі кестелік есептеулер және Excel мен жұмыс істеу тақырыптарына барлығы 12 сағат бөлінген. Сабақ жоспарында бекіту сұрақтары мен деңгейлік тапсырмалар дайындап, сабақты түсіндіруде презентация технологиясы қолдануға болады.

Модельдеу тақырыбын оқыту әдістемесі

Есеп берудің қарапайым моделі.

І кезең. Модель жасау мақсаттарын анықтау.

Жалпы алғанда, келесі мақсаттарды ерекшелеуге болады:

- Ақпаратты сақтау;

- Ақпаратты реттеп отыру мүмкіндігі;

- Ақпараттың пайдаланушы үшін ыңғайлы түрде берілуі;

- Мәліметтерді кейбір критерийлер бойынша таңдау мүмкіндігі;

- Пайдаланушының модель жұмыс істеуі барысында ақпаратты өзгерте алу мүмкіндігі.

ІІ кезең. Объектіні сипаттайтын сан қилы ақпараттың ішінен модель жасау мақсаттарымен байланыстысын ерекшелеу. Мұндай ақпаратқа оқушылар тізімі, олардың саны, төрт негізгі пәндер бойынша (мысалы, физика, математика, информатика, ана тілі) қортынды (тоқсандық немесе жылдық, директордың талабына қарай) бағалар жатады.

ІІІ кезең. Ақпараттық модельмен жұмыс істеу үшін – кестелерді қолдану, ақпаратты дискіде сақтау пәндер бойынша сапалық талдау үшін – кестелерді қолдану, ақпаратты дискіде сақтау пәндер бойынша сапалық талдау үшін (пән бойынша «4» және «5» үлесі олардың жалпы санына байланысты қолданушыға ақпаратты кестелер және диаграммалар түрінде ұсыну бәрінен де тиімді.

IV кезең. Кез келген программалау тілін таңдаймыз. Бұған дейін деректер пернетақтадан енгізіледі және нәтиже экранға шығарылады. Компьютерді ажырату және қосу жағдайында алғашқы деректерді енгізуге тура келетін-ді. Программалау тілінде бұл деректерді дискіде файлда сасақтау мүмкіндігі бар. Бұл үшін жұмысты бастар алдында деректерге арналған файлды ашу қажет, мұнан соң деректерді дискіден жазып алу немесе салыстырып оқу керек.

Информатиканың жоғарғы буынында информатиканың оқытылуы.

Ассеss -берілгендер қорын басқару жүйесін оқыту әдістемесі

Microsoft ACCESS кез-келген мәліметтерді қолдануға ыңғайлы мәліметтер қорын құруға, алуан түрлі операцияларды, командаларды орындауға мүмкіндік беретін бағдарлама.

Microsoft Access 1993 жылдан бері ең танымалы басқару жүйесінің ішінде пайдалануға қолайлы басқару жүйесі болып табылады. Ассеss - берілгендер қорын басқару жүйесі кітапхана, мекемелердегі қызметкерлер мәліметтерін енгізу, жоғарғы оқу орындарындағы студенттер жайлы мәліметтер жазу және т.с.с. орындарда кең түрде қолданылады. Берілгендер қорын басқару жүйесін қолданғанда оқушыларға оның көптеген іс-әрекетті орындай алатын мүмкіндігін және қуатын айту керек. Оқушылар берілгендер қорын құруды, толтыруды білуі; олардың дұрыс толтырылғандығын бақылай білуі; берілгендср қорын басқару жүйесі бұйрықтар жүйесі туралы түсінік алу, мәзір арқылы жұмыс істеу ыңғайлылығын сезіну және бағалау, берілгендер қорын қолдану аймағын анықтау және түсінікті кеңейту; алгоритм мен орындаушы туралы түсінікті толықтыру; берілгендер түрі жүйесімен танысу; оларды өңдеу тәсілімен танысу. Мұғалім бұл тақырыпты түсіндіруі үшін алдымен өзі компьютерде демонстрациялап көрсетуі тиіс.

Access мәліметтер қоймасы, кесте режимінде жұмыс істеу, конструктор режимінде кесте құру, кестелер шебері режимінде кесте құру, мәліметтер қорының схемасы, сұратулар көмегімен кестелерден мәліметтерді таңдау және форма жасау, есеп құру, есептер конструкторы тақырыптарына ерекше көңіл мен бұл тақырыптарды оқытуға 11 сағат бөлінген.

