Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Дополнительная подготовка.docx
Скачиваний:
10
Добавлен:
15.02.2016
Размер:
116.12 Кб
Скачать

1. Һәр укучы конверттан карточка ала. Язылган сүзнең күп мәгънәле булуын исбатларга:

1) тамыр

2) басу

3) баш

4) тел

2. “Энҗе чәчтем - энҗе җыям” сериясе китаплары белән эшләү. Биремне эшләр өчен шифрлардан файдаланыгыз.

1) “Татар халык уеннары” - 144 б. : көмеш су

2) “Әкиятләр” - 36 б. : дөнья асты өскә килә - караңгылана

3) “Күңел ачкычы” - 142 б. : тәмле хыял

4) “Риваятьләр һәм легендалар” 8 б. : күңелен таба

3. Карточкалардан биремнәр үтәү. Антоним сүзләрне аңлат һәм тап!

1) Яхшы сүз - җанга дару,

Яман сүз - канга агу. (М)

  1. Бер ялган сөйләсәң, тугыз дөресеңә дә ышанмаслар. (М)

  2. Белемле көн күргәндә, белемсезгә төн килгән. (М)

  3. Кәгазь өстен карайта,

Дөнья йөзен агарта.

(каләм)

4. Омоним урманы. Адашкан укучыларга бирем үтәтү. Авазлары бертөрле, мәгънәләре белән бөтенләй башка сүз уйлагыз. Шул сүзне ачыклау өчен төрле сораулар бирегез. Мисал өчен,

    1. -нишләү? нәрсә?

-кайда? нәрсәләрдә була?

-печән өстендә чалгы белән, сабантуйда ат белән, мунчада себерке белән эш итү һ.б. (чабу)

2) -ул – кышны алмаштыра, тимерне турайтырга, май атларга

кушканда әйтелә (яз)

3)-ул сүз белән кеше битен һәм хәрефле бер санны атыйлар,

суда хәрәкәт итәргә кушканда шул сүзне әйтәләр (йөз)

4) -алмашлыкның берсе ул, шуның белән итек ямыйлар (без)

5) –бәйрәм мәҗлесен дә, татлы ризыкны да атыйлар (бал)

Яхшы, адашканнар табылды, ә хәзер бергәләп, омоним

сүзеннән яңа сүзләр табып языгыз.

5. Ял аланы . Мин сезгә бер омоним сүз әйтәм, ә сез тагын омонимнарын табыгыз. Кемдә уен туктала, шул җәза үти. М/н:

- туп - уенчык, ату коралы һ.б.

- саз – баткаклык, уен коралы, яхшы, пак һ.б.

- төш – хәрәкәт, көн уртасы, төш күрү, билгеле бер урын, җимеш орлыгы һ.б.

6. “Синоним” күленә килеп җиттек. “Очучы синонимнар” уенын уйнап алыйк. Бер укучы икенче уенчыга бер сүз әйтә, икенчегез синонимын әйтә. Уен кемдә туктала, шул бүтәннәргә арты белән баса. М/н, Энҗе - гүзәл, Муса - матур, Рәшит - чибәр һ.б.

- зирәк, белемле, акыллы һ.б.

- әдәпле, инсафлы, тәртипле, тыйнак һ.б.

7. Конвертның тышында язылган сүзләрнең синонимнарын табып бетерергә.

1) зифа (чибәр, сылу, күркәм, нәфис, матур)

2) өлкән (дәү, олы, зур, эре)

3) тугры (хак, чын, рас, дөрес)

4) эссе (кайнар, кызу)

5) чиста (пакъ, керсез, саф)

6) арзан (юнь, очсыз)

7) дус (иптәш, ахирәт, сердәш)

8. “Фразеологик әйтелмәләр” күпере. Конверттан чыккан җөмләдән фразеологик әйтелмәләрне табырга һәм аңлатырга.

1. Тел белән тегермән тартырга дисәң, көн димәс, төн димәс, туктатып булмый. (Б.Камалов)

2. Шулай көйләнер төсле тоелганда, озын телләр, кайсы көнләп, кайберләре үч итеп, карчыкның күңел ярасына тагын тоз сибә башладылар. (Г. Бәширов)

3. Гайнетдиннең башка чакта да чиртсәң кан чыгардай кызыл булган йөзе бу акырудан тагын яман бүртенеп карады, күзләрен кан басты. (Г.Ибраһимов)

4. Урманда кып-кызыл кура җиләк тә җир җиләк; Күз ачып йомганчы, һичшиксез, җыярсың бер чиләк. (Г.Тукай)