5.2 Тапсырма шарттары

Қаланың оңтүстік бөлігінде орналасқан ХОО-ның апат болған жағдайдағы химиялық жұқтыру ошағының қауіптілігін бағалау керек. Көлемі 1300 м³ газголдерде сығылған хлор сақтаулы тұр, ауа температурасы +40 ⁰С. Апат орны нысана аймағының солтүстік жағынан 130 км қашықтықта орналасқан. Әрі қарай 450 м тереңдікте санитарлық қорғау зонасы, оның арғы жағында тұрғын үй кварталдары орналасқан. Газголдерде қысым атмосфералық болады.  

         Шешуі:

1) «А» шартына байланысты метеошарт – изотермия, жел жылдамдығы 1 м/с, жел бағыты – солтүстікке бағытталған.

2) Формула бойынша Q₀ = d ∙ V_x=0,0008 ∙ 2000 =1,6 т.

3) Формула бойынша (Q_э1  = k₁ ∙ k₃ ∙ k₅ ∙ k₇ ∙ Q_о)

мұндағы k₁ – сақтау шарттарына байланысты болған коэффицент, k₃ - басқа қатты әсер етуші улы заттар (ҚӘЕУЗ) токсодозасына әсерінің қатынасымен анықталатын коэффицент. k₅ - ауаның вертикаль тұрақтылығын ескеретін коэффицент, изотермия  = 0,16, конвекция – 0,32, k₇  - ауа температурасының ықпалын ескеретін коэффицент. (сығылған газдар үшін 1-ге тең), Q_о – апат кезіндегі төгілген зат мөлшері.

Q_э1= 1 ∙ 0,04 ∙ 1 ∙ 1,4 ∙ 1,6 = 0,1 тонна

4) 12- кесте бойынша улану аймағының тереңдігін анықтаймыз: Г=1,25 км

5) Тұрғын аудандарындағы улану тереңдігі: 1,25  - 0,2 - 0,3 = 0,75 км.

Осыдан шығатын нәтиже, уланған ауа бұлттары химиялық қауіпті объектінің қызметкерлері мен жұмысшылары үшін және де қала тұрғындарының бір бөлігі үшін 750 м қашықтықтағы тұрғындарға қауіп төндіреді.

5.1  к е с т е - Қарсыластың химиялық авиация қаруын қолданған кездегі, химиялық зақымданған аумақ өлшемдері.

ОВ типі және қолдану тәсілі	Ұшақтар саны мен типі				Қалада, орман массивінде
	1	2	Ұшақ буыны	Аумақ ұзындығы (L). км		Аумақ тереңдігі, (L),км
ОВ суаруы Еи-икс	В-52 РВ-ІІІ - Р-4,Р-105-	- В-52 Рв-ІІІ Р-ППА - - Р-4,Р-105-	В-52 РВ-ІІІ - - Р-4,Р-105	8 8 8 2 4 4		3 6 12 3 3 6
Зарин, бомба ату	В-52 В-57 Р-4,Р-105	- В-52 - - Р-4,Р-105	- - В-52 - - В-57 Р-4,Р-105	2 4 6 1,2 2,4 3,6 1 2 4		4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5 4,5

5.2  к е с т е - № 5 – есеп нұсқаулары

Парамет лер	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
Қойма өлшемі, м^3	1000	1500	1800	2000	2200	2500	1300	1900	3000	1200	2100	3300	2800	3300	1600	3500	4100	3400	1100	4500
Ауа температурасы,^0	-40	-40	-40	-40	-40	+40	+40	+40	+40	+40	-40	-40	-40	-40	-40	+40	+40	+40	+40	+40
Апат болған жерден объектіні алып тастау,м	100	150	200	250	300	175	130	210	270	125	110	105	130	210	275	310	250	280	150	330
Санитар лық-қорғаулы аумауқ м	300	350	400	250	280	320	450	500	550	600	200	230	250	330	370	290	240	480	430	300
Қатты әсер етуші улы заттар (ҚӘЕУЗ)	аммиак	хлорсутегі	цианист сутегі	натрий қышқылы	ангидрид күкірті	күкіртсутегі	хлор	намин этилі	метиламин	үшхлорлы фосфор	амин этилені	хлорциан	метилакриат	тұзды қышқыл	күкірттенген ангидрид	фосген	хлорциан	амин этилені	цианты су	хлорлы фосфор

5.3  к е с т е - Жұқтыру аумағының тереңдігін анықтау үшін қосымша коэффициенттер мен ҚӘЕУЗ сипаттамасы