Power Point бағдарламасын оқыту әдістемесі

Microsoft Power Point бағдарламасын мектептегі білім беру жүйесінде слайдтар жасау технологиясы қарастырылады .

Power Point бағдарламасы оқушыға өз жолымен керекті материалдарды жеке меңгеруге арналған күрделі, көпсатылы жүйе, оқулықтың қажетті бөлімдерін қайталап, игеру тәсілі мен логикасын да өзіне тән етіп таңдап алып, осы сәтте ең керек деген материалдарды қарап шығуға мүмкіндік береді.

Power Point-тың негізгі міндеті – ақпараты қабылдаудың және есте сақтаудың тиімділігін арттыру мақсатымен презентацияларды жоспарлау, жасау және өңдеу.

Кез келген Power Point құжаты слайд деп аталатын өзара байланысқан жекеленген кадрлар жиыны болып табылады. Мұндай файлдар презентацияда көп болуы мүмкін, бірақ олар маңызды болуы шарт, сіздің презентациядағы жүзінші сладта ешкімге қызықты болып көрінбейді. Құжаттағы әрбір слайдтың орналасу жеріне байланысты үнсіз келісім бойынша берілетін бірегей нөмірі болады. Слайдтардың тізбектілігі (олардың байланысы, нөмірленуі) құжатта сызықты. Мұндай сызықтық пайдаланушы әрекетіне тәуелсіз Power Point-те автоматты түрде сүйемелденеді. Яғни, слайдтарды жою, енгізу, алмастыру, көрінбеу немесе көрсету құжаттың сызықтық құрылымын бұзбайды.

Слайдтарда әртүрлі типті объектлер бар, олардың қиюласуы презентацияның берілген кадрының мазмұнын толығымен ашуға арналған. Әрбір слайдта, кем дегенде бір объект – кадр фоны болады. Яғни толығымен бос слайд болуы мүмкін емес және «бос» деп «фон» типті объектісі бар слайд түсініледі.

Power Point бағдарламасын оқытуда сыни тұрғыдан ойлау технологиясын қолдану да тиімді деп есептейміз.

Мектеп информатика курсында Power Point бағдарламасы қоғамдық-гуманитарлы бағытында 11 сыныпта, ал математика-жаратылыстану бағытында 10 сыныпта оқытылады, бұл бағдарлама оқушылардың білімін кеңейтіп қана қоймай сонымен қатар әр түрлі мультимедиалық мәліметтерді дайындауға мүмкіндік береді.

Презентацияларды пайдалану оқушылардың оқуға деген ынталылығын арттырып, сабақтың қызықты өтуін қамтамасыз етеді.

Power Point бағдарламасы оқытуға мемлекеттік стандартта 5 сағат көрсетілген, материалдардың ауқымдылығын ескере отырып, 10 сағат бөлінген дұрыс деп есептейміз.

Front Pagе бағдарламасының оқыту ерекшеліктері.

Қазіргі кезде Web-сайт жасау үшін жиі қолданылатын бағдарламалардың бірі Microsoft Front Page 2003 бағдарламасы. Бағдарламаның көлемі 150 Mб шамасында. Кейде бұл бағдарламаны Microsoft Office 2003 пакетінен кездестіруге болады.

Бағдарламаның негізгі артықшылықтарына тоқталып өтейік. Front Page бағдарламасының интерфейсі бәрімізге үйреншікті орыс тіліне аударылған. Бағдарлама терезесінде Word редакторына ұқсас қолайлы аспаптар панелі орналасқан. Егер сіз Word редакторымен үнемі жұмыс жасап жүрсеңіз және ағылшын тілін жеткілікті дәрежеде игермеген болсаңыз, онда сізге сайт жасау үшін Front Page бағдарламасынан артық құрал табыла қоймас.

Web-құжаттарды жасау үшін FrontPagе бағдарламасы таптырмайтын құрал болып табылады. Front Pagе бағдарламасы Web-құжаттарды құруға кеңінен пайдаланады. Бағдарламада өңдеу, форматтау, тізім типтері, гиперсілтемелер құру, графиктік объектілерді кірістіру, жүгіртпе жолдар, түрлі анимация, бейнеклип, дыбыс, сілтеу батырмаларды орнатып, Web-парақтар жасауға болады.

