22 Билет

Адам мен табиғат егіз. Табиғат пен адам егіз әлем ретінде бірін-бірі күтуге, аялауға міндетті. Олар бір-біріне сый-құрмет жасауға тиіс болса, сол сыйластықтың және бір түрі – адамның табиғатқа деген пейілі. Адам – табиғат перзенті. Ол суға, жерге, айға, оларды жаратқан тәңірге табынады., жалбарынады. Адамзат баласы өзінің ғана емес, бүкіл ғаламның аман-саулығы үшін жаратылыс алдында өзін борыштар сезінері хақ. Тіршілікте төрт құдірет – Күн-ана, Жер-ана, ауа мен су болса, олардың біреуінсіз тіршілік тоқтайды. «Жері байдың – елі бай», «Туған жер – алтын бесік», «Жеміс – жерде, жеңіс – ерде», «Ауа – өмір тынысың», «Судың да сұрауы бар» деген мақалдар осы төрт құдіретті қадірлеуден тараған. «Табиғаттың бізге жұмбақ сырлары көп танданар» деп ақын Мұхтар Шаханов айтқандай, тісімен құс тістеген, ақындар мен шешендер бүкіл қазына-байлықтың қымбаттысы-табиғат күйін ғибрат сөздеріне, толғау-термелеріне арқау еткен. Олар табиғат күйін адамның көңіл-күйіне жалғастыра жырға қосқан.

23 Билет

Қазақстанның қалаларында негізгі үлес ауаның ласта-автомобильтың көлігін енеді. пайдалан- отынның аласасапасы және сүзгіштің болмағандығының ша выхлопныхгаздың арылт-, жаман күй автохозяйств ойнамалықұрамы, автомобильтың санының аумақтауы, арақалаларда, не в атмосфера көміртек окиси алып сан кана деген келтір- выбрасывается, және др. свинца арареспублика он бес қала атмосфералық ауа ласта- деңгейзарарлы выбросами көтеріңкі. Осы қалалардыңарасында - Зыряновск, Актау, Темиртау, Тараз,Петропавловск, Шимкент, Алматы. Ауаның ласта- биікдеңгейі қалаларда өндірістің бедерсіз технологиясыныңсалдарымен болып табылады, тиімсіз очистные ғимарат,пайдалан- отынның аласа сапасы. Негізгі ластаушызаттар - сол, азоттың диоксид, көмірсутектер, фенол,свинец, күкіртті сутек, хлористый сутегі, және др. аммиакбет-бетімен осы заттардан кері тозаң, күкірттің диоксидденсаулыққа деген әсер ет-. Тозаң, айталық, дыхательныхауруға шалдығудың шақыртады.

24 Билет

Қарағанды - бұл iрi индустриалды - өнеркәсiптiк, ғылыми және мәдениет орталығы. Бұл қала үлкен көмiр тыңайған жерлерi және өз шахталарымен атақты. Қала тұрғын бойынша қарағанды облысындағы бiрiншi орыны және төртiншi Қазақстанда орналасады. Мен қаланың тарихы туралы аздап әңгiмелегiм келер едiм. Шамамен, қаласы өз атауы (сары қараған) қарағанды орындар бұл таралған бұтадан алды. Қалалар орында сонау Хiх ғасырда болмады. Аппак Байжанов баланы 1833 жылда көмiрдi тапқан аңыз бар болады. Қаланың аумақтарына тарих және мәдениеттiң 50 шақты ескерткiштерi саналады. Бiз олардың iшiнен шахтер С.Сейфулин және стадион атындағы театрлар кiрiп-шықтық, Алтын батырдың ирландық стептi ансамбльсiнiң сөз сөйлеулерiне барып келдi. Қалай кинотеатрға барып келмеу. үлкен таңдау осында барып тұр. Ленин кинотеатры, Kinoplexx 3D-шi кинотеатр, Ботагөз, Сарыарка.

25 Билет

Ақсу-Жабағылы

Қазақстан мен Орта Азиядағы алғашқы қорық Оңтүстік Қазақстан облысында орналасқан. Ақсу-Жабағылы қорығы Батыс Тянь-Шань тауының 850 шаршы метр аумағын алып жатыр. Қорықта өсімдіктердің 1279 түрі кездеседі, оның 57 түрі Қызыл Кітапқа енген. Сүтқоректі жануарлардың 51 түрі мекен етеді. 

Көкшетау

Ақмола облысында орналасқан аймақ. Бұл аймақта Зеренді, Шалқар, Саумалыкөл, Имантау көлдері бар. Орманды алқап аймақтың 60%-ын құрайды. Бұл аймақтың орман-көлдері қорғалып, Көкшетау Ұлттық саябағының құрамына кіреді.

Қорғалжын

Орталық Қазақстанда орналасқан. Кездесетін өсімдік пен жануар әлемінің барлық дерлік түрі Қызыл Кітапқа енген. Су құстарының 300 түрі кездеседі. Қорғалжын қорығының табиғатымен танысу аймақтақ мұражайдан басталады.

Көлсай

Алматы қаласынан 300 шақырым қашықтықта Күнгей-Алатау баурайында Көлсай мекені орналасқан. Бұл аймақта үш көл бар: Көлсай-1, Көлсай-2, Көлсай-3.Көл суы мөлдір, ауасы таза, табиғаты тартымды. Қайыңды көлінің жағалауында киіз үйлер тігілген ауыл бар. Бұл аймаққа бірнеше күнге келген жандар тау суына шомылып, саумалыдан дәм татса болады.

Сайрам-Ұғам (өгем) мемлекеттік ұлттық табиғи саябағы

Аумағы 149 мың гектарға жететін Оңтүстік Қазақстан облысында орналасқан саябақ 2006 жылы ұйымдастырылды. Саябақ құрылған кезде басты мақсат Батыс Тянь-Шань тау жоталарындағы табиғат байлықтарын қорғау мен экологиялық туризмді дамыту болды. Табиғатты қорғау жұмыстарының ерекшеліктеріне байланысты саябақ қорық, шектеулі шаруашылық жұмыстарын жүргізу, туристтік болып үш аймаққа бөлінген. Саябақта өсімдіктердің 1500-ден астам түрі, сүтқоректілердің 60-тан астамы түрі, құстардың 300 түрі кездеседі.