ҚӘЕУЗ атаулары	ҚӘЕУЗ тығыздығы			Қайнау температурасы,^0С		Токсокоз зақымдануы, Л		Қосымша коэффициент өлшемдері
	газ	сұйық	К1					К5	К3	К7 ,^0С
										-40	-20	0	+20	+40
1	2	3	4		5		6		7	8	9
Аммиак	0,0008	0,681	-33,42		15		0,18		0,026	0,04	0/0,9	0,3/1	0,3/1	1/1	1,4/1
Хлорлы су	0,0016	1,191	-85,10		2		0,28		0,037	0,30	0,69/1	0,6/1	0,6/1	1/1	1,3
Хлорлы су	-	0,989	19,52		4		0		0,028	0,15	0,1	0,2	0,2	1/1	2,4
Цианты су	-	0,687	25,7		0,2		0		0,026	3,0	0	0	0	1/1	1,7/1
Нитрилденген қышқыл	-	0,806	77,3		0,75		0		0,007	0,80	0,04	0,1	0,1	1/1	1,2/1
Күкірттенген ангидрид	0,0029	1,462	-10,1		1,8		0,11		0,099	0,33	0/0,2	0/0,5	0/0,5	1/1	2,7/1
Күкіртсутегі	0,0015	0,964	-00,35		16,1		0,27		0,042	0,03	0,3/1	0,1	0,4	1/1	1,4/1
Фосген	0,0035	1,432	8,2		0,6		0,05		0,061	1,0	0/0,1	0/0,3	0,4	1	2,9
Хлор	0,0032	1,553	-34,1		0,6		0,18		0,062	1,0	0,001	0,3/1	0,3/1	1	3,9/1
Хлорцикрин	-	1,658	112,3		0,02		0		0,002	30,0	0,03	0,1	0,8/1	1	2,2
Хлорциан	0,0021	1,220	12,6		0,75		0,04		0,048	0,80	0/0	0/0	0/0,7	1	2,3
Амин этилені	-	0,838	55,0		4,8		0		0,009	0,15	0,05	0,1	0,6/1	1	3/1
Хлорлы фосфор	-	1,570	75,3		3,0		0		0,010	0,2	0,1	0,2	0,3	1	3/1
Метиламин	0,0014	0,699	-605		1,2*		0,13		0,34	0,5	0/0,3	0/0,7	0/0,6	1	1,6
Метилакриат	-	0,953	80,2		24**		0		0,005	0,05	0,1	0,2	0,4	1	3/1
Тұзды қышқыл (концентрациясыз)0,5/1	-	1,198	-		2		0		0,021	0,30	0	0,1	0,3	1	1,6
5.3  кестенің жалғасы
Ескерту 1.      «2» графадағы газ тәрізді ҚӘЕУЗ тығыздығы атмосфералық қысым кезінде көрсетілген. Атмосфералықтан сыйымдылығынан жақсы қысым, газ тәрізді ҚӘЕУЗ ға графаны қысым өлшеміне кгс/см^2 көбейтуімен анықтайды. 2.      «10» графада қосымша коэффициент мәндері екінші бетке арналған 3.      «5» графадағы токсодоз мәнінің х-мен белгіленгендері  D=24хKхПДКр3 осы формуланы есептеумен анықталған. Мұндағы, D-токсодоз, мгхмин/л; ПДКр3-ГОСТ 12.01.005 бойынша жұмыс істейтін ауа аәмағындағы шекті рұқсат етілген концентрациасы, ол 88 мг/л-ге тең. К=5-тітіркендіргіш уларға арналған (*белгіленген),  К=9 – барлық уларға арналған, (** белгіленген)

5.4  к е с т е  - Қатты әсер ететін улы заттармен зақымданған аймақ тереңдігі, км

Жел жылдамдығы, м/с	Ауа зақымдануындағы ҚӘЕУЗ мөлшері, т
	0,1	0,5	1	3	5	10	20	30	50	70	100	300	500	700	1000	2000
1	1,25	3,16	4,75	9,18	12,53	19,20	29,56	38,13	52,67	65,73	81,91	166	231	288	363	525
2	0,84	1,92	2,84	5,35	7,20	10,85	16,44	21,02	28,73	35,35	44,09	87,79	121	150	189	295
3	0,68	1,53	2,17	3,09	5,34	7,96	1,94	15,18	20,59	25,21	21,30	61,47	84,50	104	130	202
4	0,59	1,33	1,88	3,28	4,36	6,46	9,62	12,18	16,43	20,05	24,80	48,18	65,92	81,17	101	157
5	0,59	1,19	1,68	2,91	3,75	5,53	8,19	10,33	13,88	16,89	20,82	40,11	54,67	67,15	83,60	129
6	0,48	1,09	1,53	2,66	3,43	4,88	7,20	9,06	12,14	14,79	18,13	34,07	47,09	56,72	71,70	110
7	0,45	1,00	1,42	2,46	3,17	4,49	6,48	8,14	10,87	13,17	16,17	30,73	41,63	50,93	6,16	96,30
8	0,42	0,94	1,33	2,30	2,97	4,20	5,92	7,42	9,90	11,98	14,68	27,75	37,49	45,79	56,70	86,20
9	0,40	0,88	1,25	2,17	2,80	3,96	5,60	6,86	9,12	11,03	13,50	27,39	34,24	41,76	51,60	78,30
10	0,38	0,84	1,19	2,06	2,66	3,76	5,31	6,50	8,50	10,23	12,54	23,49	31,61	38,50	47,53	71,90
11	0,36	0,80	1,13	1,96	2,53	3,58	5,06	6,20	8,01	9,01	11,74	21,91	29,44	35,81	44,15	66,62
12	0,34	0,76	1,08	1,88	2,42	3,43	4,85	5,94	7,67	9,07	11,06	20,58	7,01	33,55	41,30	62,20
13	0,33	0,74	1,04	1,80	2,37	3,24	4,66	5,70	7,37	8,72	10,48	19,45	26,04	31,62	38,90	58,44
5.4  кестенің жалғасы
14	0,32	0,71	1,00	1,74	2,24	3,17	4,49	5,50	7,10	8,40	10,04	18,46	24,59	29,95	36,81	55,20
15	0,31	0,69	0,97	1,68	2,17	3,076	4,34	5,31	6,86	8,11	9,70	17,60	23,50	28,48	34,98	52,37
Ескерту: 1.      15 м/с жел жылдамдығынан астам зақымдану аймағына 15 м/с жел жылдамдығын қолдану. 2.       1,0 м/с жел жылдамдығына жетпейтін зақымдану аймағына 1 м/с жел жылдамдығын қолдану.

6-есеп

Жұмыстың мақсаты: ірі апаттар мен апат әсерінен болатын ликвидацияларды, құтқарушы жұмыс күшімен қамту, дайындалу бағыттары сияқты басқа да шараларды, техникамен транспортпен қамтуды анықтау.