FrontPage бағдарламасын оқыта бастағанда оқушыларға мұғалім әр оқушыға жасайтын жобаның тақырыбын береді (өздерінің қалаулары бойынша тақырыптар алуға болады және екі адам бірге бір тақырыпты қарастыруға болады).

PageMaker бағдарламасының оқытылуы.

PageMaker бағдараламасы 1984 жылы Aldus фирмасымен жасалып шығарылды және кейіннен Adobe фирмасымен сатып алынды. Содан бері бағдарламада ешқандай өзгеріс болған жоқ, себебі олардың интерфейсі мен функционалдық мүмкіндіктері өте ұқсас. Бағдарлама Windows графикалық қабыршағының кең таралу негізінде тез дамыды және столүстілік баспа жүйелерінің арасында көшбасшысы болды.

PageМaker столдық баспа жүйесі мәтіндік ақпарат орын алатын газеттерді, журналдарды, кітаптарды және басқа баспа өнімдерін беттеу үшін қолданылатын қуатты баспа жүйелерінің бірі.

PageMaker-дің графикалық құралдары басылымдарда шекаралардың әр түрлі типтерін және ішкі облыстарды тағайындауға болатын қарапайым объектілерді құруға және түзетуге мүмкіндік береді.

PageMaker бағдараламасы орта мектеп информатика курсында алғаш рет келтіріліп отыр және бұл бағдарламаның терезесі графикалық редактордың терезесіне ұқсас болып келеді.

PageMaker бағдараламасы оқытуда әртүрлі тиімді тәсілдерді және жаңа педагогикалық технологияларды қолдануға болады.

Excel бағдарламасының мүмкіндіктерін қолданып, PageMaker бағдарламасын оқытуға арналған әртүрлі тапсырмаларды дайындап, окушылардың білімдерін бақылауға, тексеруге және бағалауға болады, яғни ребус, тест, сөзжұмбақ. Сөзжұмбақта 1-2 беттерде (Лист1 және Лист2) жасырылған. Мұнда формула, егер (если) және қосынды (сумм) функциялары қолданылды. Тапсырманың дұрыс жауаптарын оқушылар көрмеу үшін «Формат-Лист-Скрыть» командасын қолданып, (Лист2) бетін жасырып қоямыз және қажет болғанда (өзгеріс енгізгенде) қайтадан қалпына келтіру үшін «Формат-Лист-Отобразить» командасын орындаймыз.

Телекоммуникация мазмұндық желісін оқыту.

Информатика пәні оқулықтарында ақпараттарды қашықтан тасымалдау құралдары телекоммуникациялар (грек тілінінен аударғанда tele–алыс, шалғын, communicatio–араласу) деп аталуда.

Телекоммуникация мазмұндық желісін мектепте оқытудың негізгі мақсаты оқушыларды телекомуникация құралдарымен таныстырып, осы салада дағдылары мен тәжірибелерін қалыптастыру және дамыту.

Жалпы білім беру бағдарламаларына сәйкес, мектеп информатика курсында телекоммуникация желісін оқыту 7, 9, 11 – сыныптарда қарастырылған.

7-сыныпта телекоммуникация желінің алғашқы ұғымдары қарастырылады: Компьютерлік желілер, желілік топологияның түрлері.

Жалпы білім беретін мектептің 11-сыныбында жаратылыстану - математика бағытында «Телекоммуникация желісіне» 5 сағат, ал қоғамдық – гуманитарлық бағытта 4 сағат бөлінген. Тақырыптар бойынша: жарытылыстану – математика бағытында «Электрондық пошта» тақырыбына жеке 1 сағат бөлінсе, қоғамдық – гуманитарлық бағытта аталған тақырыпқа жеке сағат бөлінбеген, бірақ «Браузер Microsoft Internet Explorer . Microsoft Internet Explorer-дегі жұмыстың негізгі тәсілдері.Web-бетке өту» тақырыбына «Электронды пошта» тақырыбын қосып, екеуіне 1 сағат бөлінген.

Өзін - өзі бақылауға арналған тапсырмалар:

Қорғауға берілген реферат тақырыптары:

1. Front Page бағдарламасының мүмкіндіктерін қолдану.

2. Web құжаттарын құру негіздерін оқыту.

3. Мектептің негізгі курсында мәтіндік мәтіндік редоктарларды оқыту әдістемесі.

Негізгі әдебиеттер /4-6,11,14/,

Қосымша әдебиеттер/15-17,19-21/.